Inngangur að rökfræði 17. nóvember 2006 17:00 Ósýnilegir glæpir Guillermo Martínes. Öldruð kona finnst myrt á heimili sínu í Oxford á Englandi. Arthur Seldom, prófessor í stærðfræði, mætir fyrstur á vettvang glæpsins eftir að hafa borist torræð orðsending, ásamt ungum argentínskum háskólanema sem leigði hjá fórnarlambinu. Fleiri morð eru framin í kjölfarið og fátt virðist tengja þau saman nema fleiri torskilin skilaboð. Brátt rennur það upp fyrir stærðfræðingnum að tengsl eru á milli ódæðanna og stærðfræðikenningar og hann þarf að beita allri sinni kunnáttu til að leysa gátuna. Svo hljóðar söguþráður Ósýnilegra glæpa, óvenjulegrar spennusögu þar sem gátan liggur fremur í leiðinni að svarinu en hver framdi glæpinn. Í sjálfu sér er þetta lítt dulbúinn inngangur að stærðfræðilegri rökfræði, enda höfundurinn sjálfur menntaður á því sviði. Þeir sem ekki eru hneigðir til stærðfræði kann ef til vill að virðast það óárennileg uppskrift að spennandi glæpasögu; sá sem þetta skrifar leist til dæmis ekki á blikuna framan af þar sem hugtök á borð við rakhníf Ockhams og þversögn Wittgensteins um endanlega reglu voru kynnt til sögunnar. En það rætist úr; þegar á líður tekst Martínes að setja fræðin fram svo leikmenn þykjast skilja og við tekur þónokkuð skemmtileg hugarleikfimi. Höfundurinn notar hefðbundin efnistök spæjarasagnanna, stráir vísbendingum fyrir lesandann hér og þar, sumar eru villuljós eins og vera ber en aðrar sem láta minna yfir sér fljóta óséðar framhjá. Til þess er líka leikurinn gerður og minnir á að stundum er misráðið að telja einföldustu lausnina þá líklegustu. Það er ekki djúpt á persónusköpuninni en endirinn er hugvitssamlegur, kveikir nýtt ljós og kallar hálfpartinn á að maður lesi bókina aftur. Martínes notar tækifærið og kinkar meðal annarra kolli til Lewis Carroll, forvera síns. Ósýnilegir glæpir minnir líka óneitanlega á hina ágætu Skuggaleiki eftir José Carlos Somoza sem Bjartur gaf út fyrir fáum árum, einnig í þýðingu Hermanns Stefánssonar. Því miður þarf að gera athugasemdir við frágang bókarinnar sem er ekki til fyrirmyndar. Iðulega vantar bandstrik í orð sem skiptast milli lína, á baki kápunnar er bókartitillinn rangur og kápan er vafin inn í smjörpappír, sem ósnertur virðist býsna snotur en rifnar við minnsta hnjask og verður lýti á bókinni. Bergsteinn Sigurðsson Menning Mest lesið Kristófer Helga í veikindaleyfi Lífið Sjóðheitar og einhleypar inn í haustið Lífið Stjörnulífið: Töru Sif meinað að fara í bað Lífið „Það eru komnir þrír mánuðir síðan pabbi minn sá fram á það að geta ekki lifað lengur“ Lífið Ebba Katrín og Oddur keyptu hús í miðbænum Lífið Frumsýning á Vísi: Helga Braga í kolsvartri kómedíu Bíó og sjónvarp Lítill bróðir mættur: „Fullkominn, stór og sterkur“ Lífið Segir Murphy gera lítið úr kynferðisofbeldi Bíó og sjónvarp „Eini metnaðurinn minn var að líða ekki illa“ Lífið Var talin vera hommi og lögð í einelti Lífið Fleiri fréttir Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Þarf ekkert að þvælast fyrir sjálfri sér „Smá eins og maður sé allsber fyrir framan alþjóð“ Forstöðumaðurinn fannst í Salnum Óður til kvenlíkamans í öllu sínu veldi Óli Egils snýr sér að Ladda eftir Bubba Snæbjörn nýr leikhússtjóri í Tjarnarbíói Sjá meira
Öldruð kona finnst myrt á heimili sínu í Oxford á Englandi. Arthur Seldom, prófessor í stærðfræði, mætir fyrstur á vettvang glæpsins eftir að hafa borist torræð orðsending, ásamt ungum argentínskum háskólanema sem leigði hjá fórnarlambinu. Fleiri morð eru framin í kjölfarið og fátt virðist tengja þau saman nema fleiri torskilin skilaboð. Brátt rennur það upp fyrir stærðfræðingnum að tengsl eru á milli ódæðanna og stærðfræðikenningar og hann þarf að beita allri sinni kunnáttu til að leysa gátuna. Svo hljóðar söguþráður Ósýnilegra glæpa, óvenjulegrar spennusögu þar sem gátan liggur fremur í leiðinni að svarinu en hver framdi glæpinn. Í sjálfu sér er þetta lítt dulbúinn inngangur að stærðfræðilegri rökfræði, enda höfundurinn sjálfur menntaður á því sviði. Þeir sem ekki eru hneigðir til stærðfræði kann ef til vill að virðast það óárennileg uppskrift að spennandi glæpasögu; sá sem þetta skrifar leist til dæmis ekki á blikuna framan af þar sem hugtök á borð við rakhníf Ockhams og þversögn Wittgensteins um endanlega reglu voru kynnt til sögunnar. En það rætist úr; þegar á líður tekst Martínes að setja fræðin fram svo leikmenn þykjast skilja og við tekur þónokkuð skemmtileg hugarleikfimi. Höfundurinn notar hefðbundin efnistök spæjarasagnanna, stráir vísbendingum fyrir lesandann hér og þar, sumar eru villuljós eins og vera ber en aðrar sem láta minna yfir sér fljóta óséðar framhjá. Til þess er líka leikurinn gerður og minnir á að stundum er misráðið að telja einföldustu lausnina þá líklegustu. Það er ekki djúpt á persónusköpuninni en endirinn er hugvitssamlegur, kveikir nýtt ljós og kallar hálfpartinn á að maður lesi bókina aftur. Martínes notar tækifærið og kinkar meðal annarra kolli til Lewis Carroll, forvera síns. Ósýnilegir glæpir minnir líka óneitanlega á hina ágætu Skuggaleiki eftir José Carlos Somoza sem Bjartur gaf út fyrir fáum árum, einnig í þýðingu Hermanns Stefánssonar. Því miður þarf að gera athugasemdir við frágang bókarinnar sem er ekki til fyrirmyndar. Iðulega vantar bandstrik í orð sem skiptast milli lína, á baki kápunnar er bókartitillinn rangur og kápan er vafin inn í smjörpappír, sem ósnertur virðist býsna snotur en rifnar við minnsta hnjask og verður lýti á bókinni. Bergsteinn Sigurðsson
Menning Mest lesið Kristófer Helga í veikindaleyfi Lífið Sjóðheitar og einhleypar inn í haustið Lífið Stjörnulífið: Töru Sif meinað að fara í bað Lífið „Það eru komnir þrír mánuðir síðan pabbi minn sá fram á það að geta ekki lifað lengur“ Lífið Ebba Katrín og Oddur keyptu hús í miðbænum Lífið Frumsýning á Vísi: Helga Braga í kolsvartri kómedíu Bíó og sjónvarp Lítill bróðir mættur: „Fullkominn, stór og sterkur“ Lífið Segir Murphy gera lítið úr kynferðisofbeldi Bíó og sjónvarp „Eini metnaðurinn minn var að líða ekki illa“ Lífið Var talin vera hommi og lögð í einelti Lífið Fleiri fréttir Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Þarf ekkert að þvælast fyrir sjálfri sér „Smá eins og maður sé allsber fyrir framan alþjóð“ Forstöðumaðurinn fannst í Salnum Óður til kvenlíkamans í öllu sínu veldi Óli Egils snýr sér að Ladda eftir Bubba Snæbjörn nýr leikhússtjóri í Tjarnarbíói Sjá meira