Flugan Ísrael í neti köngulóarinnar Einar Ólafsson skrifar 1. nóvember 2023 09:00 Í grein á Vísi 30. október, Köngulóarvefur Hamas, víkur Bjarni Már Magnússon prófessor og deildarforseti lagadeildar Háskólans á Bifröst að margumræddri atkvæðagreiðslu hjá Sameinuðu þjóðunum um ástandið á Gasa og þeim slóðum. Hann bendir á að utanríkisráðuneytið „hefði viljað sjá breytingartillögu Kanada ná brautargengi sem tók skýrar á grimmdarverkum Hamas frá 7. október en upphaflega tillagan gerði“ og að það hefði verið eðlilegt þar sem þetta hafi verið fyrsta ályktunin frá lykilstofnunum S.Þ. um þetta mál. Ályktun Allsherjarþingsins Við lestur ályktunarinnar sýnist mér hins vegar ljóst að tillaga Kanada sé algerlega út í hött. Eins og Bjarni bendir á beinist ályktunin að mannúðarhlið átakanna. Hún snýst fyrst og fremst um praktíska lausn þess skelfilega ástands sem nú ríkir og að alþjóðalög verði virt sérstaklega hvað varðar vernd almennra borgara og hjálparstarfsmanna og aðgengi að nauðsynjum og nauðsynlegri þjónustu á Gasa-svæðinu. Ég hef gert nánari grein fyrir þessum tillögum í grein sem birtist á vefmiðlinum Neistar. Í ályktunin er enginn einhliða fordæming. Eina fordæmingin kemur fram í því að ofbeldi gagnvart bæði palestínskum og ísraelskum borgurum er fordæmt, þar á meðal öll hryðjuverkastarfsemi, ögranir og eyðilegging. Ísrael er ávarpað aðeins einu sinni: Kallað er eftir að skipun Ísraels um að palestínskir borgarar og starfsmenn Sameinuðu þjóðanna og aðrir hjálparstarfsmenn hverfi frá norðurhluta Gasa-svæðisins til suðurhlutans verði afturkölluð. Jafnframt er kallað eftir að borgurum, sem er haldið föngnum, verði tafarlaust og skilyrðislaust sleppt. Þar er augljóslega átt við gíslana sem teknir voru en væntanlega líka fólk sem Ísrael hefur í haldi án dóms og laga. Annars er alltaf talað um „alla aðila“ (all parties). Í tillögunni er lögð áhersla á hlutleysi þannig að öll ríki ættu að geta samþykkt hana, nema kannski Ísrael (Palestína er ekki fullgildur aðili að Sameinuðu Þjóðunum og hefur ekki atkvæðisrétt). Það hefði því verið fullkomlega óeðlilegt að bæta inn í þessa ályktun einhliða fordæmingu á einum aðila. Gengur upp að fordæma Ísrael? Bjarni víkur síðan að orðum Jonasar Gahr Störe forsætisráðherra Noregs um að hann telji aðgerðir Ísraels á Gasa vera óhóflegar miðað við kröfur alþjóðalaga. Hann segir slíkar yfirlýsingar þjóðarleiðtoga verði að byggjast á viðhlítandi gögnum og upplýsingum og að kröfur um að íslensk stjórnvöld fordæmi Ísrael gangi tæplega upp að svo stöddu. Það má spyrja hvað hann telji viðhlítandi gögn og upplýsingar þegar ljóst er að Ísrael lætur sprengjum rigna yfir þéttbýlið á Gasa, myndir birtast af heilu íbúðarhverfunum í rúst, óyggjandi er að þúsundir manna, þar á meðal mikill fjöldi barna, hefur látið lífið, lokað hefur verið fyrir aðdrætti, þar á meðal rafmagn og vatn, og alþjóðlegar hjálparstofnanir, þar á meðal stofnanir Sameinuðu þjóðanna, hafa lýst því yfir að aðkoma þeirra sé hindruð og sjúkrahús séu óstarfhæf. Í framhaldi af því segir hann: „Þótt Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði og fullveldi Palestínu þá hegðar stjórn Hamas sér ekki í samræmi við það sem ætlast má til af aðilum sem taka þátt í samfélagi þjóðanna á grundvelli virðingar fyrir alþjóðalögum.“ Og áréttar að viðurkenningu Íslands á Palestínu hafi ekki fylgt viðurkenning á Hamas. Vandséð er hvaða máli það skiptir í þessu samhengi. Það ljóst að Ísrael, sem Ísland hefur alla tíð viðurkennt og haft stjórnmálasamband við, hefur ekki heldur hegðað sér á þann hátt sem ætlast er til af Hamas. Hvað þarf til að fordæma árásir á íbúðabyggðir? Nú er lagaprófessorinn eflaust betur að sér um hina lagalegu hlið málsins. Ég veit þó ekki til að varðandi fordæmingu á aðgerðum annarra ríkja séu ríki bundin alþjóðalögum eða að þar til bær dómstóll eða alþjóðleg stofnun hafi kveðið upp úrskurð. Íslensk stjórnvöld biðu ekki eftir neinum slíkum úrskurði áður en þau – að sjálfsögðu – fordæmdu samdægurs innrás Rússa í Úkraínu. Sérfræðingar (special rapporteurs) Sameinuðu þjóðanna hafa sakað Ísrael um stríðsglæpi sem og virt mannréttindasamtök eins og Mannréttindavaktin (Human Rights Watch) og Amnesty International og fleiri. Varðandi átökin á Gasa lýsti rannsóknarnefnd Sameinuðu þjóðanna (Independent International Commission of Inquiry on the Occupied Palestinian Territory) því yfir 10. október að miklar líkur væru á að stríðsglæpir hefðu verið framdir í Ísrael og á Gasa, gíslataka vopnaðra hópa frá Gasa sé stríðsglæpur, og jafnframt hefði hún miklar áhyggjur af árásum Ísraels á Gasa og yfirlýsingum ísraelskra stjórnvalda um sameiginlega refsingu sem er stríðsglæpur samkvæmt Genfarsáttmálanum. Hafi nefndin haft áhyggjur af stríðsglæpum strax 10. október hljóta þær áhyggjur að hafa vaxið nokkuð á þrem þrem vikum sem síðan eru liðnar. Það má því kallast nokkuð mikil varfærni að segja að fordæming á aðgerðum Ísraels gangi tæplega upp að svo stöddu. Ísrael í neti Hamas Vangaveltur greinarhöfundar um hvernig leiðtogar Hamas og bakhjarlar þeirra hafa „fest Ísrael í köngulóarvef þar sem öll viðbrögð magna upp málstað hryðjuverkasamtakanna í hugum þeirra sem ekki hafa skilning á við hvað er að etja“ læt ég liggja milli hluta að sinni, þótt líkingin sé svolítið hæpin þar sem venjulega eru það smáflugur sem festast í vef köngulóarinnar. Og svo má líka spyrja í hugum hverra þessi viðbrögð hafa magnað upp málstað hryðjuverkasamtakanna. Höfundur er ljóðskáld sem hefur fylgst með málefnum Palestínu í hálfa öld. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson Skoðun Skoðun Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Sjá meira
Í grein á Vísi 30. október, Köngulóarvefur Hamas, víkur Bjarni Már Magnússon prófessor og deildarforseti lagadeildar Háskólans á Bifröst að margumræddri atkvæðagreiðslu hjá Sameinuðu þjóðunum um ástandið á Gasa og þeim slóðum. Hann bendir á að utanríkisráðuneytið „hefði viljað sjá breytingartillögu Kanada ná brautargengi sem tók skýrar á grimmdarverkum Hamas frá 7. október en upphaflega tillagan gerði“ og að það hefði verið eðlilegt þar sem þetta hafi verið fyrsta ályktunin frá lykilstofnunum S.Þ. um þetta mál. Ályktun Allsherjarþingsins Við lestur ályktunarinnar sýnist mér hins vegar ljóst að tillaga Kanada sé algerlega út í hött. Eins og Bjarni bendir á beinist ályktunin að mannúðarhlið átakanna. Hún snýst fyrst og fremst um praktíska lausn þess skelfilega ástands sem nú ríkir og að alþjóðalög verði virt sérstaklega hvað varðar vernd almennra borgara og hjálparstarfsmanna og aðgengi að nauðsynjum og nauðsynlegri þjónustu á Gasa-svæðinu. Ég hef gert nánari grein fyrir þessum tillögum í grein sem birtist á vefmiðlinum Neistar. Í ályktunin er enginn einhliða fordæming. Eina fordæmingin kemur fram í því að ofbeldi gagnvart bæði palestínskum og ísraelskum borgurum er fordæmt, þar á meðal öll hryðjuverkastarfsemi, ögranir og eyðilegging. Ísrael er ávarpað aðeins einu sinni: Kallað er eftir að skipun Ísraels um að palestínskir borgarar og starfsmenn Sameinuðu þjóðanna og aðrir hjálparstarfsmenn hverfi frá norðurhluta Gasa-svæðisins til suðurhlutans verði afturkölluð. Jafnframt er kallað eftir að borgurum, sem er haldið föngnum, verði tafarlaust og skilyrðislaust sleppt. Þar er augljóslega átt við gíslana sem teknir voru en væntanlega líka fólk sem Ísrael hefur í haldi án dóms og laga. Annars er alltaf talað um „alla aðila“ (all parties). Í tillögunni er lögð áhersla á hlutleysi þannig að öll ríki ættu að geta samþykkt hana, nema kannski Ísrael (Palestína er ekki fullgildur aðili að Sameinuðu Þjóðunum og hefur ekki atkvæðisrétt). Það hefði því verið fullkomlega óeðlilegt að bæta inn í þessa ályktun einhliða fordæmingu á einum aðila. Gengur upp að fordæma Ísrael? Bjarni víkur síðan að orðum Jonasar Gahr Störe forsætisráðherra Noregs um að hann telji aðgerðir Ísraels á Gasa vera óhóflegar miðað við kröfur alþjóðalaga. Hann segir slíkar yfirlýsingar þjóðarleiðtoga verði að byggjast á viðhlítandi gögnum og upplýsingum og að kröfur um að íslensk stjórnvöld fordæmi Ísrael gangi tæplega upp að svo stöddu. Það má spyrja hvað hann telji viðhlítandi gögn og upplýsingar þegar ljóst er að Ísrael lætur sprengjum rigna yfir þéttbýlið á Gasa, myndir birtast af heilu íbúðarhverfunum í rúst, óyggjandi er að þúsundir manna, þar á meðal mikill fjöldi barna, hefur látið lífið, lokað hefur verið fyrir aðdrætti, þar á meðal rafmagn og vatn, og alþjóðlegar hjálparstofnanir, þar á meðal stofnanir Sameinuðu þjóðanna, hafa lýst því yfir að aðkoma þeirra sé hindruð og sjúkrahús séu óstarfhæf. Í framhaldi af því segir hann: „Þótt Ísland hafi viðurkennt sjálfstæði og fullveldi Palestínu þá hegðar stjórn Hamas sér ekki í samræmi við það sem ætlast má til af aðilum sem taka þátt í samfélagi þjóðanna á grundvelli virðingar fyrir alþjóðalögum.“ Og áréttar að viðurkenningu Íslands á Palestínu hafi ekki fylgt viðurkenning á Hamas. Vandséð er hvaða máli það skiptir í þessu samhengi. Það ljóst að Ísrael, sem Ísland hefur alla tíð viðurkennt og haft stjórnmálasamband við, hefur ekki heldur hegðað sér á þann hátt sem ætlast er til af Hamas. Hvað þarf til að fordæma árásir á íbúðabyggðir? Nú er lagaprófessorinn eflaust betur að sér um hina lagalegu hlið málsins. Ég veit þó ekki til að varðandi fordæmingu á aðgerðum annarra ríkja séu ríki bundin alþjóðalögum eða að þar til bær dómstóll eða alþjóðleg stofnun hafi kveðið upp úrskurð. Íslensk stjórnvöld biðu ekki eftir neinum slíkum úrskurði áður en þau – að sjálfsögðu – fordæmdu samdægurs innrás Rússa í Úkraínu. Sérfræðingar (special rapporteurs) Sameinuðu þjóðanna hafa sakað Ísrael um stríðsglæpi sem og virt mannréttindasamtök eins og Mannréttindavaktin (Human Rights Watch) og Amnesty International og fleiri. Varðandi átökin á Gasa lýsti rannsóknarnefnd Sameinuðu þjóðanna (Independent International Commission of Inquiry on the Occupied Palestinian Territory) því yfir 10. október að miklar líkur væru á að stríðsglæpir hefðu verið framdir í Ísrael og á Gasa, gíslataka vopnaðra hópa frá Gasa sé stríðsglæpur, og jafnframt hefði hún miklar áhyggjur af árásum Ísraels á Gasa og yfirlýsingum ísraelskra stjórnvalda um sameiginlega refsingu sem er stríðsglæpur samkvæmt Genfarsáttmálanum. Hafi nefndin haft áhyggjur af stríðsglæpum strax 10. október hljóta þær áhyggjur að hafa vaxið nokkuð á þrem þrem vikum sem síðan eru liðnar. Það má því kallast nokkuð mikil varfærni að segja að fordæming á aðgerðum Ísraels gangi tæplega upp að svo stöddu. Ísrael í neti Hamas Vangaveltur greinarhöfundar um hvernig leiðtogar Hamas og bakhjarlar þeirra hafa „fest Ísrael í köngulóarvef þar sem öll viðbrögð magna upp málstað hryðjuverkasamtakanna í hugum þeirra sem ekki hafa skilning á við hvað er að etja“ læt ég liggja milli hluta að sinni, þótt líkingin sé svolítið hæpin þar sem venjulega eru það smáflugur sem festast í vef köngulóarinnar. Og svo má líka spyrja í hugum hverra þessi viðbrögð hafa magnað upp málstað hryðjuverkasamtakanna. Höfundur er ljóðskáld sem hefur fylgst með málefnum Palestínu í hálfa öld.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun