Frekur eða frjáls maður Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar 10. júlí 2020 09:00 Kári Stefánsson hefur reynst ríkisstjórninni haukur í horni en á sama tíma óþægur ljár í þúfu. Ástæðan er sú að hann er frjáls, fjárhagslega sjálfstæður og engum íslenskum öflum háður. Það er því miður nokkuð fáheyrt fyrir flest fólk í hans stöðu á Íslandi. Það er ýmist bundið flokksböndum og telur sig því eiga hagsmuni sína að einhverju leyti undir geðþótta íslenskra stjórnmálamanna, eða það sem verra er, þá kýs það meðvitað að skipta sér ekki af opinberri umræðu af ótta við að blandast inní leikhús fáránleikans. Í gegnum tíðina hefur ekki mörgum íslenskum frumkvöðlum tekist að byggja upp stöndugan rekstur á okkar ágæta landi án þess að hafa góð tengsl við elstu stjórnmálaflokka landsins. Íslensk erfðagreining á vissulega ákveðna sögu hér á landi. Öll umræðan á sínum tíma um ríkisábyrgð vegna Íslenskrar erfðagreiningar (ÍE), ríkisábyrgðar sem Sjálfstæðisflokkurinn barðist ötullega fyrir, er þó fyrst og síðast saga um stjórnmálamenningu þess tíma. Menningar sem virðist lifa býsna góðu lífi hjá stjórnarflokkunum. Aldrei kom hins vegar til þess að ríkisábyrgðin tæki gildi og virðist það mál í sögulegu samhengi frekar hafa verið bjarnargreiði við fyrirtækið en eitthvað annað. Í dag er ÍE í eigu bandarísks stórfyrirtækis þó öll starfsemin fari fram á Íslandi. Það eitt og sér er dýrmætt og lýsir einstökum árangri Kára og hans starfsfólks á sínu sviði. Fyrirtæki á borð við ÍE stuðla þannig að nauðsynlegu heilbrigði og fjölbreytni innan íslensks atvinnulífs. Úrræðalausir ráðherrar Ríkisstjórnin virðist hafa lítinn skilning á þessari stöðu og íhaldsflokkarnir sem hana skipa virðast ekki vita hvernig þeir eigi að haga samskiptum við einkafyrirtæki sem á lítið undir kjördæmapoti og sérhagsmunagæslu. Fulltrúa ríkisstjórnar hefur þó ekki vantað á blaðamannafundi og í viðtöl við erlenda fjölmiðla þegar kom að því að eigna sér jákvæða hlutdeild í baráttunni gegn Covid-19, meðal annars fyrir tilstuðlan ÍE. Orðræðan var öll á þann veg að betra væri að gera meira og gera það hratt en að gera minna og of seint. En nú þegar ÍE hefur bókstaflega gefist upp á að hafa vit fyrir úrræðalausum ráðherrum heyrist hvorki hósti né stuna frá þeim sem höfðu sig mest frammi þegar sviðsljósið var þeim í hag og nægt rými var fyrir orðin sem nú hafa reynst tóm. Forsætisráðherra hefur af veikum mætti reynt að útskýra afhverju engin formlegur samningur var í gildi við ÍE um skimun á landamærum og afhverju stjórnvöld höfðu ekkert plan B. Eftir þær tilraunir standa flest okkar eftir með fleiri spurningar en svör. Allt þetta gamla góða Síðustu þrjú árin hefur ríkisstjórnin gefið sér allan þann tíma sem hún hefur þurft til að ríghalda í óbreytt ástand á Íslandi. Pólitískar ráðningar, brot á jafnréttislögum, sérhagsmunagæsla í sjávarútvegi, áframhaldandi hvalveiðar og svo mætti lengi telja. Allt þetta gamla góða. Þetta gekk svona ljómandi vel hjá þeim þar til að farsóttin herjaði á okkur. Blessunarlega bar þó stjórnvöldum gæfa til að fela sérfræðingum að bregðast við mesta vandanum og eiga þau hrós skilið fyrir það. Mikilvægi þeirrar ákvörðunar hefur ekki síst sýnt sig síðustu daga eftir að samskipti ráðherra í ríkisstjórn, eða öllu heldur skortur á þeim við Kára Stefánsson urðu opinber og skilningsleysi þeirra gagnvart framlagi ÍE varð öllum ljóst. Í baráttunni við Covid-19 er ekki hægt að beita sömu aðferðum og við vörslu sérhagsmuna. Það er ekki hægt að svæfa óþægilega umræðu, sitja á skýrslum og tefja nauðsynlegar ákvarðanir með skipun nefnda og stjórnsýslulegum skylmingum þar sem fimm dagar verða að fimm mánuðum. Þegar breyturnar eru margar og hraðinn mikill er nefnilega nauðsynlegt að gera meira og gera það hratt en ekki bara tala um það. Kári hefur einfaldlega farið fram á fagleg vinnubrögð af hálfu stjórnvalda, í erfiðum aðstæðum sem reyna á alla sem að málinu koma. Í aðstæðum þar sem hlutverk og ábyrgð ríkisvaldsins verður að vera skýrt. Það er heldur ekki sjálfsagt og það er ekki eðlilegt að einkafyrirtæki stígi inn í atburðarás sem þessa og leggi til starfskrafta og þekkingu án þess að fá skýr svör til baka um til hvers sé ætlast, hversu lengi og hvað eigi að taka við. Ábyrgir stjórnendur fyrirtækja geta ekki flotið stefnulaust áfram út í hið óendanlega, líkt og þessi ríkisstjórn hefur því miður gert í alltof mörgum málum. Allt í nafni þess að viðhalda stöðugleika í stjórnlausum heimi. Stöðugleikinn er nefnilega merkingarlaus þegar hann er lítið annað en yfirvarp yfir hálfkák, ákvarðanafælni, og stefnuleysi. Höfundur er formaður Viðreisnar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Mest lesið Halldór 15.3.2025 Halldór Hegða sér eins og ofdekraðir unglingar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Gunnar Smári hvað er hann? Birgir Dýrfjörð Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson Skoðun Tryggjum framtíð endurnýjanlegrar orku á Íslandi Íris Lind Sæmundsdóttir Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland Skoðun Skoðun Skoðun Samstaðan er óstöðvandi afl Helga Þórey Júlíudóttir skrifar Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Hegða sér eins og ofdekraðir unglingar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer skrifar Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tryggjum framtíð endurnýjanlegrar orku á Íslandi Íris Lind Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar Skoðun Gunnar Smári hvað er hann? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar Skoðun Ísland er leiðandi ljós og hvatning til fjölmiðla Hrönn Egilsdóttir skrifar Skoðun Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Vertu meðbyr mannúðar Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Fegurð sem breytir skólum Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar Skoðun Verður Frelsið fullveldinu að bráð? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Mataræði í stóra samhengi lífsins Birna Þórisdóttir skrifar Skoðun Hvað varð um loftslagsmálin? Kamma Thordarson skrifar Skoðun Bakpokinn sem þyngist aðeins hjá öðrum Inga Sæland skrifar Skoðun Örlög Íslendinga og u-beygja áhrifamesta fjármálamanns heims Snorri Másson skrifar Skoðun Ég kýs Magnús Karl sem rektor Bylgja Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Jóhann Páll: Vertu í liði með náttúrunni ekki gegn henni Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Lífið gefur engan afslátt Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kolbrún Pálsdóttir sem næsti rektor HÍ Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Vitskert veröld Einar Helgason skrifar Skoðun Draumurinn um hið fullkomna öryggisnet Signý Jóhannesdóttir skrifar Skoðun Sönnunarbyrði og hagsmunaárekstur Arnar Sigurðsson skrifar Sjá meira
Kári Stefánsson hefur reynst ríkisstjórninni haukur í horni en á sama tíma óþægur ljár í þúfu. Ástæðan er sú að hann er frjáls, fjárhagslega sjálfstæður og engum íslenskum öflum háður. Það er því miður nokkuð fáheyrt fyrir flest fólk í hans stöðu á Íslandi. Það er ýmist bundið flokksböndum og telur sig því eiga hagsmuni sína að einhverju leyti undir geðþótta íslenskra stjórnmálamanna, eða það sem verra er, þá kýs það meðvitað að skipta sér ekki af opinberri umræðu af ótta við að blandast inní leikhús fáránleikans. Í gegnum tíðina hefur ekki mörgum íslenskum frumkvöðlum tekist að byggja upp stöndugan rekstur á okkar ágæta landi án þess að hafa góð tengsl við elstu stjórnmálaflokka landsins. Íslensk erfðagreining á vissulega ákveðna sögu hér á landi. Öll umræðan á sínum tíma um ríkisábyrgð vegna Íslenskrar erfðagreiningar (ÍE), ríkisábyrgðar sem Sjálfstæðisflokkurinn barðist ötullega fyrir, er þó fyrst og síðast saga um stjórnmálamenningu þess tíma. Menningar sem virðist lifa býsna góðu lífi hjá stjórnarflokkunum. Aldrei kom hins vegar til þess að ríkisábyrgðin tæki gildi og virðist það mál í sögulegu samhengi frekar hafa verið bjarnargreiði við fyrirtækið en eitthvað annað. Í dag er ÍE í eigu bandarísks stórfyrirtækis þó öll starfsemin fari fram á Íslandi. Það eitt og sér er dýrmætt og lýsir einstökum árangri Kára og hans starfsfólks á sínu sviði. Fyrirtæki á borð við ÍE stuðla þannig að nauðsynlegu heilbrigði og fjölbreytni innan íslensks atvinnulífs. Úrræðalausir ráðherrar Ríkisstjórnin virðist hafa lítinn skilning á þessari stöðu og íhaldsflokkarnir sem hana skipa virðast ekki vita hvernig þeir eigi að haga samskiptum við einkafyrirtæki sem á lítið undir kjördæmapoti og sérhagsmunagæslu. Fulltrúa ríkisstjórnar hefur þó ekki vantað á blaðamannafundi og í viðtöl við erlenda fjölmiðla þegar kom að því að eigna sér jákvæða hlutdeild í baráttunni gegn Covid-19, meðal annars fyrir tilstuðlan ÍE. Orðræðan var öll á þann veg að betra væri að gera meira og gera það hratt en að gera minna og of seint. En nú þegar ÍE hefur bókstaflega gefist upp á að hafa vit fyrir úrræðalausum ráðherrum heyrist hvorki hósti né stuna frá þeim sem höfðu sig mest frammi þegar sviðsljósið var þeim í hag og nægt rými var fyrir orðin sem nú hafa reynst tóm. Forsætisráðherra hefur af veikum mætti reynt að útskýra afhverju engin formlegur samningur var í gildi við ÍE um skimun á landamærum og afhverju stjórnvöld höfðu ekkert plan B. Eftir þær tilraunir standa flest okkar eftir með fleiri spurningar en svör. Allt þetta gamla góða Síðustu þrjú árin hefur ríkisstjórnin gefið sér allan þann tíma sem hún hefur þurft til að ríghalda í óbreytt ástand á Íslandi. Pólitískar ráðningar, brot á jafnréttislögum, sérhagsmunagæsla í sjávarútvegi, áframhaldandi hvalveiðar og svo mætti lengi telja. Allt þetta gamla góða. Þetta gekk svona ljómandi vel hjá þeim þar til að farsóttin herjaði á okkur. Blessunarlega bar þó stjórnvöldum gæfa til að fela sérfræðingum að bregðast við mesta vandanum og eiga þau hrós skilið fyrir það. Mikilvægi þeirrar ákvörðunar hefur ekki síst sýnt sig síðustu daga eftir að samskipti ráðherra í ríkisstjórn, eða öllu heldur skortur á þeim við Kára Stefánsson urðu opinber og skilningsleysi þeirra gagnvart framlagi ÍE varð öllum ljóst. Í baráttunni við Covid-19 er ekki hægt að beita sömu aðferðum og við vörslu sérhagsmuna. Það er ekki hægt að svæfa óþægilega umræðu, sitja á skýrslum og tefja nauðsynlegar ákvarðanir með skipun nefnda og stjórnsýslulegum skylmingum þar sem fimm dagar verða að fimm mánuðum. Þegar breyturnar eru margar og hraðinn mikill er nefnilega nauðsynlegt að gera meira og gera það hratt en ekki bara tala um það. Kári hefur einfaldlega farið fram á fagleg vinnubrögð af hálfu stjórnvalda, í erfiðum aðstæðum sem reyna á alla sem að málinu koma. Í aðstæðum þar sem hlutverk og ábyrgð ríkisvaldsins verður að vera skýrt. Það er heldur ekki sjálfsagt og það er ekki eðlilegt að einkafyrirtæki stígi inn í atburðarás sem þessa og leggi til starfskrafta og þekkingu án þess að fá skýr svör til baka um til hvers sé ætlast, hversu lengi og hvað eigi að taka við. Ábyrgir stjórnendur fyrirtækja geta ekki flotið stefnulaust áfram út í hið óendanlega, líkt og þessi ríkisstjórn hefur því miður gert í alltof mörgum málum. Allt í nafni þess að viðhalda stöðugleika í stjórnlausum heimi. Stöðugleikinn er nefnilega merkingarlaus þegar hann er lítið annað en yfirvarp yfir hálfkák, ákvarðanafælni, og stefnuleysi. Höfundur er formaður Viðreisnar.
Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer Skoðun
Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun
Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer skrifar
Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar
Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar
Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar
Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar
Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar
Skoðun Tífalt hærri vextir, meiri skuldir - menntastefna stjórnvalda? Júlíus Viggó Ólafsson,Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer Skoðun
Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun