Ásgeir Jónsson Seðlabankastjóri og ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur hafa fengið það óþvegið á samfélagsmiðlum í morgun vegna hækkunarinnar og þau sögð ekki ráða neitt við neitt. Og gagnrýnin kemur úr öllum áttum og er fólk stóryrt. Spjótin beinast ýmist að ríkisstjórninni eða Seðlabankanum og svo gjaldmiðlinum. Guðfinna Jóh. Guðmundsdóttir lögmaður segir: „Þetta er handónýtur gjaldmiðill. Íslendingar verða að fara horfast í augu við þann veruleika. Annað er aumingjaskapur.“
Íslenskt efnahagslíf eins og jójó
Vísir tók púlsinn á Facebook í morgun og hér eru nokkur dæmi að handahófi.
Grímur Atlason framkvæmdastjóri Geðhjálpar er einn þeirra sem tekið hefur til máls og bendir á að stýrivextir séu núna 133 prósentum hærri en þeir eru á evrusvæðinu. Þeir eru 237% prósentum en í Danmörku, 194 prósent hærri en í Finnlandi, 169 prósentum hærri en í Noregi og 150 prósentum hærri en í Svíþjóð.
Grímur segir að nú sé verið að kæla hagkerfið með handafli á sama tíma og tvær milljónir streymi til landsins og mikil eftirspurn er eftir vinnuafli. Grímur segir íslenskt efnahagslíf eins og jójó.
![](https://www.visir.is/i/523B2AEEF22375016CC6881BDA06EF4BC9331ADFB7973038AFEBDE1276126247_713x0.jpg)
„Húsnæðismarkaðurinn er settur á ís hvar hann verður í tvö til fjögur ár en þá verður eftirspurnin orðin slík að allir byggingakranar jarðarinnar verða kallaðir til þjónustu og fasteignasalar hafa ekki lent í annarri eins törn. Vaxtakjör verða með hreinum ólíkindum og bankarnir lána eins og engin sé morgundagurinn.“
En tveimur árum síðar muni Seðlabankinn grípa í handbremsuna enda allt farið úr böndunum enn eina ferðina. „Hefst þá aftur kalda tímabilið sem stendur í tvö til sex ár og eftir það kemur hitabylgjan sem varir í tvö til fjögur ár. Endurtekið endalaust.“
Stríðshanskinn reiddur til höggs
Úr annarri átt kemur svo Stefán Einar Stefánsson fyrrverandi viðskiptaritstjóri Morgunblaðsins. „Í morgun sneri þursinn í Svörtuloftum höfði sínu til hægri. Stríðshanski hefur verið reiddur til höggs. Stýrivextir hækka um 1,25 prósentur og eru frá og með þessum degi 8,75%. Þeir hafa ekki farið svo hátt síðan í bankahruninu 2008 (þegar þeir fóru reyndar mun hærra um tíma),“ segir Stefán Einar meðal annars í pistli þar sem hann veltir stöðunni fyrir sér.
Og honum líst ekki á blikuna á vinnumarkaði en Stefán Einar er fyrrverandi formaður VR.
„Það stefnir í hörð átök í íslensku samfélagi á komandi misserum. Það er ósennilegt að Seðlabankanum eða ríkisstjórninni muni takast að sameina fólk, E Pluribus, Unum, um að takast á við verðbólguna.
![](https://www.visir.is/i/8BB18D8EED924A0D666720BD0E49550DD8271665AFABC7583426DE03E494A4BA_713x0.jpg)
Til þess þurfa of margir að færa fórnir sem þeir eru ekki tilbúnir til að gera. Á meðan blæðir samfélaginu öllu og lífskjör skerðast,“ segir Stefán Einar. Hann segir óvíst hversu lengi Seðlabankinn muni þurfa að nota örvarnar í sínu vopnabúri. „Sennilega lengur en maður vill viðurkenna.“
Kallað eftir lífsmarki við ríkisstjórnarborðið
Fjölmargir alþingismenn á þingi hafa notað tækifærið og beint spjótum sínum að ríkisstjórninni. Björn Leví Gunnarsson Pírati segir: „Þetta er falleinkunn fyrir ríkisstjórnina. Þeirra ábyrg í efnahagsmálum er greinilega ekki að virka þannig að Seðlabankinn þarf að bæta í ...“
![](https://www.visir.is/i/B7B359ACFDBAA1639F941F15FB37E3213D1640421254065A17230830ED5AE07A_713x0.jpg)
Helga Vala Helgadóttir Samfylkingu segir ríkisstjórnina ráðalausa: „Svar ríkisstjórnarinnar við þessum bruna, sem leiðir um allt samfélagið og bítur fastast þau tekjulægstu, er að þylja upp einhverjar aðgerðir úr fortíðinni. Við þurfum aðgerðir núna - ekki einu sinni.“
Helga Vala segir það sem keyri ósköpin sé skortur á húsnæði og þar sé ríkisstjórnin ekki að gera neitt.
„Það vantar fjármagn til bygginga fyrst og fremst, en ekki að stjórnvöld fari sömu leið og framsókn hefur leitt ítrekað, að dæla fjármagni til kaupenda á sama tíma og skortur er á húsnæði. Ég held svei mér þá að þessi ríkisstjórn þurfi ekki sumarfrí - hún þarf eitthvað varanlegra en það og hleypa að flokkum sem þora að takast á við ástandið og hafa auk þess fjölmargar tillögur til framtíðar.“
Og Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir formaður Viðreisnar kallar einnig eftir lífsmarki við ríkisstjórnarborðið.
„Ákvörðuninni um djarfa vaxtahækkun í morgun fylgdi yfirlýsing frá Seðlabankanum um að ekkert lát yrði á hækkun vaxta á næstu misserum.
![](https://www.visir.is/i/9AF224671A5B0F8A985308DD8464BEE116DBDB5F9B2949027A8E4BFC0974C08C_713x0.jpg)
Þetta er sorgarfrétt fyrir íslensk heimili. Raunar er tilkynningin nokkurs konar stríðsyfirlýsing gegn verðbólgunni og sennilega dugir ekkert minna til.“
Enginn Seðlabanki eins grimmur
Þorgerður Katrín segir óþolandi að bankanum sé einum látið eftir það verkefni að kveða verðbólguna í kútinn. Ríkisstjórnin skili auðu þegar kemur að því að gera það sem þau hafa í hendi sér til að kæla verðbólguna í landinu. Þorgerður hefur, eins og svo margir aðrir, áhyggjur af kjaraviðræðum í haust. Þar stefni í hörð átök. Gefa megi út rauða viðvörun. „Og ef ríkisstjórnin hafði einhverntímann varaáætlun til að takast á við það ástand sem nú hefur skapast í íslensku samfélagi er kominn tími til að sýna á spilin.“
![](https://www.visir.is/i/7BA1379D0D2D933899E4ED2774F8D2FB0AD8CAC4ED5D1D34BD55B5AF5229F2E8_713x0.jpg)
Sú sem grípur til sterkustu orðanna er Ásthildur Lóa Þórsdóttir þingmaður Flokks fólksins og formaður Hagsmunasamtaka heimilanna: „Þetta er glæpur gegn heimilunum!“ skrifar hún.
„Engin Seðlabanki í heiminum sýnir heimilum landsins jafn mikla grimmd og Seðlabanki Íslands!
Í bili er mér orða vant en er hugsað til allra þeirra heimila sem voru varla/ekki að kljúfa þetta fyrir þessa hækkun,“ segir Ásta Lóa sem að sögn þekki þann lamandi ótta sem heltaki fólk í slíkum aðstæðum af eigin reynslu.“
Stjórnvöld skorti vit og orku
Félagi hennar hjá Hagsmunasamtökum heimilanna, formaður VR, Ragnar Þór Ingólfsson, tjáir sig einnig um málið og segir stýrivexti ekki hafa verið hærri í 13 ár. Hann segir Seðlabankann bera megin ábyrgð á „heimatilbúinni fasteignabólu og reynir að sporna gegn erlendum verðhækkunum með stýrivaxtahækkunum á litla Íslandi. Galið!!“
![](https://www.visir.is/i/4A7EFD840C511623553AADA84734574754A4B39EAECE237D04ACB990968BBABA_713x0.jpg)
Ragnar Þór segir staðreyndir tala sínu máli og trúverðugleiki Seðlabankans, hafi hann einhvern tíma verið til staðar, sé nú endanlega farinn. „Seðlabankinn er fyrst og fremst að verja fjármagnseigendur og bankana. Og það staðfesta allar tölur. Bankarnir voru með yfir 133 milljarða í hreinar vaxtatekjur á síðasta ári eða 27 milljörðum meira en árið á undan. Árið 2023 hlýtur svo að slá öll fyrri met.“
Gunnar Smári Egilsson, þjóðfélagsrýnir, blaðamaður og félagi í Sósíalistaflokknum er ekki bjartsýnn frekar en aðrir sem til máls taka. „Vonandi er nú öllum orðið ljóst að efnahagsstefna stjórnvalda gengur ekki upp. En því miður verður stefnunni ekki breytt, stjórnvöld hafa hvorki orku né vit til þess. Fram undan er tími þar sem ýmsir armar stjórnvalda munu kenna öðrum um ófarirnar. Engin ábyrgð, ekkert vit, engin samviska.“