Að gefnu tilefni kolbeinn óttarsson Proppé skrifar 14. desember 2011 06:00 Rithöfundar, fræðimenn og blaðamenn tóku höndum saman í gær og sendu frá sér ályktun hvar minnt var á réttinn til þátttöku í opinni samfélagsumræðu. Það er vel; tjáningarfrelsið er einn af hornsteinum samfélagsins. Ályktun Rithöfundasambands Íslands, Bandalags þýðenda, Reykjavíkurakademíunnar, Blaðamannafélags Íslands og PEN á Íslandi var gefin út „að gefnu tilefni“ en það var ekki skýrt nánar hvað það þýðir. Fyrir vikið hefur skapast nokkur umræða um hvert tilefnið er og virðast fáir sammála um það. Til eru þeir sem líta á það sem svo að samtökin séu að taka upp hanskann fyrir miðla Vefpressunnar, en myndbirting eins þeirra vakti mikla athygli í liðinni viku. Aðrir telja að því sé einmitt öfugt farið; ályktuninni sé beint gegn Vefpressunni og hótun hennar um lögsóknir. Hvert svo sem gefna tilefnið er virðast ansi margir upplifa sig sem ofsótta þessa dagana og að það sé vegið að tjáningarfrelsi þeirra. Háskólakennarar óttast að frjáls félagasamtök séu að vega að akademísku frelsi sínu með fulltingi siðanefndar Háskólans, á meðan félagasamtökin telja að háskólakennarar skáki í skjóli síns akademíska frelsis til að níða skóinn af meðlimum samtakanna. Einmitt það hve margir samsama sig ályktuninni gefur til kynna að ýmislegt megi betur fara í opinberri umræðu. Þó að ýmsu leyti hefði verið betra að í ályktun um mikilvægi tjáningarfrelsis hefði umrætt tjáningarfrelsi verið nýtt til hins ýtrasta og talað hreint út, gefa viðbrögðin og vangavelturnar færi á ágætis naflaskoðun. Hvað veldur því að fólk talast orðið við með hótunum um lögsókn? Vel má vera að aukin viðkvæmni spili þar inn í, en allt eins víst er að umræðan sjálf sé þar örlagavaldur. Títt tuggið er að frelsinu fylgi ábyrgð en sú er einmitt raunin. Það fylgir því ábyrgð að kalla hvert annað ónefnum í umræðunni, brigsla um landráð og ljótar kenndir. Jafnframt fylgir því ábyrgð að hóta lögsóknum hægri vinstri. Og alvöru fólk gengst við ábyrgð sinni. Stöndum vörð um tjáningarfrelsið með því að taka þátt í opinberri umræðu af ábyrgð og án ofsa. Og þrátt fyrir að þetta sé leiðinlega miðaldra og miðjusækin afstaða, þá gagnast hún tjáningarfrelsinu. Við getum aldrei haft áhrif á hvernig aðrir umgangast tjáningarfrelsið. Við ráðum hins vegar sjálf hvernig við umgöngumst það. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Bakþankar Kolbeinn Óttarsson Proppé Skoðanir Mest lesið Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun 1 stk. ísl. ríkisborgararéttur - kr. 1,600 Róbert Björnsson Skoðun Faglegt mat eða lukka? I: Frá kennslustofu til stafbókar Bogi Ragnarsson Skoðun „Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun Hvers vegna ekki bókun 35? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Eru borgir barnvænar? Þétting byggðar og staða barna í skipulagi Lára Ingimundardóttir Skoðun Hvað kosta mannréttindi? Anna Lára Steindal Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun
Rithöfundar, fræðimenn og blaðamenn tóku höndum saman í gær og sendu frá sér ályktun hvar minnt var á réttinn til þátttöku í opinni samfélagsumræðu. Það er vel; tjáningarfrelsið er einn af hornsteinum samfélagsins. Ályktun Rithöfundasambands Íslands, Bandalags þýðenda, Reykjavíkurakademíunnar, Blaðamannafélags Íslands og PEN á Íslandi var gefin út „að gefnu tilefni“ en það var ekki skýrt nánar hvað það þýðir. Fyrir vikið hefur skapast nokkur umræða um hvert tilefnið er og virðast fáir sammála um það. Til eru þeir sem líta á það sem svo að samtökin séu að taka upp hanskann fyrir miðla Vefpressunnar, en myndbirting eins þeirra vakti mikla athygli í liðinni viku. Aðrir telja að því sé einmitt öfugt farið; ályktuninni sé beint gegn Vefpressunni og hótun hennar um lögsóknir. Hvert svo sem gefna tilefnið er virðast ansi margir upplifa sig sem ofsótta þessa dagana og að það sé vegið að tjáningarfrelsi þeirra. Háskólakennarar óttast að frjáls félagasamtök séu að vega að akademísku frelsi sínu með fulltingi siðanefndar Háskólans, á meðan félagasamtökin telja að háskólakennarar skáki í skjóli síns akademíska frelsis til að níða skóinn af meðlimum samtakanna. Einmitt það hve margir samsama sig ályktuninni gefur til kynna að ýmislegt megi betur fara í opinberri umræðu. Þó að ýmsu leyti hefði verið betra að í ályktun um mikilvægi tjáningarfrelsis hefði umrætt tjáningarfrelsi verið nýtt til hins ýtrasta og talað hreint út, gefa viðbrögðin og vangavelturnar færi á ágætis naflaskoðun. Hvað veldur því að fólk talast orðið við með hótunum um lögsókn? Vel má vera að aukin viðkvæmni spili þar inn í, en allt eins víst er að umræðan sjálf sé þar örlagavaldur. Títt tuggið er að frelsinu fylgi ábyrgð en sú er einmitt raunin. Það fylgir því ábyrgð að kalla hvert annað ónefnum í umræðunni, brigsla um landráð og ljótar kenndir. Jafnframt fylgir því ábyrgð að hóta lögsóknum hægri vinstri. Og alvöru fólk gengst við ábyrgð sinni. Stöndum vörð um tjáningarfrelsið með því að taka þátt í opinberri umræðu af ábyrgð og án ofsa. Og þrátt fyrir að þetta sé leiðinlega miðaldra og miðjusækin afstaða, þá gagnast hún tjáningarfrelsinu. Við getum aldrei haft áhrif á hvernig aðrir umgangast tjáningarfrelsið. Við ráðum hins vegar sjálf hvernig við umgöngumst það.
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun
„Elska skaltu náunga þinn“ – gegn rasisma, hatri og sögufölsunum öfga hægrisins Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun
Ósk um sérbýli, garð og rólegt umhverfi dregur fólk frá höfuðborgarsvæðinu Margrét Þóra Sæmundsdóttir Skoðun
Getur uppbyggilegur fréttaflutningur aukið velsæld í íslensku samfélagi? Ása Fríða Kjartansdóttir, Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun