Bjarni Ben í þátíð Guðmundur Einarsson skrifar 17. janúar 2025 08:30 Eftir japl og jaml og fuður hafa Sjálfstæðismenn ákveðið að keyra á snjódekkjum á landsfund og þar verður kosinn nýr formaður. Þá segir fólk ekki lengur Bjarni er, heldur Bjarni var. Stórir atburðir móta gjarnan tímatal trúarhreyfinga. Fyrir eða eftir flótta Múhameðs frá Mekka, fyrir eða eftir Kristsburð, fyrir eða eftir Bjarna Ben. Verður gott að minnast hans? Þeir sem eiga stóra bankabók eða fiska í sjónum munu hugsa til hans með hlýju. Eigi maður hvorugt, er gott að minnast Bjarna fyrir það að hann var skýr maður, las heima, mætti undirbúinn í sjónvarpsfréttirnar og skildi umræðuefnin. Það er meira en hægt er að segja um ýmsa kollega hans. Til hvers ætlaðist flokkurinn af Bjarna? Sjálfstæðisflokkurinn er valdafíkill. Til valda var flokkurinn borinn og barnfæddur og á völdum nærist hann. Hinir innmúruðu eigendur hans ætlast til að fulltrúar þeirra sitji alltaf við borðið, helst borðsendann. Það er skiljanlegt, því í áratugi hafa ítök hans í íslensku þjóðlífi verið allt um grípandi. Hann hefur haft húsvarðarlykil að öllum kontórum ríkisvaldsins, stærstu fyrirtækjum og samtökum atvinnuveganna. Í stjórnarandstöðu verða þingmenn hans því eirðarlausir eins og villidýr í búri, grimmir eins og tígrisdýr á amfetamíni, og ráðast á allt sem hreyfist. Dagskipanin er að sýna að án þeirra í valdastólum fari allt í vaskinn. Stóð Bjarni undir væntingum? Bjarni varð formaður í mars 2009 og í kosningum mánuði síðar fékk flokkurinn aðeins 24%. Síðan var kosið 2013 og þá komst flokkurinn að stjórnarborðinu og var þar óslitið þar til í desember sl, rúm 11 ár. Við borðsendann var Bjarni þó ekki lengi. Stjórn Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar undir forsæti Bjarna átti sér ekki bjarta framtíð. Hún entist aðeins í 10 mánuði. Aftur settist hann við endann í apríl sl og þar var hann í tæpa níu mánuði. En þótt glæsilegt sé að vera forsætisráðherra, er það líka óttalegt amstur. Fjármálaráðuneytið nýttist honum miklu betur til hagsmunagæslunnar, enda var hann þar lengst af. En hvað með fylgið? Fyrir Bjarna var sú tíðin að fylgi Sjálfstæðisflokksins í kosningum mældist yfirleitt í námunda við líkamshita spendýra. Eftir Bjarna fór það hins vegar aldrei yfir 30 og nú síðast undir 20. Undir Davíð Oddssyni fékk flokkurinn stundum sótthita og fór upp í 41 gráðu í kosningunum 1999. Davíð dreymir gjarnan um þessa gömlu, góðu daga og vaknar þá upp í svitakófi og rekur hornin leynt og ljóst í Bjarna. Í kosningunum 2007 lék allt í lyndi. Flokkurinn fékk 37% undir stjórn Geirs Haarde en þegar kosið var næst 2009 fékk hann aðeins 24% undir stjórn Bjarna. En var fylgishrunið Bjarna að kenna? Fylgi Sjálfstæðisflokksins er ekki það eina sem hrundi á þessu tímabili. Bankarnir hrundu haustið 2008, krónan hrundi og traustið hrundi. Sjálfstæðisflokkurinn var á kafi í hrunadansinum með forsætis- og fjármálaráðherra. Bjarni dansaði líka með vafningana sína. Í október 2008 reyndi Geir að fá Guð til að blessa Ísland en það gekk ekki og heilög Jóhanna tók við stjórninni í febrúar 2009. í mars tók Bjarni svo við flokknum. Tæpum mánuði síðar voru kosningar og Bjarni lenti í kaldri sturtu, 24%. Rótarslit. Hrapið úr 40% fylgi í 20% á tveimur áratugum er ekki Bjarna einum að kenna. Hann hann var starfsmaður á plani, að gera það sem flokkurinn ætlaðist til. Tapið er flokknum að kenna. Hann kallaði sig eitt sinn „flokk allra stétta“. Fátækt fólk kaus flokkinn og hófsemdarmenn innan hans reyndu sumir að gæta hagsmuna þess. Talsmenn hans gátu talað á bylgjulengd sem náði eyrum fjöldans eins og 40 prósentin bera vott um. Þar voru verkalýðsforingjar eins og Pétur sjómaður og Magnús L. Sveinsson og löng stjórnarsambúð við Alþýðuflokkinn mýkti ásýnd hans. Þessar rætur hafa löngu slitnað. Ein helsta uppspretta pólitískra hugmynda flokksins er Viðskiptaráð Íslands. Þegar Morgunblaðið spurði nýráðinn framkvæmdastjóra þess rétt fyrir áramót hvaða lögum hann myndi breyta ef hann væri einráður í einn dag, svaraði hann: “Fjárlögum. Ég myndi vilja lækka opinber útgjöld um hundruð milljarða.” Þegar flokksmenn voru um líkt leyti að bollaleggja um hugsanlega arftaka Bjarna voru fyrrverandi og núverandi talsmenn samtaka atvinnulífsins og fyrirtækja í sjávarútvegi í efstu sætum, en þeim nægja tæpast fingur annarrar handar til að telja milljónirnar í launaumslaginu. Til að verða fjöldahreyfing aftur þyrfti flokkurinn annars konar hugmyndafræði og annars konar forystu. Höfundur er lífeðlisfræðingur og fyrrverandi alþingismaður í Bandalagi jafnaðarmanna og Alþýðuflokki. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Landsfundur Sjálfstæðisflokksins 2025 Sjálfstæðisflokkurinn Mest lesið Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson skrifar Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Eftir japl og jaml og fuður hafa Sjálfstæðismenn ákveðið að keyra á snjódekkjum á landsfund og þar verður kosinn nýr formaður. Þá segir fólk ekki lengur Bjarni er, heldur Bjarni var. Stórir atburðir móta gjarnan tímatal trúarhreyfinga. Fyrir eða eftir flótta Múhameðs frá Mekka, fyrir eða eftir Kristsburð, fyrir eða eftir Bjarna Ben. Verður gott að minnast hans? Þeir sem eiga stóra bankabók eða fiska í sjónum munu hugsa til hans með hlýju. Eigi maður hvorugt, er gott að minnast Bjarna fyrir það að hann var skýr maður, las heima, mætti undirbúinn í sjónvarpsfréttirnar og skildi umræðuefnin. Það er meira en hægt er að segja um ýmsa kollega hans. Til hvers ætlaðist flokkurinn af Bjarna? Sjálfstæðisflokkurinn er valdafíkill. Til valda var flokkurinn borinn og barnfæddur og á völdum nærist hann. Hinir innmúruðu eigendur hans ætlast til að fulltrúar þeirra sitji alltaf við borðið, helst borðsendann. Það er skiljanlegt, því í áratugi hafa ítök hans í íslensku þjóðlífi verið allt um grípandi. Hann hefur haft húsvarðarlykil að öllum kontórum ríkisvaldsins, stærstu fyrirtækjum og samtökum atvinnuveganna. Í stjórnarandstöðu verða þingmenn hans því eirðarlausir eins og villidýr í búri, grimmir eins og tígrisdýr á amfetamíni, og ráðast á allt sem hreyfist. Dagskipanin er að sýna að án þeirra í valdastólum fari allt í vaskinn. Stóð Bjarni undir væntingum? Bjarni varð formaður í mars 2009 og í kosningum mánuði síðar fékk flokkurinn aðeins 24%. Síðan var kosið 2013 og þá komst flokkurinn að stjórnarborðinu og var þar óslitið þar til í desember sl, rúm 11 ár. Við borðsendann var Bjarni þó ekki lengi. Stjórn Sjálfstæðisflokks, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar undir forsæti Bjarna átti sér ekki bjarta framtíð. Hún entist aðeins í 10 mánuði. Aftur settist hann við endann í apríl sl og þar var hann í tæpa níu mánuði. En þótt glæsilegt sé að vera forsætisráðherra, er það líka óttalegt amstur. Fjármálaráðuneytið nýttist honum miklu betur til hagsmunagæslunnar, enda var hann þar lengst af. En hvað með fylgið? Fyrir Bjarna var sú tíðin að fylgi Sjálfstæðisflokksins í kosningum mældist yfirleitt í námunda við líkamshita spendýra. Eftir Bjarna fór það hins vegar aldrei yfir 30 og nú síðast undir 20. Undir Davíð Oddssyni fékk flokkurinn stundum sótthita og fór upp í 41 gráðu í kosningunum 1999. Davíð dreymir gjarnan um þessa gömlu, góðu daga og vaknar þá upp í svitakófi og rekur hornin leynt og ljóst í Bjarna. Í kosningunum 2007 lék allt í lyndi. Flokkurinn fékk 37% undir stjórn Geirs Haarde en þegar kosið var næst 2009 fékk hann aðeins 24% undir stjórn Bjarna. En var fylgishrunið Bjarna að kenna? Fylgi Sjálfstæðisflokksins er ekki það eina sem hrundi á þessu tímabili. Bankarnir hrundu haustið 2008, krónan hrundi og traustið hrundi. Sjálfstæðisflokkurinn var á kafi í hrunadansinum með forsætis- og fjármálaráðherra. Bjarni dansaði líka með vafningana sína. Í október 2008 reyndi Geir að fá Guð til að blessa Ísland en það gekk ekki og heilög Jóhanna tók við stjórninni í febrúar 2009. í mars tók Bjarni svo við flokknum. Tæpum mánuði síðar voru kosningar og Bjarni lenti í kaldri sturtu, 24%. Rótarslit. Hrapið úr 40% fylgi í 20% á tveimur áratugum er ekki Bjarna einum að kenna. Hann hann var starfsmaður á plani, að gera það sem flokkurinn ætlaðist til. Tapið er flokknum að kenna. Hann kallaði sig eitt sinn „flokk allra stétta“. Fátækt fólk kaus flokkinn og hófsemdarmenn innan hans reyndu sumir að gæta hagsmuna þess. Talsmenn hans gátu talað á bylgjulengd sem náði eyrum fjöldans eins og 40 prósentin bera vott um. Þar voru verkalýðsforingjar eins og Pétur sjómaður og Magnús L. Sveinsson og löng stjórnarsambúð við Alþýðuflokkinn mýkti ásýnd hans. Þessar rætur hafa löngu slitnað. Ein helsta uppspretta pólitískra hugmynda flokksins er Viðskiptaráð Íslands. Þegar Morgunblaðið spurði nýráðinn framkvæmdastjóra þess rétt fyrir áramót hvaða lögum hann myndi breyta ef hann væri einráður í einn dag, svaraði hann: “Fjárlögum. Ég myndi vilja lækka opinber útgjöld um hundruð milljarða.” Þegar flokksmenn voru um líkt leyti að bollaleggja um hugsanlega arftaka Bjarna voru fyrrverandi og núverandi talsmenn samtaka atvinnulífsins og fyrirtækja í sjávarútvegi í efstu sætum, en þeim nægja tæpast fingur annarrar handar til að telja milljónirnar í launaumslaginu. Til að verða fjöldahreyfing aftur þyrfti flokkurinn annars konar hugmyndafræði og annars konar forystu. Höfundur er lífeðlisfræðingur og fyrrverandi alþingismaður í Bandalagi jafnaðarmanna og Alþýðuflokki.
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson Skoðun