Reimleikar á upplýsingaöld Jón Sigurður Eyjólfsson skrifar 29. júlí 2008 06:00 Mikið geta útistöður forfeðra vorra verið hjákátlegar þegar lesið er um þær á upplýsingaöld. Reyndar eru þær í besta falli alveg drepfyndnar. Upplýstur maðurinn hlýtur þá ávallt að spyrja sig af hverju þetta fróma fólk var að búa til þessa drauga með aðstoð frá tiktúrum náttúrunnar? Líklegast vegna þess að draugarnir voru til ýmissa hluta nytsamlegir. Til dæmis voru börnin ávallt komin heim á tilsettum tíma og bændur þræluðu myrkranna á milli svo þeir yrðu ekki undir í baráttunni við illa vætti sem, mörgum hverjum, var í nöp við byggð ból hér á landi. Eins var hægt að fá óupplýstan lýðinn til að gera eitthvað gott og skynsamlegt til að friðþægja fyrirbærinu atarna. Þetta er síður en svo alíslenskt fyrirbæri eins og sjá má í ljóðinu „Beðið eftir barbörunum" ort af gríska skáldinu Kavafis. Þar er lýst fyrirmyndarsamfélagi þar sem allt virkar eins og smurð vél einfaldlega vegna þess að hver og einn er með sínum hætti að búa sig undir komu barbaranna. Þegar mönnum verður síðan ljóst að barbararnir eru ekki væntanlegir og líklegast ekki til lengur veit enginn hvað hann á við sig að gera og allt fer í óreiðu. En ólíkt villimönnunum þá hafa óvættirnir í raun aldrei afboðað komu sína. Þeir hafa hreiðrað um sig í viðskipta- og atvinnulífinu og eina leiðin til að halda þeim í skefjum er að þræla og fjárfesta. Svo verður Kananum á og stór draugur vaknar. Hann er það stór að hann lamar okkur af ótta. Við hættum að fjárfesta og styggjum því drauginn í skemmunni heima. Það hriktir í stoðum og menn horfa á forsætisráðherrann og seðlabankastjóra; „Það þýðir ekkert að láta prestana troða krossi í trýnið á þessum draugi, þið verðið að gera eitthvað. Þó ekki væri nema eitthvað táknrænt, boða saman þing eða eitthvað." Það er nefnilega reimt víða í kapítalismanum engu síður en á bæjum landsins hér á öldum áður. En nú meðan við þjáumst í draugaganginum er það þó huggun harmi gegn að eflaust munu komandi kynslóðir hlæja að þessari draugasögu líkt og hinn upplýsti maður gerir nú þegar hann les um Gretti og Glám. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Sigurður Eyjólfsson Mest lesið Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson Skoðun Það er allt í lagi að vera þú sjálfur - Opið bréf til Snorra Mássonar Kári Stefánsson Skoðun Baráttumaður fyrir friði – til minningar um Uri Avnery Einar Steinn Valgarðsson Skoðun Skólar hafa stigið skrefið með góðum árangri Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Viljum við stjórnarandstöðu sem þvælist ekki fyrir? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Varst þú að kaupa gallaða fasteign? Sara Bryndís Þórsdóttir Skoðun Mismunun skýrir aukningu erlendra fanga Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Lesum í sporin! Steingrímur J. Sigfússon Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir Skoðun
Mikið geta útistöður forfeðra vorra verið hjákátlegar þegar lesið er um þær á upplýsingaöld. Reyndar eru þær í besta falli alveg drepfyndnar. Upplýstur maðurinn hlýtur þá ávallt að spyrja sig af hverju þetta fróma fólk var að búa til þessa drauga með aðstoð frá tiktúrum náttúrunnar? Líklegast vegna þess að draugarnir voru til ýmissa hluta nytsamlegir. Til dæmis voru börnin ávallt komin heim á tilsettum tíma og bændur þræluðu myrkranna á milli svo þeir yrðu ekki undir í baráttunni við illa vætti sem, mörgum hverjum, var í nöp við byggð ból hér á landi. Eins var hægt að fá óupplýstan lýðinn til að gera eitthvað gott og skynsamlegt til að friðþægja fyrirbærinu atarna. Þetta er síður en svo alíslenskt fyrirbæri eins og sjá má í ljóðinu „Beðið eftir barbörunum" ort af gríska skáldinu Kavafis. Þar er lýst fyrirmyndarsamfélagi þar sem allt virkar eins og smurð vél einfaldlega vegna þess að hver og einn er með sínum hætti að búa sig undir komu barbaranna. Þegar mönnum verður síðan ljóst að barbararnir eru ekki væntanlegir og líklegast ekki til lengur veit enginn hvað hann á við sig að gera og allt fer í óreiðu. En ólíkt villimönnunum þá hafa óvættirnir í raun aldrei afboðað komu sína. Þeir hafa hreiðrað um sig í viðskipta- og atvinnulífinu og eina leiðin til að halda þeim í skefjum er að þræla og fjárfesta. Svo verður Kananum á og stór draugur vaknar. Hann er það stór að hann lamar okkur af ótta. Við hættum að fjárfesta og styggjum því drauginn í skemmunni heima. Það hriktir í stoðum og menn horfa á forsætisráðherrann og seðlabankastjóra; „Það þýðir ekkert að láta prestana troða krossi í trýnið á þessum draugi, þið verðið að gera eitthvað. Þó ekki væri nema eitthvað táknrænt, boða saman þing eða eitthvað." Það er nefnilega reimt víða í kapítalismanum engu síður en á bæjum landsins hér á öldum áður. En nú meðan við þjáumst í draugaganginum er það þó huggun harmi gegn að eflaust munu komandi kynslóðir hlæja að þessari draugasögu líkt og hinn upplýsti maður gerir nú þegar hann les um Gretti og Glám.
Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir Skoðun
Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir Skoðun