Eitruð tíska Bergþór Bjarnason skrifar 2. desember 2010 17:00 Úr háborg tískunnar. Bergþór Bjarnason. Fataframleiðsla er langt frá því að vera hættulaus starfsemi. Oft fer þessi vinna fram í löndum utan Evrópu eða Evrópusambandsins. Þar er vinnuafl ódýrara og hægt að fara í kringum reglur Evrópusambandsins í eiturefnanotkun og vinnuöryggi svo ekki sé minnst á umhverfisvernd. Fyrst má nefna gallabuxur, sem verða sífellt flóknari. Nú eiga þær að vera rifnar, steinþvegnar og líkt og notaðar þótt glænýjar séu. Oft er notast við sandblástur til að gera gallabuxurnar „gamlar" og við það fer smágerður sandurinn í lungu viðkomandi og safnast þar upp og veldur ýmsum sjúkdómum. Flest ódýrari fatamerki, svo sem C&A, H&M, Zara og mörg fleiri, framleiða stóran hluta fatnaðar síns í Asíulöndum og nærri ógerningur er að ætla sér að sniðganga vörur sem þaðan koma því þær eru um allt. Svo eru það ekki aðeins ódýrari keðjur sem framleiða í Asíu því mörg dýrari merki blanda asískum vörur saman við það sem framleitt er í löndum sem teljast til fínni framleiðslulanda eins og víða í Evrópu. Mikið af ódýru leðri er framleitt í Kína en þar sem eftirspurnin er svo mikil hefur Kína ekki undan og hefur Bangladess bæst í hóp framleiðenda.Rifnar gallabuxur.Nánast í hverjum skókassa sem kemur frá Asíu er lítill poki með líkt og hvítum kristöllum til að draga í sig raka og koma í veg fyrir að leðrið mygli en þessir kristallar eru stórhættulegir og innihalda efni (dimethylfumarate) sem er bannað í Evrópu og getur valdið alvarlegum útbrotum og bruna á húð. Stundum eru gámar með leðurvörum sem koma frá Asíu svo eitraðir að þá verður að opna og viðra en sökum fjárskorts hjá innflutningseftirliti enda þessar vörur í verslunum um alla álfu. Indland er land efnalitunar og í borg sem heitir Tirupur eru 10.000 litunarverksmiðjur. Litunin fer að mestu fram í stórum laugum þar sem berfættir starfsmenn vaða ofan í litarvatninu og sama á við þegar notaður er klór sem t.d. gerir bómullina hvíta. Vatnið flæðir svo út í jörð og vatn í nágrenninu með ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Læknar í þessari borg segja að krabbamein hafi tvöfaldast á tíu árum og vilja tengja það efnalituninni en ekkert er að gert því þessi iðnaður skilar svo miklum hagnaði. Lífrænt ræktuð bómull þykir óskaplega fín á Vesturlöndum. En þegar hún hefur komist í snertingu við öll baneitruðu litarefnin og klórið í sömu verksmiðjum er lífræna bómullin uppfull af skaðlegum efnum og hefur tapað öllum sínum gæðum nema fram sé tekið að litarefnin séu algjörlega náttúruleg. bergb75@free.fr Bakþankar Mest lesið Var talin vera hommi og lögð í einelti Lífið Ísland með auga fuglsins Lífið „Við munum ekki eldast saman“ Lífið Myndasyrpa úr Bakgarðshlaupinu Lífið Krakkatían: Dýrin, heimsálfur og teiknimyndir Lífið Borðar það sem alltaf hefur verið til og léttist og léttist Lífið Ein lausn er að liggja hlið við hlið og fróa sér Lífið Aldrei litið betur út þrátt fyrir alvarlegt slys Lífið Tæpur helmingur íbúa hefur séð myndina Bíó og sjónvarp „Ég fæ morgnana til að vera bara ég“ Tónlist Fleiri fréttir Ógleymanlegt fermingarpils enn í uppáhaldi Kátir tískukarlar hjá Kölska Best klæddu stjörnurnar á Emmy verðlaununum Hægt og rólega að finna stílinn sinn aftur eftir barneignir Mætti á nærfötunum einum klæða Tár, gleði, hátíska og ást hjá Línu og Gumma í New York Tískan við þingsetningu: Hverjir voru í hverju? Halla valdi drapplitað fyrir þingsetninguna Laufey prýðir forsíðu Vogue Óþægilegir skór undantekningalaust slæm hugmynd Rakel María afhjúpar skotheldar leynileiðir í förðun Helen Óttars í herferð Juicy Couture „Banna mér alfarið að hugsa um föt sem karla- og kvennaföt“ Kemur með íslenskan innblástur til hátískuheimsins í París Ríflega þúsund manns skemmtu sér í bílakjallara Elskar að ögra og klæða sig þveröfugt við tilefnið „Klæddu þig eftir veðri, ekki verði“ Ofurskvísur heimsins í íslenskri skóhönnun Sól meðal tískuhönnuða erlendis sem vert er að fylgjast með Kærustupar og tískusálufélagar gefa út einstaka fatalínu Tískugyðjur komu saman í Kaupmannahöfn Klæðir sig upp til að komast í betra skap Sjá meira
Fataframleiðsla er langt frá því að vera hættulaus starfsemi. Oft fer þessi vinna fram í löndum utan Evrópu eða Evrópusambandsins. Þar er vinnuafl ódýrara og hægt að fara í kringum reglur Evrópusambandsins í eiturefnanotkun og vinnuöryggi svo ekki sé minnst á umhverfisvernd. Fyrst má nefna gallabuxur, sem verða sífellt flóknari. Nú eiga þær að vera rifnar, steinþvegnar og líkt og notaðar þótt glænýjar séu. Oft er notast við sandblástur til að gera gallabuxurnar „gamlar" og við það fer smágerður sandurinn í lungu viðkomandi og safnast þar upp og veldur ýmsum sjúkdómum. Flest ódýrari fatamerki, svo sem C&A, H&M, Zara og mörg fleiri, framleiða stóran hluta fatnaðar síns í Asíulöndum og nærri ógerningur er að ætla sér að sniðganga vörur sem þaðan koma því þær eru um allt. Svo eru það ekki aðeins ódýrari keðjur sem framleiða í Asíu því mörg dýrari merki blanda asískum vörur saman við það sem framleitt er í löndum sem teljast til fínni framleiðslulanda eins og víða í Evrópu. Mikið af ódýru leðri er framleitt í Kína en þar sem eftirspurnin er svo mikil hefur Kína ekki undan og hefur Bangladess bæst í hóp framleiðenda.Rifnar gallabuxur.Nánast í hverjum skókassa sem kemur frá Asíu er lítill poki með líkt og hvítum kristöllum til að draga í sig raka og koma í veg fyrir að leðrið mygli en þessir kristallar eru stórhættulegir og innihalda efni (dimethylfumarate) sem er bannað í Evrópu og getur valdið alvarlegum útbrotum og bruna á húð. Stundum eru gámar með leðurvörum sem koma frá Asíu svo eitraðir að þá verður að opna og viðra en sökum fjárskorts hjá innflutningseftirliti enda þessar vörur í verslunum um alla álfu. Indland er land efnalitunar og í borg sem heitir Tirupur eru 10.000 litunarverksmiðjur. Litunin fer að mestu fram í stórum laugum þar sem berfættir starfsmenn vaða ofan í litarvatninu og sama á við þegar notaður er klór sem t.d. gerir bómullina hvíta. Vatnið flæðir svo út í jörð og vatn í nágrenninu með ófyrirsjáanlegum afleiðingum. Læknar í þessari borg segja að krabbamein hafi tvöfaldast á tíu árum og vilja tengja það efnalituninni en ekkert er að gert því þessi iðnaður skilar svo miklum hagnaði. Lífrænt ræktuð bómull þykir óskaplega fín á Vesturlöndum. En þegar hún hefur komist í snertingu við öll baneitruðu litarefnin og klórið í sömu verksmiðjum er lífræna bómullin uppfull af skaðlegum efnum og hefur tapað öllum sínum gæðum nema fram sé tekið að litarefnin séu algjörlega náttúruleg. bergb75@free.fr
Bakþankar Mest lesið Var talin vera hommi og lögð í einelti Lífið Ísland með auga fuglsins Lífið „Við munum ekki eldast saman“ Lífið Myndasyrpa úr Bakgarðshlaupinu Lífið Krakkatían: Dýrin, heimsálfur og teiknimyndir Lífið Borðar það sem alltaf hefur verið til og léttist og léttist Lífið Ein lausn er að liggja hlið við hlið og fróa sér Lífið Aldrei litið betur út þrátt fyrir alvarlegt slys Lífið Tæpur helmingur íbúa hefur séð myndina Bíó og sjónvarp „Ég fæ morgnana til að vera bara ég“ Tónlist Fleiri fréttir Ógleymanlegt fermingarpils enn í uppáhaldi Kátir tískukarlar hjá Kölska Best klæddu stjörnurnar á Emmy verðlaununum Hægt og rólega að finna stílinn sinn aftur eftir barneignir Mætti á nærfötunum einum klæða Tár, gleði, hátíska og ást hjá Línu og Gumma í New York Tískan við þingsetningu: Hverjir voru í hverju? Halla valdi drapplitað fyrir þingsetninguna Laufey prýðir forsíðu Vogue Óþægilegir skór undantekningalaust slæm hugmynd Rakel María afhjúpar skotheldar leynileiðir í förðun Helen Óttars í herferð Juicy Couture „Banna mér alfarið að hugsa um föt sem karla- og kvennaföt“ Kemur með íslenskan innblástur til hátískuheimsins í París Ríflega þúsund manns skemmtu sér í bílakjallara Elskar að ögra og klæða sig þveröfugt við tilefnið „Klæddu þig eftir veðri, ekki verði“ Ofurskvísur heimsins í íslenskri skóhönnun Sól meðal tískuhönnuða erlendis sem vert er að fylgjast með Kærustupar og tískusálufélagar gefa út einstaka fatalínu Tískugyðjur komu saman í Kaupmannahöfn Klæðir sig upp til að komast í betra skap Sjá meira