Maður, samfélag og trú Eðvarð T. Jónsson skrifar 4. maí 2017 12:00 Eftir síðari heimsstyrjöld hafa orðið meiri efnislegar framfarir í heiminum en dæmi eru um í sögunni. Sú staðreynd blasir þó við að aukin hagsæld víða um heim hefur ekki haldist í hendur við aukinn siðferðisþroska, ríkari mannúð eða dýpri skilning á kjörum hinna verst settu meðal mannkyns. Meinsemdir eins og ójöfnuður, misskipting og rányrkja virðast ónæmar fyrir úrræðum sem stjórnmálaöfl af öllu tagi reyna að beita. Víðtæk og rótgróin spilling hefur grafið undan trausti á flestum mannlegum stofnunum. Við sem trúum því að maðurinn sé andleg vera, sem læri og þroskist við tímabundnar aðstæður hér á jörð áður en hún heldur á vit hins eilífa, erum sannfærð um að þessi ógæfulega staða eigi rót sína að rekja til fráhvarfs frá trúarlegum gildum og fullvissu um lífið eigi sér andlega uppsprettu. Bahá’u’lláh, höfundur bahá’í trúarinnar, hélt því fram um miðja nítjándu öld að þegar áhrif trúar dvíni innra með mönnunum slokkni ljós réttlætis og friðar í heiminum. Sú gullna regla gengur eins og rauður þáður í gegnum trúarbrögð mannkyns, að velferð og lífshamingja felist í því að gera öðrum það sem við viljum að þeir geri okkur. Þessi sýn á gildi náungakærleika og sameiginlega velferð ögrar nú sem aldrei fyrr ýmsum viðteknum hugmyndum sem móta samtímaorðræðu – til dæmis að eigingirni sé drifkraftur hagsældar og framfarir byggist á vægðarlausri samkeppni. Að meta verðleika einstaklinga á grundvelli eigna og neyslu er framandi trúarlegri hugsun. Boðskapur efnishyggjunnar um efnislega velsæld sem mælikvarða á manngildi gengur þvert á andleg sjónarmið. Hann elur á tilfinningu um persónulega verðskuldun sem verður æ algengari og notar tungutak réttlætis og lýðréttinda til að breiða yfir síngirni og eiginhagsmuni. Hér boðar bahá’í trúin byltingu hugarfarsins. Ekkert réttlætir lengur að reynt sé að viðhalda fyrirkomulagi, reglum og kerfum sem hefur svo hrapallega mistekist að þjóna sameiginlegum hagsmunum alls mannkyns. Brýn þörf er fyrir sameiginlega siðaskrá, trausta umgjörð nýs heimsskipulags þar sem þjóðirnar geta brugðist í sameiningu við aðsteðjandi áföllum. Hnattrænt samfélag sem endurspeglar einingu þjóða heims og trúarbragða hans er meginatriði í ætlunarverki bahá’í trúarinnar. Þrátt fyrir sundrung og upplausn sem einkenna okkar tíma eru bahá’íar sannfærðir um að eining þjóða heims og nýr skilningur á því sem sameinar trúarbrögð mannkyns muni að endingu spretta úr umrótinu. En þótt eining sé eina varanlega lausnin er hún ekki markmið sem næst þegar búið verður að leysa fjölda annarra meinsemda í félagslegu, pólitísku, efnahagslegu og siðferðilegu lífi með einum eða öðrum hætti. Þessar meinsemdir eru í meginatriðum einkenni og aukaverkanir vandans, ekki sjálf orsökin. Ástæðan fyrir því að þessi sjónarmið njóta ekki fylgis er sú að ósvikin eining í anda og hugsun meðal þjóða heims sem eru jafn ólíkar og raun ber vitni er alls ekki á færi núverandi stofnana þjóðfélagsins. Siðferðilega tómarúmið sem framkallaði hrylling 20. aldar sýndi að mannshugurinn er kominn að ystu mörkum þess sem hann einn og óstuddur getur lagt af mörkum til að þróa gott og gæfuríkt þjóðfélag, hversu mikill efnislegur auður sem honum stendur til boða. Sjónarhorn trúarinnar á framtíð mannkynsins á því ekkert sameiginlegt með kerfum fortíðar og tiltölulega litla með kerfum nútíðar. Hún höfðar til raunveruleika í erfðamengi hinnar skynigæddu sálar, ef svo má að orði komast. Fyrir tvö þúsund árum var kennt að himnaríki sé „hið innra“ með manninum – hann getur gert það veruleika hér og nú. Bahá’u’lláh hefur kallað mannkynið til þessa andlega arfs. Hann segir að mannkynið sé ein og ósundurgreinanleg lífræn heild – það sé þjáð ýmsum meinsemdum en læknisdómurinn sé „eining allra þjóða hans í einum allsherjar málstað, einni sameiginlegri trú.“ Á þessu ári minnast bahá’íar þess að 200 ár eru liðin frá fæðingu Bahá’u’lláh í Persíu og af því tilefni vilja bahá’íar á Íslandi kynna líf hans og kenningar. Rit Bahá’u’lláh spanna vítt svið félagslegra málefna, allt frá jafnrétti kynþáttanna, afvopnun, jafnrétti kynjanna og allsherjarskyldumenntun til málefna, sem snerta innsta líf mannssálarinnar. Í allmarga áratugi hefur kerfisbundið átak í þýðingum og útgáfu gert meginhluta þessara rita aðgengileg fólki um allan heim á meira enn átta hundruð tungumálum. Nokkur helstu þeirra eru aðgengileg á íslensku. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Eðvarð T. Jónsson Mest lesið Þegar samfélagið þagnar Benóný Valur Jakobsson Skoðun Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna Hjálmar Bogi Hafliðason Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson Skoðun Skoðun Skoðun Ríkið tekur – landsbyggðirnar fá minna Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Snjallasta stefnubreyting Samfylkingarinnar Jóhann Frímann Arinbjarnarson skrifar Skoðun Þegar samfélagið þagnar Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Stjórnleysi í íslenskri dýravernd Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Olíumjólk Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Leikskólagjöld í Kópavogi þau hæstu á landinu Örn Arnarson skrifar Skoðun Pólitískur gúmmítékki Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Morðæðið á Gaza - Vitfirringin má ekki eyðileggja mennskuna Jón Baldvin Hannesson skrifar Skoðun Orðsins fyllsta merking Eiríkur Kristjánsson skrifar Skoðun Dóru Björt svarað! Jón G. Hauksson skrifar Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar Skoðun Ekki mínir hagsmunir Berglind Hlín Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar vinstri meirihlutinn að skila auðu? Þórdís Lóa Þórhalldóttir skrifar Skoðun Óásættanleg málsmeðferð Linda Íris Emilsdóttir,Katrín Oddsdóttir skrifar Skoðun Fjárfestavernd sem gengur of langt? Baldvin Ingi Sigurðsson skrifar Skoðun Æfðu þig í virkum og uppbyggilegum viðbrögðum Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Samþjöppunin hefur ekkert að gera með veiðigjöldin Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Aðför Vinnueftirlits að hagsmunum slasaðra. Steinar Harðarson skrifar Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Karlar, piltar og strákar Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Eiga ellilífeyrir og örorkubætur að fylgja launavísitölu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar Skoðun Nennið þið plís blessaða ríkisstjórn! Derek T. Allen skrifar Skoðun Ertu klár? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Kengúrur eða Þorskar: Hver forritar framtíð Íslands? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Brimrót og veðragnýr í alþjóðamálum Árni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Forstjórinn stígur fram Örn Pálsson skrifar Sjá meira
Eftir síðari heimsstyrjöld hafa orðið meiri efnislegar framfarir í heiminum en dæmi eru um í sögunni. Sú staðreynd blasir þó við að aukin hagsæld víða um heim hefur ekki haldist í hendur við aukinn siðferðisþroska, ríkari mannúð eða dýpri skilning á kjörum hinna verst settu meðal mannkyns. Meinsemdir eins og ójöfnuður, misskipting og rányrkja virðast ónæmar fyrir úrræðum sem stjórnmálaöfl af öllu tagi reyna að beita. Víðtæk og rótgróin spilling hefur grafið undan trausti á flestum mannlegum stofnunum. Við sem trúum því að maðurinn sé andleg vera, sem læri og þroskist við tímabundnar aðstæður hér á jörð áður en hún heldur á vit hins eilífa, erum sannfærð um að þessi ógæfulega staða eigi rót sína að rekja til fráhvarfs frá trúarlegum gildum og fullvissu um lífið eigi sér andlega uppsprettu. Bahá’u’lláh, höfundur bahá’í trúarinnar, hélt því fram um miðja nítjándu öld að þegar áhrif trúar dvíni innra með mönnunum slokkni ljós réttlætis og friðar í heiminum. Sú gullna regla gengur eins og rauður þáður í gegnum trúarbrögð mannkyns, að velferð og lífshamingja felist í því að gera öðrum það sem við viljum að þeir geri okkur. Þessi sýn á gildi náungakærleika og sameiginlega velferð ögrar nú sem aldrei fyrr ýmsum viðteknum hugmyndum sem móta samtímaorðræðu – til dæmis að eigingirni sé drifkraftur hagsældar og framfarir byggist á vægðarlausri samkeppni. Að meta verðleika einstaklinga á grundvelli eigna og neyslu er framandi trúarlegri hugsun. Boðskapur efnishyggjunnar um efnislega velsæld sem mælikvarða á manngildi gengur þvert á andleg sjónarmið. Hann elur á tilfinningu um persónulega verðskuldun sem verður æ algengari og notar tungutak réttlætis og lýðréttinda til að breiða yfir síngirni og eiginhagsmuni. Hér boðar bahá’í trúin byltingu hugarfarsins. Ekkert réttlætir lengur að reynt sé að viðhalda fyrirkomulagi, reglum og kerfum sem hefur svo hrapallega mistekist að þjóna sameiginlegum hagsmunum alls mannkyns. Brýn þörf er fyrir sameiginlega siðaskrá, trausta umgjörð nýs heimsskipulags þar sem þjóðirnar geta brugðist í sameiningu við aðsteðjandi áföllum. Hnattrænt samfélag sem endurspeglar einingu þjóða heims og trúarbragða hans er meginatriði í ætlunarverki bahá’í trúarinnar. Þrátt fyrir sundrung og upplausn sem einkenna okkar tíma eru bahá’íar sannfærðir um að eining þjóða heims og nýr skilningur á því sem sameinar trúarbrögð mannkyns muni að endingu spretta úr umrótinu. En þótt eining sé eina varanlega lausnin er hún ekki markmið sem næst þegar búið verður að leysa fjölda annarra meinsemda í félagslegu, pólitísku, efnahagslegu og siðferðilegu lífi með einum eða öðrum hætti. Þessar meinsemdir eru í meginatriðum einkenni og aukaverkanir vandans, ekki sjálf orsökin. Ástæðan fyrir því að þessi sjónarmið njóta ekki fylgis er sú að ósvikin eining í anda og hugsun meðal þjóða heims sem eru jafn ólíkar og raun ber vitni er alls ekki á færi núverandi stofnana þjóðfélagsins. Siðferðilega tómarúmið sem framkallaði hrylling 20. aldar sýndi að mannshugurinn er kominn að ystu mörkum þess sem hann einn og óstuddur getur lagt af mörkum til að þróa gott og gæfuríkt þjóðfélag, hversu mikill efnislegur auður sem honum stendur til boða. Sjónarhorn trúarinnar á framtíð mannkynsins á því ekkert sameiginlegt með kerfum fortíðar og tiltölulega litla með kerfum nútíðar. Hún höfðar til raunveruleika í erfðamengi hinnar skynigæddu sálar, ef svo má að orði komast. Fyrir tvö þúsund árum var kennt að himnaríki sé „hið innra“ með manninum – hann getur gert það veruleika hér og nú. Bahá’u’lláh hefur kallað mannkynið til þessa andlega arfs. Hann segir að mannkynið sé ein og ósundurgreinanleg lífræn heild – það sé þjáð ýmsum meinsemdum en læknisdómurinn sé „eining allra þjóða hans í einum allsherjar málstað, einni sameiginlegri trú.“ Á þessu ári minnast bahá’íar þess að 200 ár eru liðin frá fæðingu Bahá’u’lláh í Persíu og af því tilefni vilja bahá’íar á Íslandi kynna líf hans og kenningar. Rit Bahá’u’lláh spanna vítt svið félagslegra málefna, allt frá jafnrétti kynþáttanna, afvopnun, jafnrétti kynjanna og allsherjarskyldumenntun til málefna, sem snerta innsta líf mannssálarinnar. Í allmarga áratugi hefur kerfisbundið átak í þýðingum og útgáfu gert meginhluta þessara rita aðgengileg fólki um allan heim á meira enn átta hundruð tungumálum. Nokkur helstu þeirra eru aðgengileg á íslensku.
Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon Skoðun
Skoðun Þegar bændur bregðast dýrum sínum – Valda þeim þjáningu og skelfilegum dauðdaga Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon skrifar
Skoðun Ísland verður að vernda hafið og fiskimiðin frá námuvinnslu á hafsbotni Laura Sólveig Lefort Scheefer,Þorgerður María Þorbjarnardóttir,Árni Finnsson,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir,Belén García Ovide,Huld Hafliðadóttir skrifar
Skoðun Börnin á Gaza eru ekki í fríi Bjarni Fritzson,Blær Guðmundsdóttir ,Elías Rúni Þorsteinsson,Elísabet Thoroddsen,Gunnar Helgason,Linda Ólafsdóttir,Lóa Hlín Hjálmtýsdóttir,Yrsa Þöll Gylfadóttir skrifar
Skoðun Mannréttindi fatlaðs fólks - orð og efndir Unnur Helga Óttarsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Ísland og hafið: viðbrögð við brotum Ísraels á alþjóðalögum Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Magnús Magnússon Skoðun