Staða Rússlands er ógn við Ísland Sigurjón M. Egilsson skrifar 19. desember 2014 07:00 Hríðversnandi efnahagur Rússlands hefur víðtæk áhrif. Líka hér á landi. Svo er komið að mörg þarlend fyrirtæki geta ekki borgað reikninga sína. Það hefur leitt til þess að rússnesk fyrirtæki skulda nú íslenskum fiskútflytjendum á bilinu þrjá til fimm milljarða króna fyrir uppsjávarfisk sem þau hafa þegar fengið afhentan. Rússlandsmarkaður skiptir okkur miklu máli og því eru miklir hagsmunir undir. En hvað ber að gera? Fréttablaðið greindi frá því í gær að nokkrir fiskútflytjendur skoði nú að gefa afslátt af skuldum og jafnvel allt að því sem nemur gengisfalli rúblunnar frá söludegi afurðanna. Gengi gjaldmiðilsins gagnvart Bandaríkjadal hefur fallið um helming á árinu en Rússar greiða jú fyrirtækjum hér í flestum tilvikum með dölum. Fyrir okkur er málið alvarlegt. Það tekur tíma að finna nýja markaði, reynist sá rússneski óspennandi, og mjög takmarkað er hversu mikið magn sjávarafurða við getum geymt, hversu mikinn lager við getum átt. Það ríkir óvissa. „Þeir eru ekki hættir að reisa múra,“ sagði Pútín í gær og vísaði til Berlínarmúrsins. Eftir fall hans hafi NATO stækkað til austurs og Bandaríkin vilji enn koma sér upp flugskeytavörnum í austanverðri Evrópu. Rússar séu því að verja eigið sjálfstæði: „Þetta snýst ekkert um Krímskaga, þetta snýst um að við erum að vernda fullveldi okkar og verja tilverurétt okkar.“ Ljóst er að engar tilslakanir verða á Krímskaga, þannig að Vesturlönd hætti viðskiptaþvingunum gegn Rússlandi. Fátt bendir til að sú leið verði farin. Þegar stórveldi eins og Rússland lendir í slíkum vanda hefur það áhrif víða. Líka hér á landi. Og hvað er þá til ráða? Halda fyrirtæki áfram að selja til Rússlands í von um að fá borgað? Er áhættan þess virði? Rússland er mikilvægasti markaður Iceland Pelagic en fyrirtækið er í eigu útgerðar félaganna Skinneyjar Þinganess og Ísfélags Vestmannaeyja. „Við héldum áfram að selja til Rússlands í haust eftir að ástandið þar fór að versna því það tekur langan tíma að finna nýja markaði og við höfum engar frystigeymslur hér til að geyma fiskinn og því þurftum við annaðhvort að hætta að framleiða eða selja á Rússland,“ sagði Hermann Stefánsson framkvæmdastjóri í erindi sem hann hélt á Sjávarútvegsráðstefnunni í nóvember síðastliðnum. Þar kom fram að nærri helmingur alls makríls sem veiðist hér við land er seldur til Rússlands, um tuttugu prósent af allri síld og helmingur frystrar loðnu. „Ef það verður svipuð staða í Rússlandi þegar loðnuvertíðin hefst í janúar þá mun megnið af því leita í fiskimjöl eða lýsi,“ sagði Hermann. Afleiðingarnar geta orðið okkur verulega erfiðar. Augu Vesturlanda beinast nú að Pútín og Rússlandi. Hvert stefnir efnahagur Rússlands? Staða þeirra er þröng. Og hún hefur áhrif hér á landi. Íslenskt efnahagskerfi er svo lítið og viðkvæmt að óvissan í Rússlandi er ógn við afkomu okkar. Mat Rússa er að þeir verji nú tilverurétt sinn. Best er að reikna með aukinni hörku. Mikið þarf til að koma svo breyting verði á. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigurjón M. Egilsson Mest lesið Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Hríðversnandi efnahagur Rússlands hefur víðtæk áhrif. Líka hér á landi. Svo er komið að mörg þarlend fyrirtæki geta ekki borgað reikninga sína. Það hefur leitt til þess að rússnesk fyrirtæki skulda nú íslenskum fiskútflytjendum á bilinu þrjá til fimm milljarða króna fyrir uppsjávarfisk sem þau hafa þegar fengið afhentan. Rússlandsmarkaður skiptir okkur miklu máli og því eru miklir hagsmunir undir. En hvað ber að gera? Fréttablaðið greindi frá því í gær að nokkrir fiskútflytjendur skoði nú að gefa afslátt af skuldum og jafnvel allt að því sem nemur gengisfalli rúblunnar frá söludegi afurðanna. Gengi gjaldmiðilsins gagnvart Bandaríkjadal hefur fallið um helming á árinu en Rússar greiða jú fyrirtækjum hér í flestum tilvikum með dölum. Fyrir okkur er málið alvarlegt. Það tekur tíma að finna nýja markaði, reynist sá rússneski óspennandi, og mjög takmarkað er hversu mikið magn sjávarafurða við getum geymt, hversu mikinn lager við getum átt. Það ríkir óvissa. „Þeir eru ekki hættir að reisa múra,“ sagði Pútín í gær og vísaði til Berlínarmúrsins. Eftir fall hans hafi NATO stækkað til austurs og Bandaríkin vilji enn koma sér upp flugskeytavörnum í austanverðri Evrópu. Rússar séu því að verja eigið sjálfstæði: „Þetta snýst ekkert um Krímskaga, þetta snýst um að við erum að vernda fullveldi okkar og verja tilverurétt okkar.“ Ljóst er að engar tilslakanir verða á Krímskaga, þannig að Vesturlönd hætti viðskiptaþvingunum gegn Rússlandi. Fátt bendir til að sú leið verði farin. Þegar stórveldi eins og Rússland lendir í slíkum vanda hefur það áhrif víða. Líka hér á landi. Og hvað er þá til ráða? Halda fyrirtæki áfram að selja til Rússlands í von um að fá borgað? Er áhættan þess virði? Rússland er mikilvægasti markaður Iceland Pelagic en fyrirtækið er í eigu útgerðar félaganna Skinneyjar Þinganess og Ísfélags Vestmannaeyja. „Við héldum áfram að selja til Rússlands í haust eftir að ástandið þar fór að versna því það tekur langan tíma að finna nýja markaði og við höfum engar frystigeymslur hér til að geyma fiskinn og því þurftum við annaðhvort að hætta að framleiða eða selja á Rússland,“ sagði Hermann Stefánsson framkvæmdastjóri í erindi sem hann hélt á Sjávarútvegsráðstefnunni í nóvember síðastliðnum. Þar kom fram að nærri helmingur alls makríls sem veiðist hér við land er seldur til Rússlands, um tuttugu prósent af allri síld og helmingur frystrar loðnu. „Ef það verður svipuð staða í Rússlandi þegar loðnuvertíðin hefst í janúar þá mun megnið af því leita í fiskimjöl eða lýsi,“ sagði Hermann. Afleiðingarnar geta orðið okkur verulega erfiðar. Augu Vesturlanda beinast nú að Pútín og Rússlandi. Hvert stefnir efnahagur Rússlands? Staða þeirra er þröng. Og hún hefur áhrif hér á landi. Íslenskt efnahagskerfi er svo lítið og viðkvæmt að óvissan í Rússlandi er ógn við afkomu okkar. Mat Rússa er að þeir verji nú tilverurétt sinn. Best er að reikna með aukinni hörku. Mikið þarf til að koma svo breyting verði á.
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun