Verður hlegið eða hlustað? – Orðspor og ímynd Íslands Hjörtur Smárason skrifar 23. maí 2016 07:00 Það er mjög mikilvægt að gera sér grein fyrir því að ímynd Íslands er ekki bara einhver einfaldur hlutur fyrir ferðamenn, heldur margþætt og flókið fyrirbæri sem hefur áhrif á mun fleiri sviðum sem ekki eru mæld með því að spyrja ferðamenn í Austurstrætinu. Það sem blasir við er að Ísland er sett upp í fjölmiðlum erlendis sem mjög spillt land, bananalýðveldi sem stjórnað er af spilltu og óheiðarlegu fólki. Danskur sjónvarpsfréttamaður hringdi í mig fyrir stuttu og spurði mig hreint út af hverju Ísland væri svona miklu spilltara en önnur Evrópulönd. Ég vildi að ég gæti sýnt ykkur viðbrögð á bak við tjöldin. Undrunina og fyrirlitninguna hjá fjölmiðlafólkinu sem er þó ýmsu vant, þegar ég útskýri hvað sé að gerast á Íslandi. „Þú ert að grínast!“ – „En ég hélt þið væruð eitt af Norðurlöndunum.“ Þessir atburðir hafa bein áhrif á ímynd Íslands sem viðskiptalands. Í helgarblaði Børsen í Danmörku var umfjöllun um vöxt WOW air sem nú ógnaði SAS og Norwegian. Einn af þekktustu frumkvöðlum Danmerkur póstaði greininni og sagði þetta lykta eins og bólu – og í öllum kommentunum sem fylgdu á eftir var gert grín að Íslendingum og viðskiptasiðferði þeirra. Hverju einu og einasta. Núverandi atburðir staðfesta þá tilfinningu fólks eftir hrunið að á Íslandi sé allt vaðandi í spillingu. Þetta hefur líka pólitískar afleiðingar. Ísland er agnarsmátt land í alþjóðasamfélaginu sem hefur byggt upp pólitískan mátt langt umfram stærð sína eða herstyrk. Þessi pólitíski máttur byggir á orðspori þjóðarinnar og ráðamanna hennar. Það er umhugsunarefni að eftir efnahagskreppuna 2008 hafa Norðurlöndin vakið talsverða athygli fyrir hversu vel þau hafa komist í gegnum hana og það verið skoðað hvað valdi í menningu og stjórnarfari þessara landa. Ísland var eitt Norðurlandanna fram að hruni en síðan þá er Íslandi oft sleppt í slíkum umfjöllunum. Ég held að það sé hollt að spyrja sig af hverju það er – og ekki síður hvaða afleiðingar það hefur. Hver er máttur íslenskra stjórnmálamanna á erlendum vettvangi ef þeir eru settir í hóp með spilltum einræðisherrum í stað leiðtoga Norðurlandanna? Hvers virði eru orð okkar, óskir og kröfur þá? Verður hlegið en ekki hlustað?Aðgerða er þörf 600 Íslendingar eru nafngreindir í Panamaskjölunum, hlutfallslega margfalt fleiri en í nokkru öðru landi. Aðeins er að finna 500 Indverja og eru þeir samt 3.600 sinnum fleiri. Hér er hegðunarmynstur sem hringir háværum viðvörunarbjöllum hjá hverjum þeim sem býðst að gera viðskipti við Íslendinga. Slíkt er ekki lagað með greinarskrifum og loforðum. Það þarf aðgerðir. Afsögn forsætisráðherra var stórt skref í þá átt en máttur þeirrar stóru fórnar fyrir ríkisstjórnina er að engu gerður þegar stjórnmálamenn halda áfram að verja gerðir hans. Ísland er orðið lélegur brandari um allan heim. Blaðamenn hlæja. Áhrifafólk í viðskiptum hlær. Leigubílstjórar hlæja. Fólkið úti í sjoppu hlær. Það verður ekki auðvelt að endurheimta traust á íslenskum viðskiptamönnum og íslenskum stjórnmálamönnum. Það verður eingöngu gert með því að taka skýra afstöðu gegn spillingu og kjósa breytingar. Kjósa sterka rödd á Bessastaði sem heyrist langt út fyrir landsteinana en ekki gömul andlit hrunsins og spillingarinnar. Láta stjórnmálamenn á Alþingi mæta afleiðingum gjörða sinna og síðast en ekki síst, setja nýja stjórnarskrá í lög. Það þarf að stöðva meðvirknina hjá þessari þjóð þannig að við getum eftir fjögur ár horft stolt framan í heiminn og sagt frá því hvernig við skárum upp herör gegn spillingunni. Þannig að fólk muni hlusta af virðingu og áhuga þegar við segjumst koma frá Íslandi. Þannig að Ísland verði gæðamerki. Ef við þorum ekki að rugga bátnum og breytum engu verður bara áfram hlegið. Við verðum brandarinn Ísland og getum alfarið sjálfum okkur um kennt. Greinin birtist í Fréttablaðinu 23.maí Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alþingi Ferðamennska á Íslandi Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson Skoðun Skoðun Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Sjá meira
Það er mjög mikilvægt að gera sér grein fyrir því að ímynd Íslands er ekki bara einhver einfaldur hlutur fyrir ferðamenn, heldur margþætt og flókið fyrirbæri sem hefur áhrif á mun fleiri sviðum sem ekki eru mæld með því að spyrja ferðamenn í Austurstrætinu. Það sem blasir við er að Ísland er sett upp í fjölmiðlum erlendis sem mjög spillt land, bananalýðveldi sem stjórnað er af spilltu og óheiðarlegu fólki. Danskur sjónvarpsfréttamaður hringdi í mig fyrir stuttu og spurði mig hreint út af hverju Ísland væri svona miklu spilltara en önnur Evrópulönd. Ég vildi að ég gæti sýnt ykkur viðbrögð á bak við tjöldin. Undrunina og fyrirlitninguna hjá fjölmiðlafólkinu sem er þó ýmsu vant, þegar ég útskýri hvað sé að gerast á Íslandi. „Þú ert að grínast!“ – „En ég hélt þið væruð eitt af Norðurlöndunum.“ Þessir atburðir hafa bein áhrif á ímynd Íslands sem viðskiptalands. Í helgarblaði Børsen í Danmörku var umfjöllun um vöxt WOW air sem nú ógnaði SAS og Norwegian. Einn af þekktustu frumkvöðlum Danmerkur póstaði greininni og sagði þetta lykta eins og bólu – og í öllum kommentunum sem fylgdu á eftir var gert grín að Íslendingum og viðskiptasiðferði þeirra. Hverju einu og einasta. Núverandi atburðir staðfesta þá tilfinningu fólks eftir hrunið að á Íslandi sé allt vaðandi í spillingu. Þetta hefur líka pólitískar afleiðingar. Ísland er agnarsmátt land í alþjóðasamfélaginu sem hefur byggt upp pólitískan mátt langt umfram stærð sína eða herstyrk. Þessi pólitíski máttur byggir á orðspori þjóðarinnar og ráðamanna hennar. Það er umhugsunarefni að eftir efnahagskreppuna 2008 hafa Norðurlöndin vakið talsverða athygli fyrir hversu vel þau hafa komist í gegnum hana og það verið skoðað hvað valdi í menningu og stjórnarfari þessara landa. Ísland var eitt Norðurlandanna fram að hruni en síðan þá er Íslandi oft sleppt í slíkum umfjöllunum. Ég held að það sé hollt að spyrja sig af hverju það er – og ekki síður hvaða afleiðingar það hefur. Hver er máttur íslenskra stjórnmálamanna á erlendum vettvangi ef þeir eru settir í hóp með spilltum einræðisherrum í stað leiðtoga Norðurlandanna? Hvers virði eru orð okkar, óskir og kröfur þá? Verður hlegið en ekki hlustað?Aðgerða er þörf 600 Íslendingar eru nafngreindir í Panamaskjölunum, hlutfallslega margfalt fleiri en í nokkru öðru landi. Aðeins er að finna 500 Indverja og eru þeir samt 3.600 sinnum fleiri. Hér er hegðunarmynstur sem hringir háværum viðvörunarbjöllum hjá hverjum þeim sem býðst að gera viðskipti við Íslendinga. Slíkt er ekki lagað með greinarskrifum og loforðum. Það þarf aðgerðir. Afsögn forsætisráðherra var stórt skref í þá átt en máttur þeirrar stóru fórnar fyrir ríkisstjórnina er að engu gerður þegar stjórnmálamenn halda áfram að verja gerðir hans. Ísland er orðið lélegur brandari um allan heim. Blaðamenn hlæja. Áhrifafólk í viðskiptum hlær. Leigubílstjórar hlæja. Fólkið úti í sjoppu hlær. Það verður ekki auðvelt að endurheimta traust á íslenskum viðskiptamönnum og íslenskum stjórnmálamönnum. Það verður eingöngu gert með því að taka skýra afstöðu gegn spillingu og kjósa breytingar. Kjósa sterka rödd á Bessastaði sem heyrist langt út fyrir landsteinana en ekki gömul andlit hrunsins og spillingarinnar. Láta stjórnmálamenn á Alþingi mæta afleiðingum gjörða sinna og síðast en ekki síst, setja nýja stjórnarskrá í lög. Það þarf að stöðva meðvirknina hjá þessari þjóð þannig að við getum eftir fjögur ár horft stolt framan í heiminn og sagt frá því hvernig við skárum upp herör gegn spillingunni. Þannig að fólk muni hlusta af virðingu og áhuga þegar við segjumst koma frá Íslandi. Þannig að Ísland verði gæðamerki. Ef við þorum ekki að rugga bátnum og breytum engu verður bara áfram hlegið. Við verðum brandarinn Ísland og getum alfarið sjálfum okkur um kennt. Greinin birtist í Fréttablaðinu 23.maí
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun