Aðgát skal höfð í nærveru öfga: Eyðing byggðar í þágu landverndar Ágústa Ágústsdóttir skrifar 3. desember 2020 14:01 Hálendisþjóðgarður hljómar fagurt og göfugt. En þegar rýnt er inn fyrir skráp þess kemur í ljós tvíeggja blað. Verndun íslensks lands og náttúru er nauðsynleg sem ég held að flestir geti verið sammála um. En forræðishyggja í sinni verstu mynd er það andstyggilegasta sem til er. Þjóðgarð mætti útleggja sem garð þjóðar. Garð þeirra sem landið byggja. Hálendið okkar er í sameiginlegri umsjá okkar allra nú þegar. Sveitastjórnir, landeigendur, bændur o.s.frv. sem hafa verið ötulir talsmenn og gerendur í verndun og uppgræðslu þess í áratugi og ríkið hefur starfað þar á meðal í nafni Landgræðslunnar t.d. Allt þetta starf hefur skilað betur grónu landi því allir aðilar skilja að enginn lifir af burtfoknu landi En hvað hefur þá skyndilega breyst ? Hvers vegna þarf allt forræði að færast yfir á eina hendi ? Þjóðgarður laðar jú fleiri ferðamenn að og gefur góða ímynd út á við. En falleg ímynd farðar oft yfir gallagripina. Þurfum við virkilega á því að halda að inn á hálendi okkar hrúgist hópar af erlendum ferðamönnum sem hafa enga þekkingu eða kunnáttu til að ferðast um það ? Það land sem nú þegar heyrir undir þjóðgarða er undirmannað og undirfjármagnað (nema þótt furðulegt sé, í nefndum, ráðum, stofnunum og ráðuneytum) á allan hátt svo land og náttúruperlur víða liggja undir skemmdum vegna ágangs ferðamanna. Innviðir, eftirlit og stýring á stöðunum sjálfum er í algjörum molum og ekki hægt að gera neitt vegna fjárskorts. Þó þreytast menn seint á því að reyna sölsa undir sig jarðir til þess eins að leggja í eyði. Því er algjör rökleysa að halda því fram að hálendinu sé borgið með því að breyta því í þjóðgarð. Stöðugildum í skrifstofurýmum víðs fjarri náttúrunni myndi á hinn bóginn fjölga hratt. Allir vita að byggð þrífst ekki á miðhálendinu á sama hátt og við vitum að uppgræðsla má sín lítils í samkeppni við náttúru- og veðraöfl sem þar geysa. Náttúran þar er hins vegar viðkvæm og hana þarf að vernda sem mest í þeirri mynd sem hún er. Það myndum við best gera með því að takmarka og stýra fjölda þeirra sem þangað fara. Það eitt að ferðamenn sem aldrei hafa keyrt beinskiptan bíl, aldrei keyrt á malarvegi, aldrei þverað ár og jafnvel lítið sem ekkert ekið bíl yfir höfuð, skuli geta valsað um hálendið eins og ekkert sé sjálfsagðara er algjörlega galin staðreynd. Það væri góð vísbending um að stjórnvöld væru með einhverja grunnskynsemi ef t.d. yrði lögfest að allir þyrftu að sækja um sérstakt leyfi til að meiga aka um hálendið á til þess gerðum breyttu bifreiðum. Slík leyfi eru algeng víða um heim hvort sem um ræðir ákveðið fjall eða svæði sem ferðast á um. Þessi leyfi gæfu peninga í kassann og yrðu um leið atvinnuskapandi fyrir sérhæfð ferðaþjónustufyrirtæki sem starfa myndu við hálendisferðir. Þannig yrði til hringrás sem allir gætu grætt á. Hálendið yrði eftirsótt, en á forsendum náttúrunnar í stað stefnulauss massatúrisma með ekkert utanumhald og eingöngu slæmar afleiðingar fyrir alla. Innan þjóðgarðs þrífst engin sjálfstæð starfssemi því allt regluverk þar kæfir allt sem teygir sig eftir súrefni. Stakkur þeirrar stofnunar er svo þröngur að allir gefast upp á að reyna klæða sig í hann. Endalausu nefndirnar, ráðin, samþykktirnar, mismunandi stofnanir innan regluverksins eru dauðans alvara í orðsins fyllstu merkingu. Þeir sem eiga jarðir upp við þjóðgarðsmörk þekkja þetta sérstaklega, því öll uppbygging svo nálægt þjóðgarði er algjörlega undir hæl þess. Allt sem þú gerir eða villt gera er þeirra samþykki háð svo skrýtið sem það nú er. Ef markmið hálendisþjóðgarðs sé m.a. ætlað að koma í veg fyrir frekari virkjanir mætti spyrja ráðamenn að því hvar þeir ætli sér að fá allt það rafmagn sem þarf til að knýja allan rafmagnsflota landsins sem íbúar þessa lands eru nú „hvattir“ til að kaupa sér með tilkomu endalausra grænna refsiskatta. Skömm sé þeim sem keyra á jarðefnaeldsneyti! Höfundur er verktaki og sauðfjár- og ferðaþjónustubóndi á Norðausturlandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þjóðgarðar Umhverfismál Byggðamál Vatnajökulsþjóðgarður Hálendisþjóðgarður Mest lesið Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Von í Vonarskarði Þuríður Helga Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hvað er eiginlega málið með þessa þéttingu?? Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Eitt próf á ári – er það snemmtæk íhlutun? Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Þegar öllu er á botninn hvolft Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Viltu finna milljarð? - Frá gráu svæði í gagnsæi Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum – tækifæri eða hliðarskref? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Á hvaða ári er Inga Sæland stödd? Snorri Másson skrifar Skoðun Eru börn innviðir? Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Háskólaþorpið Bifröst og fólkið sem gleymdist Margrét Jónsdóttir Njarðvík skrifar Skoðun Körfubolti á tímum þjóðarmorðs Bjarni Þór Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Draugagangur í Alaska Hannes Pétursson skrifar Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar Skoðun 76 dagar Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Í minningu körfuboltahetja Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Húsnæðisbæturnar sem hurfu Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hjartans mál í kennslu Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hunsuðu menntamálin – en ætla nú að bjarga þeim Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Sporin þín Valtýr Soffía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Sjallar og lyklaborðið Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun „Stóra fallega frumvarpið“ hans Trump Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Verndun vatns og stjórn vatnamála Ólafur Arnar Jónsson,Sigurður Guðjónsson skrifar Sjá meira
Hálendisþjóðgarður hljómar fagurt og göfugt. En þegar rýnt er inn fyrir skráp þess kemur í ljós tvíeggja blað. Verndun íslensks lands og náttúru er nauðsynleg sem ég held að flestir geti verið sammála um. En forræðishyggja í sinni verstu mynd er það andstyggilegasta sem til er. Þjóðgarð mætti útleggja sem garð þjóðar. Garð þeirra sem landið byggja. Hálendið okkar er í sameiginlegri umsjá okkar allra nú þegar. Sveitastjórnir, landeigendur, bændur o.s.frv. sem hafa verið ötulir talsmenn og gerendur í verndun og uppgræðslu þess í áratugi og ríkið hefur starfað þar á meðal í nafni Landgræðslunnar t.d. Allt þetta starf hefur skilað betur grónu landi því allir aðilar skilja að enginn lifir af burtfoknu landi En hvað hefur þá skyndilega breyst ? Hvers vegna þarf allt forræði að færast yfir á eina hendi ? Þjóðgarður laðar jú fleiri ferðamenn að og gefur góða ímynd út á við. En falleg ímynd farðar oft yfir gallagripina. Þurfum við virkilega á því að halda að inn á hálendi okkar hrúgist hópar af erlendum ferðamönnum sem hafa enga þekkingu eða kunnáttu til að ferðast um það ? Það land sem nú þegar heyrir undir þjóðgarða er undirmannað og undirfjármagnað (nema þótt furðulegt sé, í nefndum, ráðum, stofnunum og ráðuneytum) á allan hátt svo land og náttúruperlur víða liggja undir skemmdum vegna ágangs ferðamanna. Innviðir, eftirlit og stýring á stöðunum sjálfum er í algjörum molum og ekki hægt að gera neitt vegna fjárskorts. Þó þreytast menn seint á því að reyna sölsa undir sig jarðir til þess eins að leggja í eyði. Því er algjör rökleysa að halda því fram að hálendinu sé borgið með því að breyta því í þjóðgarð. Stöðugildum í skrifstofurýmum víðs fjarri náttúrunni myndi á hinn bóginn fjölga hratt. Allir vita að byggð þrífst ekki á miðhálendinu á sama hátt og við vitum að uppgræðsla má sín lítils í samkeppni við náttúru- og veðraöfl sem þar geysa. Náttúran þar er hins vegar viðkvæm og hana þarf að vernda sem mest í þeirri mynd sem hún er. Það myndum við best gera með því að takmarka og stýra fjölda þeirra sem þangað fara. Það eitt að ferðamenn sem aldrei hafa keyrt beinskiptan bíl, aldrei keyrt á malarvegi, aldrei þverað ár og jafnvel lítið sem ekkert ekið bíl yfir höfuð, skuli geta valsað um hálendið eins og ekkert sé sjálfsagðara er algjörlega galin staðreynd. Það væri góð vísbending um að stjórnvöld væru með einhverja grunnskynsemi ef t.d. yrði lögfest að allir þyrftu að sækja um sérstakt leyfi til að meiga aka um hálendið á til þess gerðum breyttu bifreiðum. Slík leyfi eru algeng víða um heim hvort sem um ræðir ákveðið fjall eða svæði sem ferðast á um. Þessi leyfi gæfu peninga í kassann og yrðu um leið atvinnuskapandi fyrir sérhæfð ferðaþjónustufyrirtæki sem starfa myndu við hálendisferðir. Þannig yrði til hringrás sem allir gætu grætt á. Hálendið yrði eftirsótt, en á forsendum náttúrunnar í stað stefnulauss massatúrisma með ekkert utanumhald og eingöngu slæmar afleiðingar fyrir alla. Innan þjóðgarðs þrífst engin sjálfstæð starfssemi því allt regluverk þar kæfir allt sem teygir sig eftir súrefni. Stakkur þeirrar stofnunar er svo þröngur að allir gefast upp á að reyna klæða sig í hann. Endalausu nefndirnar, ráðin, samþykktirnar, mismunandi stofnanir innan regluverksins eru dauðans alvara í orðsins fyllstu merkingu. Þeir sem eiga jarðir upp við þjóðgarðsmörk þekkja þetta sérstaklega, því öll uppbygging svo nálægt þjóðgarði er algjörlega undir hæl þess. Allt sem þú gerir eða villt gera er þeirra samþykki háð svo skrýtið sem það nú er. Ef markmið hálendisþjóðgarðs sé m.a. ætlað að koma í veg fyrir frekari virkjanir mætti spyrja ráðamenn að því hvar þeir ætli sér að fá allt það rafmagn sem þarf til að knýja allan rafmagnsflota landsins sem íbúar þessa lands eru nú „hvattir“ til að kaupa sér með tilkomu endalausra grænna refsiskatta. Skömm sé þeim sem keyra á jarðefnaeldsneyti! Höfundur er verktaki og sauðfjár- og ferðaþjónustubóndi á Norðausturlandi.
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Kynbundin áhrif barneigna á atvinnuþátttöku og tekjur Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson skrifar
Skoðun Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson skrifar
Skoðun Er kominn tími til að láta endurmeta brunabótamatið á þínu húsnæði? Heiðrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Að saga rótina undan trénu og halda að stofninn vaxi hraðar: hugleiðing um tillögur Viðskiptaráðs Birgir Orri Ásgrímsson skrifar
Skoðun Mikilvægi aðgengis og algildrar hönnunar að byggingum í dag og til framtíðar Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Fimm af tíu veitingastöðum hættu með hvalkjöt Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Hoppað í drullipolli við hliðina á Snorra Mássyni. Um allskonar fólk, líka í Miðflokknum Ægir Lúðvíksson Skoðun
Loftslagsverkfræði: Verkefni sem borgar sig ekki að láta bíða Snjólaug Árnadóttir,Páll Gunnarsson Skoðun
Ákall til KKÍ og íslensku íþróttahreyfingarinnar Ragnhildur Hólmgeirsdóttir,Oddný Björg Rafnsdóttir,Svanhildur Anja Ástþórsdóttir,Guðjón Magnússon,Margrét Rut Eddudóttir Skoðun