Lánin, krónan og þenslan 13. desember 2004 00:01 jármálaeftirlitið hefur boðað hert eftirlit með lánum sem fela í sér markaðsáhættu. Það sem eftirlitið beinist að eru lán með háu veðhlutfalli fasteigna og lán með veði í hlutabréfum. Með þessu er eftirlitið að vekja athygli á þeirri hættu sem kann að skapast ef fasteignamarkaður eða hlutabréfamarkaður lækka án þess að fjármálstofnanir hafi bolmagn til að mæta slíkri niðursveiflu. Í þessu skyni mun Fjármáleftirlitið krefja fjármálastofnanir um skýrslur og fara fram á úrbætur og styrkingu eigin fjár ef mat leiðir í ljós veikleika vegna áhættu fjármálastofnana af sveiflum á markaði. Frelsi á fjármálamarkaði hefur leitt til þess að fjármálafyrirtæki hafa leitað leiða til þess að bjóða betri og ódýrari þjónustu. Það kemur neytendum til góða og ýtir undir hagræðingu í fjármálakerfinu. Þegar samkeppnin harðnar er ljóst að fyrirtæki á markaði eru misvel í stakk búin til þess að taka þátt. Þannig hafa stærri fjármálafyrirtæki aðgang að ódýrara fé til að fjármagna útlán sín en þau smærri. Smærri fyrirtækin freistast til þess að elta þau stærri í kjörum til að halda í viðskiptavini og hættan er sú að kappið verði meira en forsjáin. Fjármálaeftirlitið er með hertu eftirliti að sinna skyldu sinni um að viðhalda traustu og heilbrigðu fjármálakerfi. Vera kann að smæstu fyrirtækin verði með því eftirliti dæmd úr leik í kapphlaupinu um lægstu vextina. Það er því mikilvægt að sem flestum hindrunum verði rutt úr vegi til þess að sparisjóðir eigi greiða leið að því að sameinast öðrum fjármálafyrirtækjum. Fjármálaeftirlitið er einnig að bregðast við þeirri hættu að menn fari sér að voða í skuldsetningu gagnvart hlutabréfastöðu. Þegar vel árar á hlutabréfamarkaði eykst freistingin að margfalda hagnaðinn með lántöku á móti eign í hlutabréfum. Þetta getur verið ábatasamur leikur, en hann er að sama skapi hættulegur. Mesta áhættan er þegar tekin er staða í innlendum hlutabréfum á móti skuldum í erlendum myntum. Þá bera menn bæði markaðsáhættu af hlutabréfum og áhættu af lækkun krónunnar. Krónan hefur styrkst að undanförnu, sem er bein afleiðing vaxtahækkunar Seðlabankans. Sigurður Einarsson, stjórnarformaður KB banka, lét þau orð falla á fundi bankans um krónuna að viðskiptahallinn væri alvarlegt vandamál og mikilvægt að krónan lækkaði fyrr en seinna. Ólíklegt er að honum verði að ósk sinni. Nýafgreidd fjárlög eru ekki nægjanlega aðhaldssöm til þess að halda aftur af verðbólgu. Fleira eykur þrýsting á efnahagslífið. Boðaðar skattalækkanir ríkisstjórnarinnar magna þensluna og einnig, svo litið sé nær stjórnarfomanni KB banka, lækkandi vextir íbúðalána. Hvort tveggja er jákvætt fyrir almenning, en tímasetningin er ekki til þess fallin að viðhalda stöðugleika og forða frekari styrkingu krónunnar. Seðlabankinn er skilinn eftir á berangri efnahagsstjórnunarinnar og hefur til björgunar eitt ónákvæmt vopn, stýrivexti. Hættan er því miður að fleiri muni skaðast en verðbólgan. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fastir pennar Hafliði Helgason Mest lesið Ríkissjóður snuðaður um stórar fjárhæðir Sigurjón Þórðarson Skoðun Er verið að blekkja almenning og sjómenn? Einar Hannes Harðarson Skoðun Við viljum nafn Jón Kaldal Skoðun Lágkúrulegur hversdagsleiki illskunnar Guðný Gústafsdóttir Skoðun Stóra skekkjan í 13 ára aldurstakmarki samfélagsmiðla Skúli Bragi Geirdal Skoðun Skilningsleysi á skaðsemi verðtryggingar Guðmundur Ásgeirsson Skoðun Aðskilnaðurinn hlær Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Áfengi og íþróttir eiga enga samleið – áskorun til þingfulltrúa UMFÍ Árni Guðmundsson Skoðun Enn ríkir áhugaleysi um afdrif fósturbarna Guðlaugur Kristmundsson,Sigurgeir B. Þórisson Skoðun Fögur fyrirheit sem urðu að engu Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson Skoðun
jármálaeftirlitið hefur boðað hert eftirlit með lánum sem fela í sér markaðsáhættu. Það sem eftirlitið beinist að eru lán með háu veðhlutfalli fasteigna og lán með veði í hlutabréfum. Með þessu er eftirlitið að vekja athygli á þeirri hættu sem kann að skapast ef fasteignamarkaður eða hlutabréfamarkaður lækka án þess að fjármálstofnanir hafi bolmagn til að mæta slíkri niðursveiflu. Í þessu skyni mun Fjármáleftirlitið krefja fjármálastofnanir um skýrslur og fara fram á úrbætur og styrkingu eigin fjár ef mat leiðir í ljós veikleika vegna áhættu fjármálastofnana af sveiflum á markaði. Frelsi á fjármálamarkaði hefur leitt til þess að fjármálafyrirtæki hafa leitað leiða til þess að bjóða betri og ódýrari þjónustu. Það kemur neytendum til góða og ýtir undir hagræðingu í fjármálakerfinu. Þegar samkeppnin harðnar er ljóst að fyrirtæki á markaði eru misvel í stakk búin til þess að taka þátt. Þannig hafa stærri fjármálafyrirtæki aðgang að ódýrara fé til að fjármagna útlán sín en þau smærri. Smærri fyrirtækin freistast til þess að elta þau stærri í kjörum til að halda í viðskiptavini og hættan er sú að kappið verði meira en forsjáin. Fjármálaeftirlitið er með hertu eftirliti að sinna skyldu sinni um að viðhalda traustu og heilbrigðu fjármálakerfi. Vera kann að smæstu fyrirtækin verði með því eftirliti dæmd úr leik í kapphlaupinu um lægstu vextina. Það er því mikilvægt að sem flestum hindrunum verði rutt úr vegi til þess að sparisjóðir eigi greiða leið að því að sameinast öðrum fjármálafyrirtækjum. Fjármálaeftirlitið er einnig að bregðast við þeirri hættu að menn fari sér að voða í skuldsetningu gagnvart hlutabréfastöðu. Þegar vel árar á hlutabréfamarkaði eykst freistingin að margfalda hagnaðinn með lántöku á móti eign í hlutabréfum. Þetta getur verið ábatasamur leikur, en hann er að sama skapi hættulegur. Mesta áhættan er þegar tekin er staða í innlendum hlutabréfum á móti skuldum í erlendum myntum. Þá bera menn bæði markaðsáhættu af hlutabréfum og áhættu af lækkun krónunnar. Krónan hefur styrkst að undanförnu, sem er bein afleiðing vaxtahækkunar Seðlabankans. Sigurður Einarsson, stjórnarformaður KB banka, lét þau orð falla á fundi bankans um krónuna að viðskiptahallinn væri alvarlegt vandamál og mikilvægt að krónan lækkaði fyrr en seinna. Ólíklegt er að honum verði að ósk sinni. Nýafgreidd fjárlög eru ekki nægjanlega aðhaldssöm til þess að halda aftur af verðbólgu. Fleira eykur þrýsting á efnahagslífið. Boðaðar skattalækkanir ríkisstjórnarinnar magna þensluna og einnig, svo litið sé nær stjórnarfomanni KB banka, lækkandi vextir íbúðalána. Hvort tveggja er jákvætt fyrir almenning, en tímasetningin er ekki til þess fallin að viðhalda stöðugleika og forða frekari styrkingu krónunnar. Seðlabankinn er skilinn eftir á berangri efnahagsstjórnunarinnar og hefur til björgunar eitt ónákvæmt vopn, stýrivexti. Hættan er því miður að fleiri muni skaðast en verðbólgan.