Hvert á markmið Seðlabanka Bandaríkjanna að vera? Lars Christensen skrifar 28. júní 2017 07:00 Síðan samdrátturinn mikli hófst 2008 hafa opinberar og akademískar deilur geisað um réttu markmiðin hjá seðlabönkum. Þessar deilur hafa blossað upp að nýju á síðustu vikum eftir að hópur hagfræðinga – þar á meðal Narayana Kocherlakota, fyrrverandi bankastjóri Seðlabankans í Minneapolis, og Nóbelsverðlaunahafinn Joseph Stiglitz – lagði til að Seðlabanki Bandaríkjanna ætti að taka upp 3% verðbólgumarkmið í staðinn fyrir 2% eins og nú er. Vænlegri tillaga kemur hins vegar frá Larry Summers sem mælir með markmiði um nafnvirði vergrar landsframleiðslu (NGDP). Það var hins vegar prófessor Scott Summer sem fyrst gerði hugmyndina vinsæla, en hann stakk fyrstur upp á markmiði um NGDP eftir hrunið 2008. Slíkt markmið hefur marga kosti. Sá mikilvægasti er að Seðlabankinn myndi einbeita sér að því sem hann getur stjórnað – nafnvirðishlið efnahagslífsins – en gæti litið fram hjá framboðshnykkjum. Ef til dæmis olíuverðshnykkur kæmi fram myndi Seðlabankinn ekki bregðast við verðbólguhækkuninni sem af hlytist. Þess í stað myndi hann bara halda NGDP á réttu róli. Hið undanskilda verðbólgumarkmið yrði innifalið og myndi breytast með tímanum þegar möguleg verg landsframleiðsla að raunvirði breyttist. Þannig að ef við gerum ráð fyrir að markmið Seðlabankans sé 4% vöxtur NGDP og ef vöxtur vergrar landsframleiðslu að raunvirði í Bandaríkjunum færi niður í 1% þá myndi innifalið verðbólgumarkmið hækka upp í 3%. Þetta þýðir líka að eðlilegir nafnvextir yrðu óháðir því sem gerðist varðandi mögulegan vöxt vergrar landsframleiðslu að raunvirði – ólíkt verðbólgumarkmiði. Þetta er sérstaklega mikilvægt þegar mögulegur vöxtur er lítill, til dæmis ef Bandaríkin standa frammi fyrir langtímastöðnun, eins og Larry Summers hefur gefið í skyn. Að mínu áliti yrði frekar auðvelt að taka upp markmið um NGDP í Bandaríkjunum af þeirri einföldu ástæðu að seðlabanki Bernankes hafði í raun markmið um 4% NGDP. Frá því snemma árs 2010 þangað til Janet Yellen varð seðlabankastjóri í febrúar 2014 var NGDP á 4% vaxtarskeiði. Raunar hélst það á þessari braut eitt ár í viðbót, en frá því um mitt ár 2015 hefur Seðlabankinn ekki náð þessu NGDP-stigi – enn ein vísbendingin um að seðlabanki Yellen hafi haldið peningamarkaðsskilyrðunum of þröngum. Niðurstaðan er sú að það eru margir valkostir aðrir en núverandi verðbólgumarkmið Seðlabankans. Þótt við séum efins um að markmiðið breytist á næstunni þá er alltaf mögulegt að nýr seðlabankastjóri – sem verður skipaður 2018 þegar Janet Yellen mun að öllum líkindum víkja – gæti endurvakið alvarlegri umræðu um viðeigandi markmið. Slík umræða gæti hugsanlega haft veruleg áhrif á fjármálamarkaði heimsins og bandarískt efnahagslíf. Hugsið ykkur bara hvað myndi gerast ef trúverðugt 4% NGDP-markmið væri tekið upp. Að mínu áliti myndi ávöxtun verðbréfa hækka verulega. Þetta sýnir að umræður um markmið Seðlabanka Bandaríkjanna eru ekki bara fyrir fræðimenn heldur skiptir hún fjárfesta líka máli.Greinin birtist fyrst í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti og efnahagsmál. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Lars Christensen Mest lesið Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Alþjóðalög eða lögleysa? Urður Hákonardóttir Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson Skoðun Við tölum um vöxt — en gleymum því sem vex Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Halldór 26.07.2025 Halldór Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir Skoðun
Síðan samdrátturinn mikli hófst 2008 hafa opinberar og akademískar deilur geisað um réttu markmiðin hjá seðlabönkum. Þessar deilur hafa blossað upp að nýju á síðustu vikum eftir að hópur hagfræðinga – þar á meðal Narayana Kocherlakota, fyrrverandi bankastjóri Seðlabankans í Minneapolis, og Nóbelsverðlaunahafinn Joseph Stiglitz – lagði til að Seðlabanki Bandaríkjanna ætti að taka upp 3% verðbólgumarkmið í staðinn fyrir 2% eins og nú er. Vænlegri tillaga kemur hins vegar frá Larry Summers sem mælir með markmiði um nafnvirði vergrar landsframleiðslu (NGDP). Það var hins vegar prófessor Scott Summer sem fyrst gerði hugmyndina vinsæla, en hann stakk fyrstur upp á markmiði um NGDP eftir hrunið 2008. Slíkt markmið hefur marga kosti. Sá mikilvægasti er að Seðlabankinn myndi einbeita sér að því sem hann getur stjórnað – nafnvirðishlið efnahagslífsins – en gæti litið fram hjá framboðshnykkjum. Ef til dæmis olíuverðshnykkur kæmi fram myndi Seðlabankinn ekki bregðast við verðbólguhækkuninni sem af hlytist. Þess í stað myndi hann bara halda NGDP á réttu róli. Hið undanskilda verðbólgumarkmið yrði innifalið og myndi breytast með tímanum þegar möguleg verg landsframleiðsla að raunvirði breyttist. Þannig að ef við gerum ráð fyrir að markmið Seðlabankans sé 4% vöxtur NGDP og ef vöxtur vergrar landsframleiðslu að raunvirði í Bandaríkjunum færi niður í 1% þá myndi innifalið verðbólgumarkmið hækka upp í 3%. Þetta þýðir líka að eðlilegir nafnvextir yrðu óháðir því sem gerðist varðandi mögulegan vöxt vergrar landsframleiðslu að raunvirði – ólíkt verðbólgumarkmiði. Þetta er sérstaklega mikilvægt þegar mögulegur vöxtur er lítill, til dæmis ef Bandaríkin standa frammi fyrir langtímastöðnun, eins og Larry Summers hefur gefið í skyn. Að mínu áliti yrði frekar auðvelt að taka upp markmið um NGDP í Bandaríkjunum af þeirri einföldu ástæðu að seðlabanki Bernankes hafði í raun markmið um 4% NGDP. Frá því snemma árs 2010 þangað til Janet Yellen varð seðlabankastjóri í febrúar 2014 var NGDP á 4% vaxtarskeiði. Raunar hélst það á þessari braut eitt ár í viðbót, en frá því um mitt ár 2015 hefur Seðlabankinn ekki náð þessu NGDP-stigi – enn ein vísbendingin um að seðlabanki Yellen hafi haldið peningamarkaðsskilyrðunum of þröngum. Niðurstaðan er sú að það eru margir valkostir aðrir en núverandi verðbólgumarkmið Seðlabankans. Þótt við séum efins um að markmiðið breytist á næstunni þá er alltaf mögulegt að nýr seðlabankastjóri – sem verður skipaður 2018 þegar Janet Yellen mun að öllum líkindum víkja – gæti endurvakið alvarlegri umræðu um viðeigandi markmið. Slík umræða gæti hugsanlega haft veruleg áhrif á fjármálamarkaði heimsins og bandarískt efnahagslíf. Hugsið ykkur bara hvað myndi gerast ef trúverðugt 4% NGDP-markmið væri tekið upp. Að mínu áliti myndi ávöxtun verðbréfa hækka verulega. Þetta sýnir að umræður um markmið Seðlabanka Bandaríkjanna eru ekki bara fyrir fræðimenn heldur skiptir hún fjárfesta líka máli.Greinin birtist fyrst í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti og efnahagsmál.
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun
Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir Skoðun
Í minningu sonar – og allra þeirra sem aldrei komu heim Kristín Dýrfjörð,Friðrik Þór Guðmundsson Skoðun
Truman-ríkið: Tilraunir raunheimsins að komast í gegnum gervihvelfinguna Svala Magnea Ásdísardóttir Skoðun