Vísindin vefengja öryggi erfðabreyttra matvæla Sandra B. Jónsdóttir skrifar 29. nóvember 2012 08:00 Í grein sinni í Fréttablaðinu 20. okt. sl. gagnrýnir Jón Hallsson nýja franska rannsókn sem skekið hefur vísindaheiminn og valdið auknum áhyggjum manna af öryggi erfðabreyttra matvæla og fóðurs. Þegar líftæknirisinn Monsanto sótti um leyfi ESB fyrir erfðabreyttu maísyrki sínu NK603 lagði fyrirtækið fram niðurstöðu 90 daga tilraunar á rottum sem benti til eitrunar í lifur og nýrum – niðurstöðu sem Monsanto gerði ekkert úr og taldi tölfræðilega ómarktæka. Franska rannsóknin sem Séralini o.fl. gerðu komst að því að taka hefði átt niðurstöður tilrauna Monsanto um eitrunaráhrif mun alvarlegar. Rannsókn Séralini spannaði tvö ár (ævilengd rottu) og komst að því að til lengri tíma hefði erfðabreyttur NK603 maís alvarleg eituráhrif á nýru og lifur en olli einnig æxlismyndun og ótímabærum dauða í tilraunarottunum. Franska rannsóknin sýnir glöggt að yfirvöld ESB þurfa að krefjast lengri og ítarlegri tilrauna á dýrum með allar erfðabreyttar plöntur svo langtímaáhrif erfðabreyttra matvæla á neytendur verði rétt metin.Ógnun við heilsufar Líftækniiðnaðurinn er nú að reyna að innleiða erfðabreyttar plöntur sem eru jafnvel enn meiri ógnun við heilsufar okkar, t.d. erfðabreyttar kartöflur, hveiti og hrísgrjón. Þetta eru grunnfæðutegundir sem neytt er daglega og oft neytt beint af akrinum. Flest erfðabreytt matvæli á markaði eru unnar vörur. Erfðabreytt soja, maís og repja eru í matvörum okkar sem unnin efni og mest af DNA í þessum vörum hefur sundrast. Erfðabreyttra kartaflna, hveitis og hrísgrjóna verður hins vegar neytt að mestu í óunnu formi og með mun meiru af erfðabreyttu DNA, sem gæti valdið mun meiri hættu á óþekktum eiturefnum og ofnæmisvöldum sem hin ónákvæma og ófyrirsjáanlega tækni við erfðabreytingar getur orsakað. Neytendur á Vesturlöndum geta e.t.v. forðast þessar nýju og hættulegu erfðabreyttu afurðir, en lítt upplýstir neytendur í þróunarlöndunum sem búa við slaka löggjöf og spilltar ríkisstjórnir eru berskjaldaðri fyrir þeim. Suður-Afríkubúar neyta maíss allt að þrisvar á dag (að hluta beint af ökrunum), en 40% maísræktunar í landinu eru einmitt NK603 yrkið.Rannsókn úthúðað Líftækniiðnaðurinn brást hart við frönsku rannsókninni og með því að úthúða henni og höfundum hennar. Hið sama gerir gengi nokkurra íslenskra vísindamanna sem auðsjáanlega telja það atvinnu- og fjárhagslegum hagsmunum sínum fyrir bestu. Jón Hallsson gagnrýnir t.d. Séralini fyrir að hafa notað sn. Sprague Dawley-rottur við tilraunir sínar þar sem þær hafi tilhneigingu til að mynda æxli. Jóni ætti þó að vera kunnugt um hve SD-rottan er mikið notuð í dýratilraunum. Til dæmis var hún notuð í 90 daga tilraun sem Monsanto gerði til að afla samþykkis ESB fyrir maísyrkinu NK603. Hundruð leyfisveitinga fyrir erfðabreyttar lífverur byggðust á tilraunum með SD-rottur. Ef SD-rottan er óhæf til afnota í dýratilraunum eins og Jón lætur að liggja þá eru komin ærin tilefni til að afturkalla hundruð leyfa fyrir erfðabreyttar plöntur og innkalla þúsundir erfðabreyttra matvæla á markaði. Það kallar einnig á innköllun illgresiseitursins glýfosat sem notað er á 80% erfðabreyttra plantna í heiminum (þ.m.t. NK603-maís) þar sem notkun þess var leyfð á grundvelli tilrauna með SD-rottur. Jón Hallsson telur rannsókn Séralini o.fl. ekki standast kröfur OECD. En rannsókn Séralini beindist að eituráhrifum og OECD-kröfur tilgreina að nota skuli 10 rottur af hvoru kyni í slíkum rannsóknum. Jón hefur líkt og Monsanto gagnrýnt Séralini fyrir að nota aðeins 10 rottur af hvoru kyni. Monsanto notaði 20 rottur af hvoru kyni í tilraunum sem það gerði til að afla sér leyfis ESB fyrir maísyrkinu NK603, – en lýsti aðeins greiningu á 10 rottum, sama fjölda og Séralini notaði. Notaði Monsanto aðeins hraustustu 10 rottur af 20 til þess að hagræða niðurstöðum sínum? Við því fáum við aldrei svör þar sem Monsanto neitar að birta rannsóknargögn dýratilrauna sinna.Vakning til stjórnvalda Jón virðist ekki átta sig á að franska rannsóknin var ekki hönnuð til að greina krabbamein. Það kom hins vegar á óvart að rottur fóðraðar á erfðabreyttum maís mynduðu mun fleiri æxli en rottur sem fengu óerfðabreyttan maís. Séralini mælir með því að rannsókn hans verði fylgt eftir með langtímarannsóknum þar sem fleiri rottur eru notaðar þannig að unnt verði að leggja tölfræðilegt mat á tíðni æxla og dánartíðni. Líftækniiðnaðurinn reynir jafnan að rakka niður sjálfstæð vísindi sem birta neikvæðar niðurstöður um erfðabreyttar plöntur. Nýjasta rannsókn Séralini verður hins vegar ekki töluð í hel. Hún felur í sér vakningu til stjórnvalda og eftirlitsaðila allra landa. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Mest lesið Sannleikurinn í tengdamömmumálinu Ólöf Björnsdóttir Skoðun Flugan í ídýfunni Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir Skoðun Ekki fylla höfnina af grjóti Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Hann breytti öllu – og gerði það með háði Jónas Sen Skoðun Við stöndum saman með íþróttafólkinu – en hvað með fólkið á bak við það? Ingibjörg Isaksen Skoðun Að mennta til lífs, ekki prófa Sandra Sigurðardóttir Skoðun Lengri útivistartími barna Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Að því að rjúfa vítahring kynslóðabundinna afbrota Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Er EES samningurinn gagnlaus fyrir Ísland? Sigurbjörn Svavarsson Skoðun Óboðlegt svar um ótæka stjórnsýslu Guðmundur Andri Thorsson Skoðun Skoðun Skoðun Börn voga sér inn í afbrotaheim fullorðinna eða er það öfugt? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn verður að snúast um meira en rassgatið á Gunnari Smára Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Og hvað svo? Eyrún Birna Davíðsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt svar um ótæka stjórnsýslu Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Sannleikurinn í tengdamömmumálinu Ólöf Björnsdóttir skrifar Skoðun Hann breytti öllu – og gerði það með háði Jónas Sen skrifar Skoðun Ekki fylla höfnina af grjóti Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Lengri útivistartími barna Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Við stöndum saman með íþróttafólkinu – en hvað með fólkið á bak við það? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Að því að rjúfa vítahring kynslóðabundinna afbrota Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Flugan í ídýfunni Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir skrifar Skoðun Að mennta til lífs, ekki prófa Sandra Sigurðardóttir skrifar Skoðun Það er kominn tími til... Birgir Rúnar Davíðsson skrifar Skoðun Er EES samningurinn gagnlaus fyrir Ísland? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Er píptest rót alls ills? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Vertu bandamaður kæri bróðir! Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Frá frammistöðuvæðingu til farsældar Helga Þórey Júlíudóttir skrifar Skoðun Ísland á að verja með íslenskum lögum Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Fyrsta skrefið í átt að betri Menntasjóði Logi Einarsson skrifar Skoðun Læknafélagið virðir ekki afstöðu félagsmanna sinna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Göngum í takt skrifar Skoðun Hverju lofar þú? Kolbrún Hrund Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Það er vá fyrir dyrum - Börnin okkar Svava Þ. Hjaltalín skrifar Skoðun Hvert er eðli innflutningtolla? – Hvað er Trump eiginlega að gera? - Hverjir munu líða mest? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar - Babýlonherleiðingin og örlög smáþjóða í átökum heimsvelda Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Fjölgun hjartasjúkdóma og aukið álag á spítalana í boði Carnivore bylgjunnar? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Allt að vinna, engu að tapa! Helga Rakel Rafnsdóttir,Margrét M. Norðdahl skrifar Skoðun Fiskurinn í blokkunum Yngvi Ómar Sigrúnarson skrifar Skoðun Snýst núverandi staðsetning Reykjavíkurflugvallar um öryggi… eða mögulega eitthvað annað Daði Rafnsson ,Kristján Vigfússon ,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar Skoðun Þegar vald óttast þekkingu Halla Sigríður Ragnarsdóttir skrifar Sjá meira
Í grein sinni í Fréttablaðinu 20. okt. sl. gagnrýnir Jón Hallsson nýja franska rannsókn sem skekið hefur vísindaheiminn og valdið auknum áhyggjum manna af öryggi erfðabreyttra matvæla og fóðurs. Þegar líftæknirisinn Monsanto sótti um leyfi ESB fyrir erfðabreyttu maísyrki sínu NK603 lagði fyrirtækið fram niðurstöðu 90 daga tilraunar á rottum sem benti til eitrunar í lifur og nýrum – niðurstöðu sem Monsanto gerði ekkert úr og taldi tölfræðilega ómarktæka. Franska rannsóknin sem Séralini o.fl. gerðu komst að því að taka hefði átt niðurstöður tilrauna Monsanto um eitrunaráhrif mun alvarlegar. Rannsókn Séralini spannaði tvö ár (ævilengd rottu) og komst að því að til lengri tíma hefði erfðabreyttur NK603 maís alvarleg eituráhrif á nýru og lifur en olli einnig æxlismyndun og ótímabærum dauða í tilraunarottunum. Franska rannsóknin sýnir glöggt að yfirvöld ESB þurfa að krefjast lengri og ítarlegri tilrauna á dýrum með allar erfðabreyttar plöntur svo langtímaáhrif erfðabreyttra matvæla á neytendur verði rétt metin.Ógnun við heilsufar Líftækniiðnaðurinn er nú að reyna að innleiða erfðabreyttar plöntur sem eru jafnvel enn meiri ógnun við heilsufar okkar, t.d. erfðabreyttar kartöflur, hveiti og hrísgrjón. Þetta eru grunnfæðutegundir sem neytt er daglega og oft neytt beint af akrinum. Flest erfðabreytt matvæli á markaði eru unnar vörur. Erfðabreytt soja, maís og repja eru í matvörum okkar sem unnin efni og mest af DNA í þessum vörum hefur sundrast. Erfðabreyttra kartaflna, hveitis og hrísgrjóna verður hins vegar neytt að mestu í óunnu formi og með mun meiru af erfðabreyttu DNA, sem gæti valdið mun meiri hættu á óþekktum eiturefnum og ofnæmisvöldum sem hin ónákvæma og ófyrirsjáanlega tækni við erfðabreytingar getur orsakað. Neytendur á Vesturlöndum geta e.t.v. forðast þessar nýju og hættulegu erfðabreyttu afurðir, en lítt upplýstir neytendur í þróunarlöndunum sem búa við slaka löggjöf og spilltar ríkisstjórnir eru berskjaldaðri fyrir þeim. Suður-Afríkubúar neyta maíss allt að þrisvar á dag (að hluta beint af ökrunum), en 40% maísræktunar í landinu eru einmitt NK603 yrkið.Rannsókn úthúðað Líftækniiðnaðurinn brást hart við frönsku rannsókninni og með því að úthúða henni og höfundum hennar. Hið sama gerir gengi nokkurra íslenskra vísindamanna sem auðsjáanlega telja það atvinnu- og fjárhagslegum hagsmunum sínum fyrir bestu. Jón Hallsson gagnrýnir t.d. Séralini fyrir að hafa notað sn. Sprague Dawley-rottur við tilraunir sínar þar sem þær hafi tilhneigingu til að mynda æxli. Jóni ætti þó að vera kunnugt um hve SD-rottan er mikið notuð í dýratilraunum. Til dæmis var hún notuð í 90 daga tilraun sem Monsanto gerði til að afla samþykkis ESB fyrir maísyrkinu NK603. Hundruð leyfisveitinga fyrir erfðabreyttar lífverur byggðust á tilraunum með SD-rottur. Ef SD-rottan er óhæf til afnota í dýratilraunum eins og Jón lætur að liggja þá eru komin ærin tilefni til að afturkalla hundruð leyfa fyrir erfðabreyttar plöntur og innkalla þúsundir erfðabreyttra matvæla á markaði. Það kallar einnig á innköllun illgresiseitursins glýfosat sem notað er á 80% erfðabreyttra plantna í heiminum (þ.m.t. NK603-maís) þar sem notkun þess var leyfð á grundvelli tilrauna með SD-rottur. Jón Hallsson telur rannsókn Séralini o.fl. ekki standast kröfur OECD. En rannsókn Séralini beindist að eituráhrifum og OECD-kröfur tilgreina að nota skuli 10 rottur af hvoru kyni í slíkum rannsóknum. Jón hefur líkt og Monsanto gagnrýnt Séralini fyrir að nota aðeins 10 rottur af hvoru kyni. Monsanto notaði 20 rottur af hvoru kyni í tilraunum sem það gerði til að afla sér leyfis ESB fyrir maísyrkinu NK603, – en lýsti aðeins greiningu á 10 rottum, sama fjölda og Séralini notaði. Notaði Monsanto aðeins hraustustu 10 rottur af 20 til þess að hagræða niðurstöðum sínum? Við því fáum við aldrei svör þar sem Monsanto neitar að birta rannsóknargögn dýratilrauna sinna.Vakning til stjórnvalda Jón virðist ekki átta sig á að franska rannsóknin var ekki hönnuð til að greina krabbamein. Það kom hins vegar á óvart að rottur fóðraðar á erfðabreyttum maís mynduðu mun fleiri æxli en rottur sem fengu óerfðabreyttan maís. Séralini mælir með því að rannsókn hans verði fylgt eftir með langtímarannsóknum þar sem fleiri rottur eru notaðar þannig að unnt verði að leggja tölfræðilegt mat á tíðni æxla og dánartíðni. Líftækniiðnaðurinn reynir jafnan að rakka niður sjálfstæð vísindi sem birta neikvæðar niðurstöður um erfðabreyttar plöntur. Nýjasta rannsókn Séralini verður hins vegar ekki töluð í hel. Hún felur í sér vakningu til stjórnvalda og eftirlitsaðila allra landa.
Skoðun Sósíalistaflokkurinn verður að snúast um meira en rassgatið á Gunnari Smára Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar
Skoðun Við stöndum saman með íþróttafólkinu – en hvað með fólkið á bak við það? Ingibjörg Isaksen skrifar
Skoðun Hvert er eðli innflutningtolla? – Hvað er Trump eiginlega að gera? - Hverjir munu líða mest? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar - Babýlonherleiðingin og örlög smáþjóða í átökum heimsvelda Sigurvin Lárus Jónsson skrifar
Skoðun Fjölgun hjartasjúkdóma og aukið álag á spítalana í boði Carnivore bylgjunnar? Guðrún Nanna Egilsdóttir,Dögg Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Snýst núverandi staðsetning Reykjavíkurflugvallar um öryggi… eða mögulega eitthvað annað Daði Rafnsson ,Kristján Vigfússon ,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar