Langflestar tilkynningar vegna vanrækslu barna Kristjana Björg Guðbrandsdóttir skrifar 27. október 2015 07:00 Hátt í tvö þúsund tilkynningar um vanrækslu hafa borist á árinu. Mynd/Nordic Photos Flestar tilkynningar til Barnaverndar á fyrstu sex mánuðum ársins 2015 voru vegna vanrækslu eða 38,5% tilkynninga. 26,5% voru vegna ofbeldis, 34,3% vegna áhættuhegðunar barna og 0,6% þar sem heilsu eða lífi ófædds barns var stefnt í hættu. Þegar tilkynningar um vanrækslu eru skoðaðar nánar kemur í ljós að hlutfall tilkynninga þar sem tilkynnt var um vanrækslu vegna þess að foreldrar voru í áfengis-og/eða fíkniefnaneyslu var 11,8% tilkynninga um vanrækslu. Tilkynningar voru í heild alls 4.346 fyrstu sex mánuði ársins 2015.Ítrekuð tilvik vanrækslu Vanræksla foreldra gagnvart börnum sínum getur tekið á sig ýmis birtingarform. Steinunn Bergmann félagsráðgjafi hjá Barnaverndarstofu segir vanrækslu skiptast í fjóra flokka, líkamlega vanrækslu, vanrækslu varðandi umsjón og eftirlit, vanrækslu varðandi nám og tilfinningalega vanrækslu. Snýst vanræksla um að foreldar láta eitthvað ógert, vanhirðu eða hirðuleysi sem getur haft alvarleg og neikvæð áhrif á þroska barna. Flestar tilkynningar til barnaverndarnefnda um vanrækslu flokkast undir skort á umsjón og eftirliti sem getur falið í sér að foreldrar fylgjast ekki nægilega vel með barni sínu, það skilið eftir hjá óhæfum einstaklingi, foreldri lýsir yfir vilja til að yfirgefa barn eða barni leyft að taka þátt í ólöglegu eða ósiðlegu athæfi. Hún segir nauðsynlegt að vanda til umfjöllunar um vanrækslu. „Það þarf að hafa í huga að þegar verið er að tilkynna um vanrækslu er oftast um að ræða ítrekuð tilvik en ekki einangruð. Það geta t.d. allir foreldar gleymt að senda viðeigandi fatnað í leikskólan án þess að það teljist vanræksla. Einnig geta komið upp tilvik þar sem ekki náðist að sinna heimanámi eða senda viðeigandi nesti með í skólann án þess að það flokkist undir vanrækslu.“Meirihluti mála ekki könnuðHún segir hvert mál einstakt og engar tilkynningu eins þótt sumar séu af svipuðum toga. „Oft er tilkynning bara ein til tvær setningar en síðan kemur ýmislegt í ljós þegar starfsfólk Barnaverndar rannsakar málið, það kallast könnun máls og miða barnaverndarlögin við að könnun taki ekki lengri tíma en þrjá mánuði. Starfsfólk hefur sjö daga frá því tilkynning berst þar til ákvörðun er tekin um það hvort ástæða sé til að kanna mál. Það er mikilvægt í svona umfjöllun að hafa í huga að starfsfólk barnaverndarnefnda kannar ekki allar tilkynningar, það er að um 60 prósent tilkynninga eru kannaðar.“Dæmi um tilkynningar: Tilkynning frá skóla - 11 ára barn sem mætir illa Skóli á höfuðborgarsvæðinu hafði samband vegna 11 ára barns sem mætir illa í skólann og heimanámi er ekki sinnt. Þá kemur barnið ekki með viðeigandi nesti og foreldar sjá ekki til þess að barnið fái skólamat. Starfsfólk skóla hefur áhyggjur af því að barnið fái ekki nógu mikið aðhald heima og foreldrar séu mikið fjarverandi.Tilkynning frá leikskóla - Illa hirt leikskólabarn Leikskólastjóri hafði samband vegna þriggja ára barns sem á erfitt með samskipti við börn og starfsfólk leikskólans. Barnið lendir oft í árekstrum við önnur börn, oftar en ekki vegna leikfanga. Barnið er oft illa hirt, óhreint og í of litlum fatnaði. Oft gleymist viðeigandi útifatnaður og foreldrar bæta ekki úr því þrátt fyrir ítrekaðar ábendingar þar um. Barnið er næstyngst fjögurra systkina á leikskólaaldri og því er mikið álag á heimilinu. Síðastliðna tvo mánuði hefur starfsfólk tekið eftir marblettum á líkama barnsins. Tilkynning frá heilsugæslunni - Slæmar aðstæður ófrískrar konu Heilsugæslan hafði samband vegna þess að ófrísk kona virðist ekki búa við nógu góðar aðstæður og ekki fær um að útvega nauðsynlega hluti til að undirbúa fæðingu barnsins.Tilkynning frá nágranna - Dvelur fram á kvöld hjá leikfélaga Nágranni hafði samband vegna þess að barn sem er leikfélagi barns hans hefur dvalið á heimili hans fram á kvöld og það næst ekki í foreldra barnsins.Tilkynning frá lögreglu - Tíu ára úti eftir útivistartíma Lögregla hafði samband við bakvakt barnaverndarnefndar vegna 10 ára barns sem var eitt á ferli klukkan 22.00 að kvöldi. Foreldrar sendu barnið út í sjoppu til að kaupa mjólk en útivistartími miðast við að börn undir 12 ára séu ekki á almannafæri eftir klukkan 20.00 yfir vetrarmánuðina.Tilkynning frá Útlendingastofnun - Barn án forsjáraðila Útlendingastofnun hafði samband vegna barns sem er hér á landi án forsjáraðila og umsjáraðilar gátu ekki sýnt fram á viðeigandi pappíra og voru tvísaga um tengsl sín við barnið.Tilkynning frá ættingjum - Foreldrar í neyslu Ættingjar höfðu samband þar sem foreldrar eru í neyslu og ekki færir um að annast níu ára barn sitt. Þeir óska nafnleyndar þar sem þeir óttast hefndaraðgerðir foreldra ef þeir komast að því að ættingjar hafi tilkynnt. Þá óttast þeir að foreldrar slíti tengsl þeirra við barnið og þá hafi barnið engan til að snúa sér til þegar foreldrar eru ekki færir um að annast það.Tilkynning frá systkini - Fær ekki nóg að borða Systkini hafði samband vegna þess að yngra systkini sem býr á heimili móður hefur sagt frá því að lítið sé um mat á heimilinu. Móðir fer ekki á fætur, vekur barnið ekki fyrir skólann og sér ekki til þess að hafa til kvöldmat. Eldra systkinið hefur séð um að kaupa fatnað fyrir systkini sitt auk þess að kaupa í matinn. Flóttamenn Mest lesið Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Innlent Hvers vegna að fella ísbirni? Innlent Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Innlent Stjörnublaðamaður í straff vegna sambands við Kennedy Erlent Vörpuðu líkum fram af húsþaki á Vesturbakkanum Erlent Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið Innlent Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Innlent Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Innlent Myndgreiningarkerfi geti hjálpað til við að stoppa af óprúttna aðila Innlent Áfram í varðhaldi fyrir að ræna og hóta ungmennum Innlent Fleiri fréttir Hvers vegna að fella ísbirni? Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Bræður heiðraðir á 100 ára starfsafmæli: „Einfalt, þægilegt og engin keppni“ Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Myndgreiningarkerfi geti hjálpað til við að stoppa af óprúttna aðila Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Áfram í varðhaldi fyrir að ræna og hóta ungmennum Fjölskylda flugmanns vill að lögregla rannsaki andlát hans Sýndi lögreglu löngutöng og var ekinn út af Svanhildur afhenti Biden trúnaðarbréf Loka almenningsbókasafninu og leita til Akureyrar Búið að taka sýni úr ungu birnunni Vinna málið saman og nýta greinargerð vegna fyrri umsóknar Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Stofna námsstyrk á sviði umhverfismála í nafni Ellýjar Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Maður sem var leitað við Vík fannst látinn Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Sjá meira
Flestar tilkynningar til Barnaverndar á fyrstu sex mánuðum ársins 2015 voru vegna vanrækslu eða 38,5% tilkynninga. 26,5% voru vegna ofbeldis, 34,3% vegna áhættuhegðunar barna og 0,6% þar sem heilsu eða lífi ófædds barns var stefnt í hættu. Þegar tilkynningar um vanrækslu eru skoðaðar nánar kemur í ljós að hlutfall tilkynninga þar sem tilkynnt var um vanrækslu vegna þess að foreldrar voru í áfengis-og/eða fíkniefnaneyslu var 11,8% tilkynninga um vanrækslu. Tilkynningar voru í heild alls 4.346 fyrstu sex mánuði ársins 2015.Ítrekuð tilvik vanrækslu Vanræksla foreldra gagnvart börnum sínum getur tekið á sig ýmis birtingarform. Steinunn Bergmann félagsráðgjafi hjá Barnaverndarstofu segir vanrækslu skiptast í fjóra flokka, líkamlega vanrækslu, vanrækslu varðandi umsjón og eftirlit, vanrækslu varðandi nám og tilfinningalega vanrækslu. Snýst vanræksla um að foreldar láta eitthvað ógert, vanhirðu eða hirðuleysi sem getur haft alvarleg og neikvæð áhrif á þroska barna. Flestar tilkynningar til barnaverndarnefnda um vanrækslu flokkast undir skort á umsjón og eftirliti sem getur falið í sér að foreldrar fylgjast ekki nægilega vel með barni sínu, það skilið eftir hjá óhæfum einstaklingi, foreldri lýsir yfir vilja til að yfirgefa barn eða barni leyft að taka þátt í ólöglegu eða ósiðlegu athæfi. Hún segir nauðsynlegt að vanda til umfjöllunar um vanrækslu. „Það þarf að hafa í huga að þegar verið er að tilkynna um vanrækslu er oftast um að ræða ítrekuð tilvik en ekki einangruð. Það geta t.d. allir foreldar gleymt að senda viðeigandi fatnað í leikskólan án þess að það teljist vanræksla. Einnig geta komið upp tilvik þar sem ekki náðist að sinna heimanámi eða senda viðeigandi nesti með í skólann án þess að það flokkist undir vanrækslu.“Meirihluti mála ekki könnuðHún segir hvert mál einstakt og engar tilkynningu eins þótt sumar séu af svipuðum toga. „Oft er tilkynning bara ein til tvær setningar en síðan kemur ýmislegt í ljós þegar starfsfólk Barnaverndar rannsakar málið, það kallast könnun máls og miða barnaverndarlögin við að könnun taki ekki lengri tíma en þrjá mánuði. Starfsfólk hefur sjö daga frá því tilkynning berst þar til ákvörðun er tekin um það hvort ástæða sé til að kanna mál. Það er mikilvægt í svona umfjöllun að hafa í huga að starfsfólk barnaverndarnefnda kannar ekki allar tilkynningar, það er að um 60 prósent tilkynninga eru kannaðar.“Dæmi um tilkynningar: Tilkynning frá skóla - 11 ára barn sem mætir illa Skóli á höfuðborgarsvæðinu hafði samband vegna 11 ára barns sem mætir illa í skólann og heimanámi er ekki sinnt. Þá kemur barnið ekki með viðeigandi nesti og foreldar sjá ekki til þess að barnið fái skólamat. Starfsfólk skóla hefur áhyggjur af því að barnið fái ekki nógu mikið aðhald heima og foreldrar séu mikið fjarverandi.Tilkynning frá leikskóla - Illa hirt leikskólabarn Leikskólastjóri hafði samband vegna þriggja ára barns sem á erfitt með samskipti við börn og starfsfólk leikskólans. Barnið lendir oft í árekstrum við önnur börn, oftar en ekki vegna leikfanga. Barnið er oft illa hirt, óhreint og í of litlum fatnaði. Oft gleymist viðeigandi útifatnaður og foreldrar bæta ekki úr því þrátt fyrir ítrekaðar ábendingar þar um. Barnið er næstyngst fjögurra systkina á leikskólaaldri og því er mikið álag á heimilinu. Síðastliðna tvo mánuði hefur starfsfólk tekið eftir marblettum á líkama barnsins. Tilkynning frá heilsugæslunni - Slæmar aðstæður ófrískrar konu Heilsugæslan hafði samband vegna þess að ófrísk kona virðist ekki búa við nógu góðar aðstæður og ekki fær um að útvega nauðsynlega hluti til að undirbúa fæðingu barnsins.Tilkynning frá nágranna - Dvelur fram á kvöld hjá leikfélaga Nágranni hafði samband vegna þess að barn sem er leikfélagi barns hans hefur dvalið á heimili hans fram á kvöld og það næst ekki í foreldra barnsins.Tilkynning frá lögreglu - Tíu ára úti eftir útivistartíma Lögregla hafði samband við bakvakt barnaverndarnefndar vegna 10 ára barns sem var eitt á ferli klukkan 22.00 að kvöldi. Foreldrar sendu barnið út í sjoppu til að kaupa mjólk en útivistartími miðast við að börn undir 12 ára séu ekki á almannafæri eftir klukkan 20.00 yfir vetrarmánuðina.Tilkynning frá Útlendingastofnun - Barn án forsjáraðila Útlendingastofnun hafði samband vegna barns sem er hér á landi án forsjáraðila og umsjáraðilar gátu ekki sýnt fram á viðeigandi pappíra og voru tvísaga um tengsl sín við barnið.Tilkynning frá ættingjum - Foreldrar í neyslu Ættingjar höfðu samband þar sem foreldrar eru í neyslu og ekki færir um að annast níu ára barn sitt. Þeir óska nafnleyndar þar sem þeir óttast hefndaraðgerðir foreldra ef þeir komast að því að ættingjar hafi tilkynnt. Þá óttast þeir að foreldrar slíti tengsl þeirra við barnið og þá hafi barnið engan til að snúa sér til þegar foreldrar eru ekki færir um að annast það.Tilkynning frá systkini - Fær ekki nóg að borða Systkini hafði samband vegna þess að yngra systkini sem býr á heimili móður hefur sagt frá því að lítið sé um mat á heimilinu. Móðir fer ekki á fætur, vekur barnið ekki fyrir skólann og sér ekki til þess að hafa til kvöldmat. Eldra systkinið hefur séð um að kaupa fatnað fyrir systkini sitt auk þess að kaupa í matinn.
Flóttamenn Mest lesið Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Innlent Hvers vegna að fella ísbirni? Innlent Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Innlent Stjörnublaðamaður í straff vegna sambands við Kennedy Erlent Vörpuðu líkum fram af húsþaki á Vesturbakkanum Erlent Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið Innlent Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Innlent Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Innlent Myndgreiningarkerfi geti hjálpað til við að stoppa af óprúttna aðila Innlent Áfram í varðhaldi fyrir að ræna og hóta ungmennum Innlent Fleiri fréttir Hvers vegna að fella ísbirni? Í gæsluvarðhald vegna kókaínsendingar Bræður heiðraðir á 100 ára starfsafmæli: „Einfalt, þægilegt og engin keppni“ Drengnum hafi ekki verið trúað í fyrstu Myndgreiningarkerfi geti hjálpað til við að stoppa af óprúttna aðila Framboð Baldurs þurfti að endurgreiða styrki sem fóru yfir hámark Fjölskylda flugmanns Icelandair vill að lögregla rannsaki andlát hans Áfram í varðhaldi fyrir að ræna og hóta ungmennum Fjölskylda flugmanns vill að lögregla rannsaki andlát hans Sýndi lögreglu löngutöng og var ekinn út af Svanhildur afhenti Biden trúnaðarbréf Loka almenningsbókasafninu og leita til Akureyrar Búið að taka sýni úr ungu birnunni Vinna málið saman og nýta greinargerð vegna fyrri umsóknar Kona réðst að sjö ára dreng við Smáraskóla Stofna námsstyrk á sviði umhverfismála í nafni Ellýjar Hafa „góða hugmynd“ hvar og hvenær stúlkunni var ráðinn bani Maður sem var leitað við Vík fannst látinn Ákvörðun ráðherra viðurkenning á að mikil þekking sé fyrir norðan Biðin óásættanleg og vill skýr svör frá ríkinu Hinir grunuðu í mansalsmálinu ganga lausir Sveitarfélögin krefja ríkið svara um NPA Norðurlönd dýpka samvinnu í varnarmálum Eiginmaður íslenskrar konu lét sig hverfa rétt eftir brúðkaupið „Það er ódýrast og best og fljótlegast að kála þessum dýrum“ Bein útsending: Birting lýðheilsuvísa í Grindavík Skerjafjarðarskáldið krefst afsökunarbeiðni – annars fer það í mál Húnninn settur í frost þar til hægt verður að stoppa hann upp „Ég hefði bara sagt af mér á staðnum“ Yazan afar létt að vera ekki vísað frá landi Sjá meira