Litadýrðin rakin til eldgossins öfluga hinum megin á hnettinum Tryggvi Páll Tryggvason skrifar 19. janúar 2023 11:27 Sólarupprásin í morgun. Sævar Helgi Bragason. Ef til vill hafa Íslendingar tekið eftir því að sólarupprás og sólarlag síðustu daga hafa verið í litskrúðugri kantinum. Að öllum líkundum má rekja ástæður þess og uppruna eitt ár aftur í tímann og í 15 þúsund kílómetra fjarlægð frá Íslandi, til eyríkisins Tonga í Kyrrahafi. Þann 15. janúar fyrir rétt rúmu ári síðan varð gríðarlega kraftmikið eldgos í Hunga Tonga Hunga Ha'apai eldfjallinu. Eldgosið var svo kröftugt að höggbylgju frá gosinu varð vart um allan heiminn, meðal annars hér á landi eins og Vísir sagði frá á sínum tíma. The violent eruption a few hours ago of the Hunga Tonga-Hunga Haʻapai volcano captured by satellites GOES-West and Himawari-8. pic.twitter.com/PzV5v9apF6— Wonder of Science (@wonderofscience) January 15, 2022 Þetta eru hins vegar ekki einu áhrifin sem sprengigosið öfluga hafði eða hefur á Ísland. Veðurfræðingurinn Trausti Jónsson, sem heldur úti vefsíðunni Hungurdiskar, bendir til að mynda á að síðustu daga hafi borið á „óvenjulegum litbrigðum himinsins í heiðríkjunni,“ sem sé greinilegast við sólarupprás og sólarlag. „Langlíklegasta ástæðan er sú að vatn úr eldgosinu mikla á Tonga-eyjum fyrir ári (15. janúar 2022) hefur loksins náð til heiðhvolfsins hér á norðurslóðum. Hugsanlega eru einhver gosefni önnur einnig á ferð,“ skrifar Trausti. Falleg silfurlituð ský Sævar Helgi Bragason, ritstjóri Stjörnufræðivefsins, tekur undir skrifa Trausta á Twitter og bendir Íslendingum á að horfa eftir sólarupprás og sólarlagi. Aska og vatnsgufa í heiðhvolfinu frá Hunga Tonga sprengigosinu í fyrra býr til fallega sólarupprás og sólsetur þessi dægrin. Háskýin frá gosinu eru hálfpartinn silfurlituð að sjá. Líttu eftir þeim nú í morgunsárið. Ht @hungurdiskar pic.twitter.com/Udwsejly3Y— Sævar Helgi Bragason (@saevarhb) January 19, 2023 „Gosið sem varð í janúar í fyrra var svo öflugt að það þeytti gífurlegu magni af bæði vatnsgufu og ösku í heiðhvolfið okkar. Svo sjá háloftavindar um að það að dreyfa því um alla jörð. Það er það sem litar sólsetrið okkar og býr til þessu fallegu silfurlituðu ský sem fólk hefur kannski tekið eftir undanfarið,“ útskýrir Sævar Helgi í samtali við Vísi. Trausti bendir einnig á í færslu á Hungurdiskum að vart hafi orðið við svipað fyrirbrigði eftir eldgosið kröftuga í Pinatubo-fjalli á Filippseyjum í júní 2018. „Gosið mikla sem varð í Pinatubofjalli á Filippseyjum í júní 1991 olli miklum breytingum á útliti himinsins hér á landi - strax í október það ár og var útlitsbreytingin greinanleg hátt á annað ár - en þá var mikið magn ösku líka á ferð, auk vatnsgufu. Samskipti suður- og norðurhvela jarðar ganga hægt fyrir sig - tæpa fjóra mánuði tók að koma efninu úr Pinatubo hingað norður, en það hefur tekið um ár fyrir efnið úr Tonga-gosinu,“ skrifar Trausti. Lofthjúpurinn hreinsar sig á endanum en óvíst hvenær Sævar Helgi segir óvitað hversu lengi þessara áhrifa verði vart á Íslandi. „Svo er spurning hversu lengi þetta varið. Lofthjúpurinn að lokum hreinsar sig en það gæti tekið einhver ár eins og þekkt er eftir stór eldgos,“ segir Sævar Helgi. Íslendingar eru ekki þeir einu sem hafa tekið eftir litskrúðugri sólarupprás eða sólarlagi. Síðastliðið sumar var fjallað um ægifögur sólsetur á Nýja-Sjálandi og í Ástralíu, sem rakin voru til gosefna úr eldgosinu umrædda. Vísindamenn hafa rannsakað eldgosið mikla í Hunga Tonga Hunga Ha'apai-eldfjallinu síðastlið ár. Meðal annars hefur komið í ljós að annar eins fjöldi eldinga hafi aldrei mælst á sama svæði á jafn skömmum tíma og í eldgosinu kröftuga. Veður Vísindi Eldgos og jarðhræringar Tonga Tengdar fréttir Nýjar myndir sýna eyðilegginguna á Tonga Stjórnvöld á eyjunni Tonga birtu myndir af eyðileggingu á eyjunni Tonga fyrr í dag eftir neðansjávareldgos sem hófst í Kyrrahafi síðustu helgi. 19. janúar 2022 19:05 Eins og fimm hundruð kjarnorkusprengjur hafi sprungið í einu Vísindamenn Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna (NASA) áætla að kraftur sprengigossins á Tonga hafi við til samræmis við að sprengja tíu megatonn af dínamíti. Það þýðir að sprengingin var álík því að sprengja fimm hundruð kjarnorkusprengjur eins og þeirri sem varpað var á Hiroshima við endalok seinni heimsstyrjaldarinnar. 19. janúar 2022 12:16 Höggbylgja frá Tonga mældist í Bolungarvík Eldgosið í neðansjávareldfjallinu Hunga Ha‘apai hefur kæft eyjaklasann í ösku. Fréttir frá eyjunum eru takmarkaðar en ekki hafa borist fregnir af dauðsföllum. 16. janúar 2022 16:54 Mest lesið Leið yfir nýja ráðherrann á fyrsta fundi Erlent Ísraelar gera loftárásir á Katar Erlent Fámenn mótmæli við þingsetningu: „Afætur! Aumingjar! Rasistar!“ Innlent Gera loftárásir á háhýsi og vara við yfirvofandi innrás Erlent Gefa grænt ljós á handtökur á grundvelli kynþáttar og málnotkunar Erlent Kínversk ferðaskrifstofa fær ekki áheyrn hjá Hæstarétti Innlent Opinbera bréf Trumps til Epsteins Erlent Ruddust inn til manns og mölbrutu í honum tennurnar Innlent Ekki útgangspunktur að beita ákvæðinu Innlent Boða 157 mál á 157. löggjafaþingi og hér er það helsta Innlent Fleiri fréttir Forseti biðlar til þingmanna og ólíkleg þátttaka í Eurovision Skipar ekki nýjan vararíkissaksóknara Teppa vegna minniháttar umferðarslyss á Kringlumýrarbraut Fámenn mótmæli við þingsetningu: „Afætur! Aumingjar! Rasistar!“ Skipar nefnd um jafnrétti karla Hvatti þingmenn til að halda ekki áfram að setja met í málþófi Bein útsending: Guðsþjónusta og setning Alþingis „Við munum reyna að bæta öll mál“ „Er þetta allt sem Ísland getur gert?“ Bókun 35 verði keyrð í gegnum þingið Ríkisstjórnin sýnir á spilin og Alþingi sett í dag Ekki útgangspunktur að beita ákvæðinu Mikill meirihluti hlynntur Hvammsvirkjun Ruddust inn til manns og mölbrutu í honum tennurnar Boða 157 mál á 157. löggjafaþingi og hér er það helsta Kínversk ferðaskrifstofa fær ekki áheyrn hjá Hæstarétti Gagnrýnir hæstu ríkisútgjöld sögunnar í fjárlagafrumvarpi Svona var kynning ríkisstjórnar á þingmálum vetrarins Reyksprengju kastað inn á pall í Hafnarfirði Verið ættleiddur af Íslendingum Fyrsti dagur Kvikmyndaskólans: „Það besta sem hefur gerst fyrir skólann síðan í apríl“ Hækka hámarksgreiðslur um hundrað þúsund krónur Uppfæra ekki fríverslunarsamning og banna tvo ráðherra Tveir fluttir til aðhlynningar eftir árekstur á Suðurlandsvegi Tekist á um fjárlög, lykkjumálið og aleigan í rafmynt Einn bílstjóri án leyfis og skráningar „Sultaról rithöfunda enn hert“ í fjárlögum Óásættanlegt að almennir starfsmenn séu beittir óeðlilegum þrýstingi Vill hækka skráningargjöldin í 100 þúsund krónur Skjálfti upp á 3,3 í Vatnafjöllum Sjá meira
Þann 15. janúar fyrir rétt rúmu ári síðan varð gríðarlega kraftmikið eldgos í Hunga Tonga Hunga Ha'apai eldfjallinu. Eldgosið var svo kröftugt að höggbylgju frá gosinu varð vart um allan heiminn, meðal annars hér á landi eins og Vísir sagði frá á sínum tíma. The violent eruption a few hours ago of the Hunga Tonga-Hunga Haʻapai volcano captured by satellites GOES-West and Himawari-8. pic.twitter.com/PzV5v9apF6— Wonder of Science (@wonderofscience) January 15, 2022 Þetta eru hins vegar ekki einu áhrifin sem sprengigosið öfluga hafði eða hefur á Ísland. Veðurfræðingurinn Trausti Jónsson, sem heldur úti vefsíðunni Hungurdiskar, bendir til að mynda á að síðustu daga hafi borið á „óvenjulegum litbrigðum himinsins í heiðríkjunni,“ sem sé greinilegast við sólarupprás og sólarlag. „Langlíklegasta ástæðan er sú að vatn úr eldgosinu mikla á Tonga-eyjum fyrir ári (15. janúar 2022) hefur loksins náð til heiðhvolfsins hér á norðurslóðum. Hugsanlega eru einhver gosefni önnur einnig á ferð,“ skrifar Trausti. Falleg silfurlituð ský Sævar Helgi Bragason, ritstjóri Stjörnufræðivefsins, tekur undir skrifa Trausta á Twitter og bendir Íslendingum á að horfa eftir sólarupprás og sólarlagi. Aska og vatnsgufa í heiðhvolfinu frá Hunga Tonga sprengigosinu í fyrra býr til fallega sólarupprás og sólsetur þessi dægrin. Háskýin frá gosinu eru hálfpartinn silfurlituð að sjá. Líttu eftir þeim nú í morgunsárið. Ht @hungurdiskar pic.twitter.com/Udwsejly3Y— Sævar Helgi Bragason (@saevarhb) January 19, 2023 „Gosið sem varð í janúar í fyrra var svo öflugt að það þeytti gífurlegu magni af bæði vatnsgufu og ösku í heiðhvolfið okkar. Svo sjá háloftavindar um að það að dreyfa því um alla jörð. Það er það sem litar sólsetrið okkar og býr til þessu fallegu silfurlituðu ský sem fólk hefur kannski tekið eftir undanfarið,“ útskýrir Sævar Helgi í samtali við Vísi. Trausti bendir einnig á í færslu á Hungurdiskum að vart hafi orðið við svipað fyrirbrigði eftir eldgosið kröftuga í Pinatubo-fjalli á Filippseyjum í júní 2018. „Gosið mikla sem varð í Pinatubofjalli á Filippseyjum í júní 1991 olli miklum breytingum á útliti himinsins hér á landi - strax í október það ár og var útlitsbreytingin greinanleg hátt á annað ár - en þá var mikið magn ösku líka á ferð, auk vatnsgufu. Samskipti suður- og norðurhvela jarðar ganga hægt fyrir sig - tæpa fjóra mánuði tók að koma efninu úr Pinatubo hingað norður, en það hefur tekið um ár fyrir efnið úr Tonga-gosinu,“ skrifar Trausti. Lofthjúpurinn hreinsar sig á endanum en óvíst hvenær Sævar Helgi segir óvitað hversu lengi þessara áhrifa verði vart á Íslandi. „Svo er spurning hversu lengi þetta varið. Lofthjúpurinn að lokum hreinsar sig en það gæti tekið einhver ár eins og þekkt er eftir stór eldgos,“ segir Sævar Helgi. Íslendingar eru ekki þeir einu sem hafa tekið eftir litskrúðugri sólarupprás eða sólarlagi. Síðastliðið sumar var fjallað um ægifögur sólsetur á Nýja-Sjálandi og í Ástralíu, sem rakin voru til gosefna úr eldgosinu umrædda. Vísindamenn hafa rannsakað eldgosið mikla í Hunga Tonga Hunga Ha'apai-eldfjallinu síðastlið ár. Meðal annars hefur komið í ljós að annar eins fjöldi eldinga hafi aldrei mælst á sama svæði á jafn skömmum tíma og í eldgosinu kröftuga.
Veður Vísindi Eldgos og jarðhræringar Tonga Tengdar fréttir Nýjar myndir sýna eyðilegginguna á Tonga Stjórnvöld á eyjunni Tonga birtu myndir af eyðileggingu á eyjunni Tonga fyrr í dag eftir neðansjávareldgos sem hófst í Kyrrahafi síðustu helgi. 19. janúar 2022 19:05 Eins og fimm hundruð kjarnorkusprengjur hafi sprungið í einu Vísindamenn Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna (NASA) áætla að kraftur sprengigossins á Tonga hafi við til samræmis við að sprengja tíu megatonn af dínamíti. Það þýðir að sprengingin var álík því að sprengja fimm hundruð kjarnorkusprengjur eins og þeirri sem varpað var á Hiroshima við endalok seinni heimsstyrjaldarinnar. 19. janúar 2022 12:16 Höggbylgja frá Tonga mældist í Bolungarvík Eldgosið í neðansjávareldfjallinu Hunga Ha‘apai hefur kæft eyjaklasann í ösku. Fréttir frá eyjunum eru takmarkaðar en ekki hafa borist fregnir af dauðsföllum. 16. janúar 2022 16:54 Mest lesið Leið yfir nýja ráðherrann á fyrsta fundi Erlent Ísraelar gera loftárásir á Katar Erlent Fámenn mótmæli við þingsetningu: „Afætur! Aumingjar! Rasistar!“ Innlent Gera loftárásir á háhýsi og vara við yfirvofandi innrás Erlent Gefa grænt ljós á handtökur á grundvelli kynþáttar og málnotkunar Erlent Kínversk ferðaskrifstofa fær ekki áheyrn hjá Hæstarétti Innlent Opinbera bréf Trumps til Epsteins Erlent Ruddust inn til manns og mölbrutu í honum tennurnar Innlent Ekki útgangspunktur að beita ákvæðinu Innlent Boða 157 mál á 157. löggjafaþingi og hér er það helsta Innlent Fleiri fréttir Forseti biðlar til þingmanna og ólíkleg þátttaka í Eurovision Skipar ekki nýjan vararíkissaksóknara Teppa vegna minniháttar umferðarslyss á Kringlumýrarbraut Fámenn mótmæli við þingsetningu: „Afætur! Aumingjar! Rasistar!“ Skipar nefnd um jafnrétti karla Hvatti þingmenn til að halda ekki áfram að setja met í málþófi Bein útsending: Guðsþjónusta og setning Alþingis „Við munum reyna að bæta öll mál“ „Er þetta allt sem Ísland getur gert?“ Bókun 35 verði keyrð í gegnum þingið Ríkisstjórnin sýnir á spilin og Alþingi sett í dag Ekki útgangspunktur að beita ákvæðinu Mikill meirihluti hlynntur Hvammsvirkjun Ruddust inn til manns og mölbrutu í honum tennurnar Boða 157 mál á 157. löggjafaþingi og hér er það helsta Kínversk ferðaskrifstofa fær ekki áheyrn hjá Hæstarétti Gagnrýnir hæstu ríkisútgjöld sögunnar í fjárlagafrumvarpi Svona var kynning ríkisstjórnar á þingmálum vetrarins Reyksprengju kastað inn á pall í Hafnarfirði Verið ættleiddur af Íslendingum Fyrsti dagur Kvikmyndaskólans: „Það besta sem hefur gerst fyrir skólann síðan í apríl“ Hækka hámarksgreiðslur um hundrað þúsund krónur Uppfæra ekki fríverslunarsamning og banna tvo ráðherra Tveir fluttir til aðhlynningar eftir árekstur á Suðurlandsvegi Tekist á um fjárlög, lykkjumálið og aleigan í rafmynt Einn bílstjóri án leyfis og skráningar „Sultaról rithöfunda enn hert“ í fjárlögum Óásættanlegt að almennir starfsmenn séu beittir óeðlilegum þrýstingi Vill hækka skráningargjöldin í 100 þúsund krónur Skjálfti upp á 3,3 í Vatnafjöllum Sjá meira
Nýjar myndir sýna eyðilegginguna á Tonga Stjórnvöld á eyjunni Tonga birtu myndir af eyðileggingu á eyjunni Tonga fyrr í dag eftir neðansjávareldgos sem hófst í Kyrrahafi síðustu helgi. 19. janúar 2022 19:05
Eins og fimm hundruð kjarnorkusprengjur hafi sprungið í einu Vísindamenn Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna (NASA) áætla að kraftur sprengigossins á Tonga hafi við til samræmis við að sprengja tíu megatonn af dínamíti. Það þýðir að sprengingin var álík því að sprengja fimm hundruð kjarnorkusprengjur eins og þeirri sem varpað var á Hiroshima við endalok seinni heimsstyrjaldarinnar. 19. janúar 2022 12:16
Höggbylgja frá Tonga mældist í Bolungarvík Eldgosið í neðansjávareldfjallinu Hunga Ha‘apai hefur kæft eyjaklasann í ösku. Fréttir frá eyjunum eru takmarkaðar en ekki hafa borist fregnir af dauðsföllum. 16. janúar 2022 16:54