Færi á að losna undan EES 30. nóvember 2006 05:00 Nú virðist vera komið tækifæri til þess að losna undan EES-samningnum eða að minnsta kosti að láta reyna á undanþágumöguleikana frá hinum allt óaðgengilegri valdboðum ESB. Þær fregnir berast nú frá Noregi að menn þar séu farnir að átta sig á að EES-samningurinn er ekki í þágu Norðmanna nema undanþágur fáist frá tilskipunum ESB sem bæði Noregur, Ísland og Liechtenstein eru nauðbeygð til þess að gegna. Aðstæður í Noregi, reyndar líka á Íslandi, eru allt aðrar en í ESB-kjarnalöndum og reglugerðir ESB henta því oft afar illa. EES-samningurinn fól í sér framsal á fullveldi ríkjanna þriggja og þar með afsal á óskoruðum rétti þeirra til þess að setja sjálf lög og reglur í sínum þjóðlöndum. Það sem kveikti í Norðmönnum núna er þjónustutilskipunin svokallaða sem greinilega á að útvíkka markað ESB-þjónustufyrirtækja, hún er þó líklega í raun með svipuðum tilgangi og stór hluti tilskipana ESB: miðstýra heilum atvinnugreinum frá Brussel, gefa stórfyrirtækjum í ESB forskot en gera staðbundinni atvinnustarfsemi, sérstaklega litlum fyrirtækjum, erfiðara fyrir og hamla nýliðun. Ein afleiðing þjónustutilskipunarinnar gæti orðið undirboð sem íslensk fyrirtæki, sem eru vön að hlýta hér reglum og mannasiðum, geta ekki keppt við og neyðast kannske til þess að leggja upp laupana. Norðmenn benda á að ekki hafi enn reynt á undanþáguákvæði í EES-samningnum, með öðrum orðum hafa Noregur, Ísland og Liechtenstein ekki þorað að neita að hlýða ESB hingað til. Nú er greinilega kominn tími til þess að láta á þetta reyna.Dýpkandi fenValdboð ESB vegna EES-samningsins eru líklega orðin um 3000 (fáir í íslenska stjórnkefinu virðast vita nákvæma tölu) sem þýðir að Íslendingar hafa fengið í grófum dráttum eitt valdboð á hverjum virkum degi síðan samningurinn reið yfir þjóðina með samþykkt Alþingis 1993. Ekki sér fyrir endann á flóði tilskipana.Íslenska stjórnkerfið hefur bólgnað út, kostnaðurinn við það vex stöðugt, grónar og góðar íslenskar stofnanir eru að kaffærast í smámunasemi evrópskrar skriffinnsku. Sveitarfélögin verða óþyrmilega fyrir barðinu á tilskipununum og ráða illa við kostnaðaraukann sem af því hlýst, skattgreiðendur finna það. Og íslensk fyrirtæki þurfa að bera sívaxandi kostnað af leyfisveitingakerfum, reglugerðum og kvöðum. Íslensk stjórnvöld geta orðið trauðla sett landslýð lög eða reglur lengur án þess að fletta þurfi upp í tilskipanafeni EES-samningsins og gá hvort mönnum leyfist að stjórna landinu í samræmi við vilja og aðstæður landsmanna.Stjórn atvinnustarfseminnar að fara útÍslensk stjórnvöld hafa þegar í raun misst stjórnina á starfsumhverfi atvinnustarfseminnar, viðskiptunum við útlönd, innstreymi útlendinga og brýnum menningarlegum málum. Vinnumarkaðstilskipanirnar, samkeppnisreglurnar eða uhverfistilskipanirnar eru ekki settar í samræmi við íslenska þörf heldur vegna þess að þær samræmast aðstæðum og vilja stjórnenda ESB.Viðskiptahindranir EES við lönd utan hins margjaplaða „innra markaðs“ eru ekki í þágu Íslands heldur ESB. Rekstrarumhverfi atvinnunnar hér er að þróast í átt að evrópsku umhverfi, þar sem ósveigjanleiki, ofstjórn hins opinbera og allt of miklar og kostnaðarsamar kvaðir eru búnar, þegar á heildina er litið, að reka atvinnulífið í ESB í hatrammlega stöðnun sem enginn sér leið út úr, þrátt fyrir stöðuga útþenslustefnu. Lífvænleg nýliðun i vissum hlutum íslensks atvinnulífs er nú líka farið að hraka og ekki víst að erlend stórfyrirtæki geti hlaupið í skarðið endalaust.Skref í rétta áttÞað væri stórt skref í rétta átt ef Norðmenn gætu fengið undanþágu frá kvöðum EES-samningsins, við Íslendingar þurfum að styðja þá í því. En endanleg lausn á fullveldismálinu fæst ekki nema að EES-samningnum verði sagt upp og Íslendingar, og mögulega Norðmenn líka, taki upp tvíhliða viðskiptasamninga við ESB eins og stærsta landið í EFTA, Sviss, gerði á sínum tíma þegar Svisslendingar höfnuðu EES-samningnum. Það hefur gefist þeim afar vel, þeir halda sínu sjálfstæði og hafa notið meiri velgegngni en ESB-ríkin. EFTA (Sviss, Noregur, Liechtenstein og Ísland) er góður vettvangur til þess að koma Íslandi (og mögulega Noregi og Liechtenstein) undan tilskipanavaldi ESB og til þess að styðja Norðmenn, EFTA hefur reynst okkur farsællega og sækir fram á heimsvísu en ekki bara á þröngu svæði Evrópu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðanir Skoðun Mest lesið Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Að flokka hver vinnur og hver tapar Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Hagur hluthafanna alltaf og undantekningarlaust í forgangi Jón Kaldal skrifar Skoðun Má berja blaðamenn? Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Vonir um vopnahlé eins og hálmstrá Sveinn Rúnar Hauksson skrifar Skoðun Samfélagið innan samfélagsins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Til hamingju Íslendingar með nýja Óperu Andri Björn Róbertsson skrifar Skoðun Hvers vegna hatar SFS smábáta? Svarið tengist veiðigjöldum Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun „Oft er flagð undir fögru skinni“ Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Orðhengilsháttur og lygar Elín Erna Steinarsdóttir skrifar Skoðun Fjögurra daga vinnuvika – nýr veruleiki? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Ráðherra gengur fram án laga Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Hagkvæmur kostur utan friðlands Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og inntak Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sumargjöf Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hannað fyrir miklu stærri markaði Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Grafarvogur framtíðar verður til Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Málþófið um veiðigjöldin vekur miskunnsama Samverja Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Menntastefna 2030 Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ágætu fyrrum samstarfsaðilar á Þjóðminjasafni Íslands Uggi Jónsson skrifar Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Sjá meira
Nú virðist vera komið tækifæri til þess að losna undan EES-samningnum eða að minnsta kosti að láta reyna á undanþágumöguleikana frá hinum allt óaðgengilegri valdboðum ESB. Þær fregnir berast nú frá Noregi að menn þar séu farnir að átta sig á að EES-samningurinn er ekki í þágu Norðmanna nema undanþágur fáist frá tilskipunum ESB sem bæði Noregur, Ísland og Liechtenstein eru nauðbeygð til þess að gegna. Aðstæður í Noregi, reyndar líka á Íslandi, eru allt aðrar en í ESB-kjarnalöndum og reglugerðir ESB henta því oft afar illa. EES-samningurinn fól í sér framsal á fullveldi ríkjanna þriggja og þar með afsal á óskoruðum rétti þeirra til þess að setja sjálf lög og reglur í sínum þjóðlöndum. Það sem kveikti í Norðmönnum núna er þjónustutilskipunin svokallaða sem greinilega á að útvíkka markað ESB-þjónustufyrirtækja, hún er þó líklega í raun með svipuðum tilgangi og stór hluti tilskipana ESB: miðstýra heilum atvinnugreinum frá Brussel, gefa stórfyrirtækjum í ESB forskot en gera staðbundinni atvinnustarfsemi, sérstaklega litlum fyrirtækjum, erfiðara fyrir og hamla nýliðun. Ein afleiðing þjónustutilskipunarinnar gæti orðið undirboð sem íslensk fyrirtæki, sem eru vön að hlýta hér reglum og mannasiðum, geta ekki keppt við og neyðast kannske til þess að leggja upp laupana. Norðmenn benda á að ekki hafi enn reynt á undanþáguákvæði í EES-samningnum, með öðrum orðum hafa Noregur, Ísland og Liechtenstein ekki þorað að neita að hlýða ESB hingað til. Nú er greinilega kominn tími til þess að láta á þetta reyna.Dýpkandi fenValdboð ESB vegna EES-samningsins eru líklega orðin um 3000 (fáir í íslenska stjórnkefinu virðast vita nákvæma tölu) sem þýðir að Íslendingar hafa fengið í grófum dráttum eitt valdboð á hverjum virkum degi síðan samningurinn reið yfir þjóðina með samþykkt Alþingis 1993. Ekki sér fyrir endann á flóði tilskipana.Íslenska stjórnkerfið hefur bólgnað út, kostnaðurinn við það vex stöðugt, grónar og góðar íslenskar stofnanir eru að kaffærast í smámunasemi evrópskrar skriffinnsku. Sveitarfélögin verða óþyrmilega fyrir barðinu á tilskipununum og ráða illa við kostnaðaraukann sem af því hlýst, skattgreiðendur finna það. Og íslensk fyrirtæki þurfa að bera sívaxandi kostnað af leyfisveitingakerfum, reglugerðum og kvöðum. Íslensk stjórnvöld geta orðið trauðla sett landslýð lög eða reglur lengur án þess að fletta þurfi upp í tilskipanafeni EES-samningsins og gá hvort mönnum leyfist að stjórna landinu í samræmi við vilja og aðstæður landsmanna.Stjórn atvinnustarfseminnar að fara útÍslensk stjórnvöld hafa þegar í raun misst stjórnina á starfsumhverfi atvinnustarfseminnar, viðskiptunum við útlönd, innstreymi útlendinga og brýnum menningarlegum málum. Vinnumarkaðstilskipanirnar, samkeppnisreglurnar eða uhverfistilskipanirnar eru ekki settar í samræmi við íslenska þörf heldur vegna þess að þær samræmast aðstæðum og vilja stjórnenda ESB.Viðskiptahindranir EES við lönd utan hins margjaplaða „innra markaðs“ eru ekki í þágu Íslands heldur ESB. Rekstrarumhverfi atvinnunnar hér er að þróast í átt að evrópsku umhverfi, þar sem ósveigjanleiki, ofstjórn hins opinbera og allt of miklar og kostnaðarsamar kvaðir eru búnar, þegar á heildina er litið, að reka atvinnulífið í ESB í hatrammlega stöðnun sem enginn sér leið út úr, þrátt fyrir stöðuga útþenslustefnu. Lífvænleg nýliðun i vissum hlutum íslensks atvinnulífs er nú líka farið að hraka og ekki víst að erlend stórfyrirtæki geti hlaupið í skarðið endalaust.Skref í rétta áttÞað væri stórt skref í rétta átt ef Norðmenn gætu fengið undanþágu frá kvöðum EES-samningsins, við Íslendingar þurfum að styðja þá í því. En endanleg lausn á fullveldismálinu fæst ekki nema að EES-samningnum verði sagt upp og Íslendingar, og mögulega Norðmenn líka, taki upp tvíhliða viðskiptasamninga við ESB eins og stærsta landið í EFTA, Sviss, gerði á sínum tíma þegar Svisslendingar höfnuðu EES-samningnum. Það hefur gefist þeim afar vel, þeir halda sínu sjálfstæði og hafa notið meiri velgegngni en ESB-ríkin. EFTA (Sviss, Noregur, Liechtenstein og Ísland) er góður vettvangur til þess að koma Íslandi (og mögulega Noregi og Liechtenstein) undan tilskipanavaldi ESB og til þess að styðja Norðmenn, EFTA hefur reynst okkur farsællega og sækir fram á heimsvísu en ekki bara á þröngu svæði Evrópu.
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
Skoðun Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Nýr rektor og 2025 – tímamót í háskólamálum Ástráður Eysteinsson,Magnús Karl Magnússon,Margrét Helga Ögmundsdóttir,Tinna Laufey Ásgeirsdóttir Skoðun
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun