Nafnleynd, peningar, stjórnmál 24. mars 2010 23:13 Reikningar, sem Sjálfstæðisflokkurinn birti tilneyddur í byrjun vikunnar með upplýsingar um styrki til flokksins árin 2002 til 2006, sýna að tveir lögaðilar skera sig úr í rausnarskapnum: FL Group styrkti flokkinn um 30 milljónir en Landsbankinn um 44 milljónir. Þetta eru langhæstu tölur sem sést hafa um styrki einstakra lögaðila til íslensks stjórnmálaflokks. Samkvæmt tölunum sem birtar voru hefur Sjálfstæðisflokkurinn fengið 285 milljónir á þessum árum. Þó eru ekki öll kurl komin til grafar. Margir sem styrktu flokkinn um milljónir óska nafnleyndar . Þarna eru engar tölur um styrki til landsfélaga eða aðildarfélaga flokksins. Ekki tölur um styrki til einstakra frambjóðenda. Fyrir tíu árum eða svo setti ég mig inn í deilur um fjármál stjórnmálaflokkanna og talaði meðal annars við Kristínu Sigurðardóttir sem verið hafði framkvæmdarstjóri Kvennalistans og Kjartan Gunnarsson framkvæmdarstjóra Sjálfstæðisflokksins. Kvennalistinn vildi að fjármál flokkanna væru opinber en Kjartan Gunnarsson var harður á móti því. Árið 1995 hafði forsætisráðherra skipað nefnd stjórnmálaflokkanna um þetta málefni. Auk Kvennalistans hafði Þjóðvaki, flokkur Jóhönnu Sigurðardóttur, talað fyrir því á þingi að sett yrðu lög um fjármál flokkanna. Jóhanna átti eftir að flytja slíka tillögu margoft á þingi. Það tók nefnd forsætisráðherra heil fjögur ár að komast að þeirri sérkennilegu niðurstöðu að það væri „óæskilegt að afnema nafnleyndina". Fullyrt var að ef nafnleynd styrktaraðila yrði aflétt myndu frjáls framlög til flokkanna minnka og þeir yrðu þá háðari ríkisvaldinu. Það var talið slæmt. Einnig var lögð áhersla á að það væri réttur einstaklinga og félaga að styrkja tiltekin samtök án vitneskju annarra. Fulltrúi Kvennalista í nefndinni var ósammála þessari niðurstöðu. Þjóðvaki hafði ekki viljað tilnefna fulltrúa í hana. Fulltrúar Framsóknarflokks, Alþýðuflokks og Alþýðubandalags skrifuðu undir. Formaður nefndarinnar var Hreinn Loftsson lögfræðingur en Kjartan Gunnarsson sat þar fyrir Sjálfstæðisflokkinn. Með því að skrifa undir álitið samþykktu „gömlu" flokkarnir fjórir að viðhalda óbreyttu ástandi. Kristín Sigurðardóttir sagði í viðtali við Spegilinn á RÚV haustið 1999 að nefndin hefði verið beitt miklum þrýstingi. Því hefði meðal annars verið hótað fella alfarið niður styrki ríkisins til flokkanna ef nefndarmenn samþykktu ekki nafnleyndina. Síðar sagði mér innanbúðarmanneskja úr Alþýðubandalaginu að sá flokkur hefði verið verið í veikri aðstöðu til að beita sér í málinu vegna þungra skuldabagga. Það er lærdómsríkt að kynnast stjórnmálamanninum Davíð Oddssyni í þessum deilum. Viðkvæði hans var jafnan: Sjálfstæðisflokkurinn hefur ekkert að fela. Hann beitti sér af hörku í mörg misseri gegn tillögum Jóhönnu Sigurðardóttur um opinbert eftirlit með fjármögnun flokkanna. Við umræður á þingi í mars 1997 sagði hann að slíkar upplýsingar væru „trúnaðarsamband flokka og stuðningsmanna þeirra". Hann var líka alfarið á móti því að sett yrði þak á þá hámarksupphæð sem flokkarnir mættu nota í auglýsingar. Hann notaði grimmt þá aðferð að setja umræðuna í uppnám, sprengja hana bókstaflega upp þannig að enginn vissi lengur hvað var upp og niður. Þegar skýrsla nefndarinnar var kynnt, slengdi hann allt í einu fram þeirri róttæku hugmynd að birta skyldi opinberlega skattaframtöl þingmanna og frambjóðenda. Morgunblaðið spyr í framhaldi af því foringjar annarra flokka hvort þeir hafi eitthvað á móti því. En Davíð fylgdi þessari hugmynd ekkert eftir og hefur sennilega aldrei ætlað að gera það. Henni var ætlað að dreifa athyglinni, breyta umræðunni. Í mars árið 2000 lagði Jóhanna í sjötta sinn fram frumvarp um eftirlit með fjármögnun flokkanna. Davíð fór mjög hörðum orðum á þingi um málflutning Jóhönnu. Þar dró hann, öllum að óvörum, Öryrkjabandalag Íslands inn í umræðuna og fullyrti að stjórnendur þess hefðu misnotað milljónir úr sjóðum bandlagsins í áróðursauglýsingar fyrir Samfylkinguna. Arnþór Helgason, fyrrum formaður Öryrkjabandalagsins, svaraði með lesendagrein 9. mars þar hann sagði forsætisráðherra reyna kæfa eðlilega og heiðarlega umræðu um fjármögnun flokkanna með dylgjum og hótunum. Í umræðum á þingi 2003 um sama mál tók Davíð því jafn illa og áður en kastaði svo allt í einu fram þeirri hugmynd að banna fyrirtækjum alfarið að styrkja stjórnmálaflokka. Morgunblaðið beindi athygli lesenda að þeirri hugmynd en Davíð, þessi miklu málafylgjumaður, fylgdi henni ekkert eftir. Rétt er að halda því til haga að sérfræðingar sem fjallað hafa um íslenska hrunið, til að mynda Kaarlo Jännäri, hafa haldið því fram að of náin tengsl íslensks stjórnmálalífs og viðskiptalífs hafi átt stóran þátt í hruninu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hjálmar Sveinsson Mest lesið Venjuleg kona úr Hveragerði Árni Grétar Finnsson,Björg Ásta Þórðardóttir Skoðun Óvissuferð Hafnfirðinga í boði Orkuveitu Reykjavíkur Kristín María Thoroddsen Skoðun Ertu að grínast með þinn lífsstíl? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Sérfræðingarnir Sölvi Tryggvason Skoðun Af góða fólkinu og vonda fólkinu í VR og stóra biðlaunamálinu Arnþór Sigurðsson Skoðun Ég styð Guðrúnu Hafsteinsdóttur sem formann – en hvers vegna? Karl Guðmundsson Skoðun Hagur okkar allra Steinþór Logi Arnarsson Skoðun Öflugur iðnaður, sterkt samfélag – Guðrún Hafsteinsdóttir veit hvað þarf Hópur iðnaðarmanna Skoðun Smíðar eru nauðsyn Einar Sverrisson Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Móse og boðorðin 10 Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Sannanir í dómsmáli? Rithandarrannsóknir, seinni grein Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Glötuðu tækifærin Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Hnignun samgangna og áhrif á ferðaþjónustu og atvinnulíf Sverrir Fannberg Júliusson skrifar Skoðun Ísland á tímamótum – Við skulum leiða gervigreindaröldina! Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hvað eru Innri þróunarmarkmið? Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hagur okkar allra Steinþór Logi Arnarsson skrifar Skoðun Áskoranir næstu áratuga kalla á fjármögnun rannsókna Silja Bára R. Ómarsdóttir skrifar Skoðun Ég styð Guðrúnu Hafsteinsdóttur sem formann – en hvers vegna? Karl Guðmundsson skrifar Skoðun Smíðar eru nauðsyn Einar Sverrisson skrifar Skoðun Nýsköpunarlandið Elías Larsen skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Móse og boðorðin 10 Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Sérfræðingarnir Sölvi Tryggvason skrifar Skoðun Af góða fólkinu og vonda fólkinu í VR og stóra biðlaunamálinu Arnþór Sigurðsson skrifar Skoðun Venjuleg kona úr Hveragerði Árni Grétar Finnsson,Björg Ásta Þórðardóttir skrifar Skoðun Hljóð og mynd fara ekki saman Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu að grínast með þinn lífsstíl? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Guðrún Hafsteins er leiðtogi Eiður Welding skrifar Skoðun Öflugur iðnaður, sterkt samfélag – Guðrún Hafsteinsdóttir veit hvað þarf Hópur iðnaðarmanna skrifar Skoðun Óvissuferð Hafnfirðinga í boði Orkuveitu Reykjavíkur Kristín María Thoroddsen skrifar Skoðun Herleysið er okkar vörn Dr. Ólína Kjerúlf Þorvarðardóttir skrifar Skoðun Raddir, kyn og kassar Linda Björk Markúsardóttir skrifar Skoðun Færni á vinnumarkaði – ný námsleið fyrir fólk með þroskahömlun Helga Gísladóttir skrifar Skoðun Framtíðarfyrirkomulag biðlauna formanns VR Ólafur Reimar Gunnarsson skrifar Skoðun Sannanir í dómsmáli? Rithandarrannsóknir, fyrri grein Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Rödd friðar á móti sterkum her Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Leiðtogi nýrra tíma Auður Kjartansdóttir,Bjarnveig Guðbrandsdóttir,Brynhildur Einarsdóttir,Guðrún Ingadóttir,G. Sirrý Ágústsdóttir,Hafdís Gunnarsdóttir,Jónas Kári Eiríksson,Júlíus Guðni Antonsson,Ragnhildur Eva Jónsdóttir,Róbert Smári Gunnarsson skrifar Skoðun Alþjóðaflugvöllurinn á Akureyri: Hvar er Icelandair? Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Tollflokkun rifins osts: Rangfærslur og staðreyndir Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Framtíð löggæslu fínpússuð í tilraunastofunni Gaza Kristján Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Wybory/Election/Kosningar Mateusz Gabríel K. Róbertsson skrifar Sjá meira
Reikningar, sem Sjálfstæðisflokkurinn birti tilneyddur í byrjun vikunnar með upplýsingar um styrki til flokksins árin 2002 til 2006, sýna að tveir lögaðilar skera sig úr í rausnarskapnum: FL Group styrkti flokkinn um 30 milljónir en Landsbankinn um 44 milljónir. Þetta eru langhæstu tölur sem sést hafa um styrki einstakra lögaðila til íslensks stjórnmálaflokks. Samkvæmt tölunum sem birtar voru hefur Sjálfstæðisflokkurinn fengið 285 milljónir á þessum árum. Þó eru ekki öll kurl komin til grafar. Margir sem styrktu flokkinn um milljónir óska nafnleyndar . Þarna eru engar tölur um styrki til landsfélaga eða aðildarfélaga flokksins. Ekki tölur um styrki til einstakra frambjóðenda. Fyrir tíu árum eða svo setti ég mig inn í deilur um fjármál stjórnmálaflokkanna og talaði meðal annars við Kristínu Sigurðardóttir sem verið hafði framkvæmdarstjóri Kvennalistans og Kjartan Gunnarsson framkvæmdarstjóra Sjálfstæðisflokksins. Kvennalistinn vildi að fjármál flokkanna væru opinber en Kjartan Gunnarsson var harður á móti því. Árið 1995 hafði forsætisráðherra skipað nefnd stjórnmálaflokkanna um þetta málefni. Auk Kvennalistans hafði Þjóðvaki, flokkur Jóhönnu Sigurðardóttur, talað fyrir því á þingi að sett yrðu lög um fjármál flokkanna. Jóhanna átti eftir að flytja slíka tillögu margoft á þingi. Það tók nefnd forsætisráðherra heil fjögur ár að komast að þeirri sérkennilegu niðurstöðu að það væri „óæskilegt að afnema nafnleyndina". Fullyrt var að ef nafnleynd styrktaraðila yrði aflétt myndu frjáls framlög til flokkanna minnka og þeir yrðu þá háðari ríkisvaldinu. Það var talið slæmt. Einnig var lögð áhersla á að það væri réttur einstaklinga og félaga að styrkja tiltekin samtök án vitneskju annarra. Fulltrúi Kvennalista í nefndinni var ósammála þessari niðurstöðu. Þjóðvaki hafði ekki viljað tilnefna fulltrúa í hana. Fulltrúar Framsóknarflokks, Alþýðuflokks og Alþýðubandalags skrifuðu undir. Formaður nefndarinnar var Hreinn Loftsson lögfræðingur en Kjartan Gunnarsson sat þar fyrir Sjálfstæðisflokkinn. Með því að skrifa undir álitið samþykktu „gömlu" flokkarnir fjórir að viðhalda óbreyttu ástandi. Kristín Sigurðardóttir sagði í viðtali við Spegilinn á RÚV haustið 1999 að nefndin hefði verið beitt miklum þrýstingi. Því hefði meðal annars verið hótað fella alfarið niður styrki ríkisins til flokkanna ef nefndarmenn samþykktu ekki nafnleyndina. Síðar sagði mér innanbúðarmanneskja úr Alþýðubandalaginu að sá flokkur hefði verið verið í veikri aðstöðu til að beita sér í málinu vegna þungra skuldabagga. Það er lærdómsríkt að kynnast stjórnmálamanninum Davíð Oddssyni í þessum deilum. Viðkvæði hans var jafnan: Sjálfstæðisflokkurinn hefur ekkert að fela. Hann beitti sér af hörku í mörg misseri gegn tillögum Jóhönnu Sigurðardóttur um opinbert eftirlit með fjármögnun flokkanna. Við umræður á þingi í mars 1997 sagði hann að slíkar upplýsingar væru „trúnaðarsamband flokka og stuðningsmanna þeirra". Hann var líka alfarið á móti því að sett yrði þak á þá hámarksupphæð sem flokkarnir mættu nota í auglýsingar. Hann notaði grimmt þá aðferð að setja umræðuna í uppnám, sprengja hana bókstaflega upp þannig að enginn vissi lengur hvað var upp og niður. Þegar skýrsla nefndarinnar var kynnt, slengdi hann allt í einu fram þeirri róttæku hugmynd að birta skyldi opinberlega skattaframtöl þingmanna og frambjóðenda. Morgunblaðið spyr í framhaldi af því foringjar annarra flokka hvort þeir hafi eitthvað á móti því. En Davíð fylgdi þessari hugmynd ekkert eftir og hefur sennilega aldrei ætlað að gera það. Henni var ætlað að dreifa athyglinni, breyta umræðunni. Í mars árið 2000 lagði Jóhanna í sjötta sinn fram frumvarp um eftirlit með fjármögnun flokkanna. Davíð fór mjög hörðum orðum á þingi um málflutning Jóhönnu. Þar dró hann, öllum að óvörum, Öryrkjabandalag Íslands inn í umræðuna og fullyrti að stjórnendur þess hefðu misnotað milljónir úr sjóðum bandlagsins í áróðursauglýsingar fyrir Samfylkinguna. Arnþór Helgason, fyrrum formaður Öryrkjabandalagsins, svaraði með lesendagrein 9. mars þar hann sagði forsætisráðherra reyna kæfa eðlilega og heiðarlega umræðu um fjármögnun flokkanna með dylgjum og hótunum. Í umræðum á þingi 2003 um sama mál tók Davíð því jafn illa og áður en kastaði svo allt í einu fram þeirri hugmynd að banna fyrirtækjum alfarið að styrkja stjórnmálaflokka. Morgunblaðið beindi athygli lesenda að þeirri hugmynd en Davíð, þessi miklu málafylgjumaður, fylgdi henni ekkert eftir. Rétt er að halda því til haga að sérfræðingar sem fjallað hafa um íslenska hrunið, til að mynda Kaarlo Jännäri, hafa haldið því fram að of náin tengsl íslensks stjórnmálalífs og viðskiptalífs hafi átt stóran þátt í hruninu.
Öflugur iðnaður, sterkt samfélag – Guðrún Hafsteinsdóttir veit hvað þarf Hópur iðnaðarmanna Skoðun
Skoðun Hnignun samgangna og áhrif á ferðaþjónustu og atvinnulíf Sverrir Fannberg Júliusson skrifar
Skoðun Öflugur iðnaður, sterkt samfélag – Guðrún Hafsteinsdóttir veit hvað þarf Hópur iðnaðarmanna skrifar
Skoðun Leiðtogi nýrra tíma Auður Kjartansdóttir,Bjarnveig Guðbrandsdóttir,Brynhildur Einarsdóttir,Guðrún Ingadóttir,G. Sirrý Ágústsdóttir,Hafdís Gunnarsdóttir,Jónas Kári Eiríksson,Júlíus Guðni Antonsson,Ragnhildur Eva Jónsdóttir,Róbert Smári Gunnarsson skrifar
Öflugur iðnaður, sterkt samfélag – Guðrún Hafsteinsdóttir veit hvað þarf Hópur iðnaðarmanna Skoðun