Straumurinn stöðvast ekki 14. febrúar 2006 09:16 Í umræðum um byggðamál á Alþingi í síðustu viku var lagt til að taka ætti málaflokkinn af iðnaðarráðuneytinu og flytja til forsætisráðuneytisins. Valgerði Sverrisdóttur iðnaðarráðherra fannst lítið til um málflutning kollega sinna á þingi og kallaði umræðuna "raus í átta klukkustundir". Hugmyndin um tilfærslu byggðamála er þó alls ekki fráleit, áfangastaður þeirra á hins vegar ekki að vera forsætisráðuneytið heldur menntamálaráðuneytið. Þar með væri skrefið stigið til fulls og viðurkennt að byggðastefna er ákveðin verndarstefna um menningarverðmæti; að hugmyndin að baki henni er í raun og veru sú að hægt sé að koma í veg fyrir að viss tegund af lífsháttum verði tímanum og gleymskunni að bráð. Núverandi byggðastefna virðist þegar upp er staðið snúast að mestu leyti um að berjast gegn fækkun íbúa úti á landi, helst með sértækum stjórnvaldsaðgerðum og niðurgreiðslu til þess sem er kallað atvinnuskapandi verkefni. En þrátt fyrir alla viðleitni undanfarinna ára hefur þó lítið lát orðið á straumi fólks til suðvesturhornsins. Stærsta og besta dæmið er að þrátt fyrir hinar gríðarlegu framkvæmdir á Austurlandi, virkjun við Kárahnjúka og álver í Reyðarfirði, halda Austfirðingar áfram að flytjast brott frá heimahögunum. Samkvæmt nýjum tölum Hagstofunnar fjölgar vissulega íbúum á svæðinu, en sú fjölgun byggir eingöngu á útlendingum, eða eins og segir á vef Hagstofunnar; "Ef einungis er tekið mið af innanlandsflutningum til Austurlands vekur athygli að brottfluttir Austfirðingar voru fleiri en aðfluttir." Og hinir nýju íbúar á Austurlandi eru hreint ekki komnir til langdvalar, heldur eru að langstærstum hluta farandverkamenn sem halda til annarra starfa í öðrum löndum þegar vinnu þeirra er lokið hér. Þetta er sláandi staðreynd, en kemur þó ekki á óvart því sömu fréttir hafa borist frá Hagstofunni um hver áramót frá því framkvæmdirnar fyrir austan hófust. Og vissulega er þetta líka umhugsunarefni fyrir Kristján Þór Júlíusson, bæjarstjóra á Akureyri, og aðra ráðamenn fyrir norðan sem eiga sér þá ósk heitasta að fá álver í sveitina sína. Hvar fólk kýs að búa snýst ekki um atvinnutækifæri nema að takmörkuðu leyti. Við Íslendingar erum ekkert öðruvísi en annað fólk, allt frá Suður-Afríku til Noregs, þar sem straumurinn liggur til þéttbýliskjarna. Borgarlíf er lífsmáti nútímans. Nálægð við fleira fólk, verslun, þjónustu, félags- og menningarlíf er hinn sterki segull sem fábreyttari tilvera landsbyggðarinnar á erfitt með að streitast gegn. En eins og svo margt annað leitar lífið alltaf ákveðins jafnvægis og undanfarin ár hafa Íslendingar í stórum stíl sótt til sveita aftur. Ekki eru aðeins góðar sumarbústaðajarðir í kringum höfuðborgina fyrir löngu uppseldar heldur teygir tómstundabyggð landsmanna sig nú um allt land, frá eyðifjörðum og eyjum til lítilla þorpa þar sem yfirgefin hús hafa öðlast nýtt líf. Sífellt fleiri höfuborgarbúar eiga sér annað heimili úti á landsbyggðinni þar sem þeir una sér fjarri hraða og skarkala þéttbýlisins. Og þetta hefur gerst af sjálfu sér, án handleiðslu stjórnvalda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Kaldal Skoðanir Mest lesið Hvenær ber fullorðið fólk ábyrð? Guðrún Ósk Þórudóttir Skoðun Á að láta trúð ráða ferðinni? Ingólfur Steinsson Skoðun Trans fólk er ekki að biðja um sérmeðferð Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Ofþétting byggðar í Breiðholti? Þorvaldur Daníelsson Skoðun Vofa illsku, vofa grimmdar Haukur Már Haraldsson Skoðun Þetta er ekki raunverulegt réttlæti Snorri Másson Skoðun Vinnubrögð Carbfix eru ámælisverð Ólafur Sigurðsson Skoðun Hugsanaskekkja forsætiráðherra í Evrópumálum – Þetta eru tvö skref! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Kópavogur forgangsraðar í þágu kennara, barna og skólastarfs Ásdís Kristjánsdóttir Skoðun Vöxtur hugverkaiðnaðar á biðstofunni Erla Tinna Stefánsdóttir,Hulda Birna Kjærnested Baldursdóttir Skoðun
Í umræðum um byggðamál á Alþingi í síðustu viku var lagt til að taka ætti málaflokkinn af iðnaðarráðuneytinu og flytja til forsætisráðuneytisins. Valgerði Sverrisdóttur iðnaðarráðherra fannst lítið til um málflutning kollega sinna á þingi og kallaði umræðuna "raus í átta klukkustundir". Hugmyndin um tilfærslu byggðamála er þó alls ekki fráleit, áfangastaður þeirra á hins vegar ekki að vera forsætisráðuneytið heldur menntamálaráðuneytið. Þar með væri skrefið stigið til fulls og viðurkennt að byggðastefna er ákveðin verndarstefna um menningarverðmæti; að hugmyndin að baki henni er í raun og veru sú að hægt sé að koma í veg fyrir að viss tegund af lífsháttum verði tímanum og gleymskunni að bráð. Núverandi byggðastefna virðist þegar upp er staðið snúast að mestu leyti um að berjast gegn fækkun íbúa úti á landi, helst með sértækum stjórnvaldsaðgerðum og niðurgreiðslu til þess sem er kallað atvinnuskapandi verkefni. En þrátt fyrir alla viðleitni undanfarinna ára hefur þó lítið lát orðið á straumi fólks til suðvesturhornsins. Stærsta og besta dæmið er að þrátt fyrir hinar gríðarlegu framkvæmdir á Austurlandi, virkjun við Kárahnjúka og álver í Reyðarfirði, halda Austfirðingar áfram að flytjast brott frá heimahögunum. Samkvæmt nýjum tölum Hagstofunnar fjölgar vissulega íbúum á svæðinu, en sú fjölgun byggir eingöngu á útlendingum, eða eins og segir á vef Hagstofunnar; "Ef einungis er tekið mið af innanlandsflutningum til Austurlands vekur athygli að brottfluttir Austfirðingar voru fleiri en aðfluttir." Og hinir nýju íbúar á Austurlandi eru hreint ekki komnir til langdvalar, heldur eru að langstærstum hluta farandverkamenn sem halda til annarra starfa í öðrum löndum þegar vinnu þeirra er lokið hér. Þetta er sláandi staðreynd, en kemur þó ekki á óvart því sömu fréttir hafa borist frá Hagstofunni um hver áramót frá því framkvæmdirnar fyrir austan hófust. Og vissulega er þetta líka umhugsunarefni fyrir Kristján Þór Júlíusson, bæjarstjóra á Akureyri, og aðra ráðamenn fyrir norðan sem eiga sér þá ósk heitasta að fá álver í sveitina sína. Hvar fólk kýs að búa snýst ekki um atvinnutækifæri nema að takmörkuðu leyti. Við Íslendingar erum ekkert öðruvísi en annað fólk, allt frá Suður-Afríku til Noregs, þar sem straumurinn liggur til þéttbýliskjarna. Borgarlíf er lífsmáti nútímans. Nálægð við fleira fólk, verslun, þjónustu, félags- og menningarlíf er hinn sterki segull sem fábreyttari tilvera landsbyggðarinnar á erfitt með að streitast gegn. En eins og svo margt annað leitar lífið alltaf ákveðins jafnvægis og undanfarin ár hafa Íslendingar í stórum stíl sótt til sveita aftur. Ekki eru aðeins góðar sumarbústaðajarðir í kringum höfuðborgina fyrir löngu uppseldar heldur teygir tómstundabyggð landsmanna sig nú um allt land, frá eyðifjörðum og eyjum til lítilla þorpa þar sem yfirgefin hús hafa öðlast nýtt líf. Sífellt fleiri höfuborgarbúar eiga sér annað heimili úti á landsbyggðinni þar sem þeir una sér fjarri hraða og skarkala þéttbýlisins. Og þetta hefur gerst af sjálfu sér, án handleiðslu stjórnvalda.
Vöxtur hugverkaiðnaðar á biðstofunni Erla Tinna Stefánsdóttir,Hulda Birna Kjærnested Baldursdóttir Skoðun
Vöxtur hugverkaiðnaðar á biðstofunni Erla Tinna Stefánsdóttir,Hulda Birna Kjærnested Baldursdóttir Skoðun