Barn fæðist og það er....?

Í nýlegu lokaverkefni við Uppeldis- og menntunarfræðideild við Háskóla Ísland veltir Unnur Másdóttir því fyrir sér hvort ekki sé komið tímabært að breyta umræðunni um tvíhyggju kyns því hún útiloki ansi marga.

Rétt eins og segir í ágripi ritgerðarinnar:

Intersex er líffræðilegt tilbrigði, regnhlífarhugtak yfir margs konar útfærslur meðfæddra líffræðilegra einkenna þar sem kynfæri, kynkirtlar, genasamsetning, litningar og/eða hormón eru frábrugðin því sem almennt er talið skilgreina kvenkyn eða karlkyn.

Markmið verkefnisins er að auka meðvitund um intersex einstaklinga og varpa ljósi á mikilvægi þess að hafa þá í huga í allri stefnumótun stjórnvalda og yfirvalda menntamála.

Umfjöllunin snýr að opinberri og vísindalegri orðræðu um intersex, hvernig hún samræmist hugmyndum kynjafræðinnar um kynjakerfi og hvernig hún horfir við sjálfsskilningi intersex einstaklinga.

Ríkjandi hugmyndir um kyn byggja á tvíhyggjukynjakerfi sem gerir ráð fyrir því að kynin séu tvö; konur og karlar.

Líffræðileg fjölbreytni intersex líkama gengur þvert á ríkjandi viðmið um kynja-tvenndina og er því mikil áskorun við hugmyndina um náttúrulegan eðlismun og aðskilnað kynjanna. Í orðræðu heilbrigðisvísinda eru intersex líkamar sjúkdómsvæddir og því er talið nauðsynlegt að laga þá. Sjálfsskilningur intersex einstaklinga getur stangast á við ríkjandi orðræðu vísindanna, en orðræðan getur vissulega haft áhrif á upplifun þeirra af eigin líkama.

Í opinberri orðræðu er gjarnan talað um intersex einstaklinga með óviðeigandi hugtakanotkun þar sem fjölbreytni varðandi líkama er ekki samfélagslega viðurkennd. Vandamál intersex einstaklinga liggja ekki hjá þeim sjálfum heldur í samfélagsgerðum og krefjast því samfélagslegra úrræða.

Það er ágætt að renna í gegnum ritgerðina og pota aðeins í hugmyndir um kyn og hvesu mikilvægar þær raunverulega eru og jafnvel hvaðan þær koma, þær eiga það til að útiloka og takmarka frekar en fagna fjölbreytileikanum.

Áður fyrr var talað um intersex einstaklinga sem hermafródítur eða tvítóla en það er afar sjaldgæft að fólk fæðist þannig og snýr intersex að meiru en bara kynfærum viðkomandi þó það geti verið það fyrsta sem blasi við þegar barn kemur í heiminn.

Þá var gjarnan brugðið á það ráð að "laga" kynfærin með skurðaðgerð svo það liti eðlilega út, hvað svo er eðlilegt er önnur saga.

Nú eru foreldrar hvattir til að leyfa barninu bara að vera því kynfæri stýra ekki kynvitund.

Það er mikilvægt fyrir foreldra að styðja barnið og leyfa því að bara vera ef kynfæri þess falli ekki í hið hefðbundna mót. Þegar unglingur nálgast kynþroska er hægt að meta með aðstoð læknis hvort viðkomandi þurfi inngrip með hormónum. Það sem er alltaf mikilvægast með allt fólk er að það upplifi ást, stuðning og skilning.

Þú getur kynnt þér upplifun unglinga af því að vera intersex hér.

Frekari upplýsingar og ráðgjöf um intersex veitir Intersex félagið á Íslandi.