Meistari samtímasmásögunnar hlaut Nóbelinn Friðrika Benónýsdóttir skrifar 11. október 2013 09:00 Alice Munro er fyrsti Kanada-maðurinn sem hlýtur bókmennta-verðlaun Nóbels og þrettánda konan. Mynd/AP Kanadíski smásagnahöfundurinn Alice Munro hlaut í gær bókmenntaverðlaun Nóbels árið 2013. Munro hefur lengi verið orðuð við verðlaunin og ekki hægt að segja að valið hafi beinlínis komið á óvart, þótt ýmsir aðrir væru taldir líklegri. Alice Ann Munro fæddist í Ontario í Kanada 10. júlí 1931. Hún hefur fyrst og fremst einbeitt sér að smásagnaskrifum og í niðurstöðu dómnefndar Nóbelsverðlaunanna er Munro kölluð meistari samtímasmásögunnar. Hún er fyrsti Kanadamaðurinn sem hlýtur verðlaunin og þrettándi kvenkyns verðlaunahafinn í hópi hundrað og tíu. Fyrsta smásagnasafn hennar, Dance of the Happy Shades, kom út árið 1968 og hlaut ein virtustu bókmenntaverðlaun í Kanada, Governor General‘s Literary Awards, í flokki skáldskapar. Tíu árum síðar hlaut hún þau verðlaun aftur fyrir smásagnasafnið Who do you think you are? og enn árið 1986 fyrir The Progress of Love. Hún hefur einnig hlotið fjölda annarra bókmenntaverðlauna og árið 2009 fékk hún Man Booker-verðlaunin fyrir ævistarf sitt. Frá árinu 1968 hefur Munro gefið út 13 smásagnasöfn og eina skáldsögu, The Lives of Girls and Women, sem reyndar er nokkurs konar sveigur smásagna sem hverfast um sömu persónurnar. Nýjasta bók hennar heitir Dear Life og kom út í fyrra. Engin bóka hennar hefur verið gefin út á íslensku en árið 1985 var lesin upp í RÚV smásagan Rauði kjóllinn eftir hana, í þýðingu Önnu Maríu Þórisdóttur. Einn helsti aðdáandi verka Munro á Íslandi er Maríanna Clara Lúthersdóttir, leikkona og bókmenntafræðingur, sem á allar bækur hennar og þekkir þær út í æsar. Hún er að vonum ánægð með valið á verðlaunahafanum. „Þótt fyrr hefði verið, segi ég nú bara,“ segir Maríanna. „Hún er algjör meistari. Ég veit ekki hvort ástæðan fyrir því að hún hefur ekki fengið þessi verðlaun fyrr er sú að hún skrifar smásögur en mér finnst hafa verið gengið framhjá henni lengi. Stundum er eins og fólki finnist að það að skrifa smásögur sé bara einhvers konar undirbúningur fyrir stóru skáldsöguna, það er mikill misskilningur. Þetta er allt annað listform og hún er meistari þess.“ Maríanna efast hins vegar um að Munro sjálf kippi sér mikið upp við verðlaunaveitinguna. „Ég á ekki von á því að hún sé neitt upprifin, ekki frekar en Doris Lessing var. Það er svo skrítið þegar þeir eru að skella þessum verðlaunum á konur með annan fótinn í gröfinni, liggur mér við að segja, þannig að Munro er örugglega ekki andvaka yfir þessu. Ég gleðst hins vegar yfir því að nú munu fleiri lesa verkin hennar, það er mikið gleðiefni.“ Menning Mest lesið „Það eru komnir þrír mánuðir síðan pabbi minn sá fram á það að geta ekki lifað lengur“ Lífið Janet Jackson biðst afsökunar á undarlegum ummælum Lífið Var talin vera hommi og lögð í einelti Lífið „Það er alveg hægt að vinna rifrildið, en þá tapar sambandið“ Makamál Borðar það sem alltaf hefur verið til og léttist og léttist Lífið Ísland með auga fuglsins Lífið Aldrei litið betur út þrátt fyrir alvarlegt slys Lífið Ein lausn er að liggja hlið við hlið og fróa sér Lífið Ný plata frá Birgi Hákoni: „Ég er ekki lengur þessi gaur nema í tónlistinni“ Lífið Geggjað heimatilbúið „Twix“ Lífið Fleiri fréttir Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Þarf ekkert að þvælast fyrir sjálfri sér „Smá eins og maður sé allsber fyrir framan alþjóð“ Forstöðumaðurinn fannst í Salnum Óður til kvenlíkamans í öllu sínu veldi Óli Egils snýr sér að Ladda eftir Bubba Snæbjörn nýr leikhússtjóri í Tjarnarbíói Sjá meira
Kanadíski smásagnahöfundurinn Alice Munro hlaut í gær bókmenntaverðlaun Nóbels árið 2013. Munro hefur lengi verið orðuð við verðlaunin og ekki hægt að segja að valið hafi beinlínis komið á óvart, þótt ýmsir aðrir væru taldir líklegri. Alice Ann Munro fæddist í Ontario í Kanada 10. júlí 1931. Hún hefur fyrst og fremst einbeitt sér að smásagnaskrifum og í niðurstöðu dómnefndar Nóbelsverðlaunanna er Munro kölluð meistari samtímasmásögunnar. Hún er fyrsti Kanadamaðurinn sem hlýtur verðlaunin og þrettándi kvenkyns verðlaunahafinn í hópi hundrað og tíu. Fyrsta smásagnasafn hennar, Dance of the Happy Shades, kom út árið 1968 og hlaut ein virtustu bókmenntaverðlaun í Kanada, Governor General‘s Literary Awards, í flokki skáldskapar. Tíu árum síðar hlaut hún þau verðlaun aftur fyrir smásagnasafnið Who do you think you are? og enn árið 1986 fyrir The Progress of Love. Hún hefur einnig hlotið fjölda annarra bókmenntaverðlauna og árið 2009 fékk hún Man Booker-verðlaunin fyrir ævistarf sitt. Frá árinu 1968 hefur Munro gefið út 13 smásagnasöfn og eina skáldsögu, The Lives of Girls and Women, sem reyndar er nokkurs konar sveigur smásagna sem hverfast um sömu persónurnar. Nýjasta bók hennar heitir Dear Life og kom út í fyrra. Engin bóka hennar hefur verið gefin út á íslensku en árið 1985 var lesin upp í RÚV smásagan Rauði kjóllinn eftir hana, í þýðingu Önnu Maríu Þórisdóttur. Einn helsti aðdáandi verka Munro á Íslandi er Maríanna Clara Lúthersdóttir, leikkona og bókmenntafræðingur, sem á allar bækur hennar og þekkir þær út í æsar. Hún er að vonum ánægð með valið á verðlaunahafanum. „Þótt fyrr hefði verið, segi ég nú bara,“ segir Maríanna. „Hún er algjör meistari. Ég veit ekki hvort ástæðan fyrir því að hún hefur ekki fengið þessi verðlaun fyrr er sú að hún skrifar smásögur en mér finnst hafa verið gengið framhjá henni lengi. Stundum er eins og fólki finnist að það að skrifa smásögur sé bara einhvers konar undirbúningur fyrir stóru skáldsöguna, það er mikill misskilningur. Þetta er allt annað listform og hún er meistari þess.“ Maríanna efast hins vegar um að Munro sjálf kippi sér mikið upp við verðlaunaveitinguna. „Ég á ekki von á því að hún sé neitt upprifin, ekki frekar en Doris Lessing var. Það er svo skrítið þegar þeir eru að skella þessum verðlaunum á konur með annan fótinn í gröfinni, liggur mér við að segja, þannig að Munro er örugglega ekki andvaka yfir þessu. Ég gleðst hins vegar yfir því að nú munu fleiri lesa verkin hennar, það er mikið gleðiefni.“
Menning Mest lesið „Það eru komnir þrír mánuðir síðan pabbi minn sá fram á það að geta ekki lifað lengur“ Lífið Janet Jackson biðst afsökunar á undarlegum ummælum Lífið Var talin vera hommi og lögð í einelti Lífið „Það er alveg hægt að vinna rifrildið, en þá tapar sambandið“ Makamál Borðar það sem alltaf hefur verið til og léttist og léttist Lífið Ísland með auga fuglsins Lífið Aldrei litið betur út þrátt fyrir alvarlegt slys Lífið Ein lausn er að liggja hlið við hlið og fróa sér Lífið Ný plata frá Birgi Hákoni: „Ég er ekki lengur þessi gaur nema í tónlistinni“ Lífið Geggjað heimatilbúið „Twix“ Lífið Fleiri fréttir Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Þarf ekkert að þvælast fyrir sjálfri sér „Smá eins og maður sé allsber fyrir framan alþjóð“ Forstöðumaðurinn fannst í Salnum Óður til kvenlíkamans í öllu sínu veldi Óli Egils snýr sér að Ladda eftir Bubba Snæbjörn nýr leikhússtjóri í Tjarnarbíói Sjá meira