Fastir pennar

Að flytja flugvöll losar peninga

Sigurður Jóhannesson hagfræðingur skrifaði áhugaverða grein í vikuritið Vísbendingu, sem Fréttablaðið sagði frá fyrr í vikunni. Sigurður fjallar þar um deilur um Reykjavíkurflugvöll og rifjar upp fyrri greiningar á þjóðhagslegum ávinningi þess að færa hann úr Vatnsmýrinni.

Áttavitanum fleygt

Uppáhaldssjónvarpsþáttur Margrétar Thatcher heitinnar var hinn frábæri grínþáttur "Já, ráðherra“ og seinna "Já, forsætisráðherra“. Eins og flestir muna gengu þættirnir öðru fremur út á að embættismennirnir sem unnu með ráðherranum Jim Hacker höfðu ávallt aðra skoðun á hlutunum en ráðherrann.

Full ástæða til þess að brosa

Eftir sigur Íslands á Albönum í gærkvöldi á karlalandsliðið í knattspyrnu í fyrsta sinn raunhæfan möguleika á því að spila í lokakeppni heimsmeistaramótsins.

Satt og logið um streitu

Við þekkjum einstaklinginn sem andvarpar þegar hann kemur inn á fund, í kaffi meðal vinnufélaganna, eða heima fyrir. Kvartar um hausverk eða jafnvel svima og á stundum einhvern óljósan óróleika í líkamanum sem hann getur ekki lýst neitt nánar.

Bókmenntahátíð fyrir hvern?

Bókmenntahátíð í Reykjavík hefst í ellefta sinn á morgun og stendur til 15. september. Þar mæta höfundar frá flestum heimshornum, lesa úr verkum sínum, taka þátt í pallborðsumræðum, ræða við lesendur sína og útgefendur, sýna sig og sjá aðra.

Roðhundarökræða

Rúmlega sextíuþúsund Íslendingum getur varla skjátlast – eða hvað? Flugvöllurinn skal áfram vera í Vatnsmýrinni vegna nálægðar við Landspítalann – svolítið eins og frátekið stæði fyrir "Landsbyggðina“ við spítalann, ef eitthvað skyldi koma upp á. Gagnvart þessum spítalarökum eru fylgismenn þess að flytja flugvöllinn eiginlega alveg ráðþrota, því að hver vill halda því að fram mannslíf sé minna virði en skipulagsvald Reykvíkinga í eigin landi?

Fjárfest í listinni

Á Íslandi hefur lengi verið stutt við bakið á listum og menningu með einum eða öðrum hætti. Þannig tóku ungmennafélagsmenn sig til og skrifuðu upp á víxil fyrir skútusjómanninn Jóhannes Sveinsson Kjarval og sendu hann til Lundúna til að afla sér menntunar í málaralist. Hann fékk reyndar ekki inn í neinn skóla þar og endaði blankur í Kaupmannahöfn. Tryggvi Gunnarsson bankastjóri og fleiri vel stæðir karlar miskunnuðu sig yfir hann og héldu áfram að fjármagna nám Kjarvals. Sömu sögu er að segja af mörgum okkar helstu listamönnum sem áttu eftir að móta nútímalist okkar og sjálfsmynd þjóðarinnar síðastliðin hundrað ár.

Mælgin og virðing Íslands

Þegar Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, lýsti því yfir við setningu Alþingis í vor að Evrópusambandið hvorki vildi né gæti samið um aðild Íslands voru liðin fjörutíu og þrjú ár síðan Bjarni Benediktsson forsætisráðherra sagði í ritgerð að virðing smáþjóða stæði yfirleitt í öfugu hlutfalli við mælgi þeirra.

Hjarta á röngum stað

Nú hafa um 65.000 manns skrifað undir áskorun um að tillögu að aðalskipulagi Reykjavíkur verði breytt þannig að flugvöllur verði áfram í Vatnsmýrinni. Undirskriftasöfnunin fer fram á vefsíðunni lending.is undir slagorðinu Hjartað í Vatnsmýrinni.

Ágætur ofsahagnaður

Vissulega eru 33 milljarðar miklir peningar. En þegar vel er skoðað er ekkert óeðlilegt við hagnað bankanna; um það voru sérfræðingar í fjármálamörkuðum sem Fréttablaðið ræddi við sammála. Hagnaðartölurnar eru háar, en bankarnir eru líka með stærstu fyrirtækjum á landinu, eigið fé mikið og arðsemin er engan veginn umfram það sem telja má eðlilega ávöxtunarkröfu.

Gettó eru fín

Samkvæmt Hagstofunni eru innflytjendur þriðjungur íbúa á Kjalarnesi. Í Breiðholti er hlutfallið fjórðungur. Hins vegar eru innflytjendur aðeins 2% þeirra sem búa í Staðahverfi í Grafarvogi. Svona er þetta í dag en það er ekki víst að það verði þannig eftir 15 ár.

Vanrækt millistéttarfylgi?

Þetta fólk hefur eins og allir orðið fyrir því að lánin snarhækkuðu við hrun krónunnar, sem skerðir líka ráðstöfunartekjurnar. Millitekjufólkið átti margt einhvern sparnað og hefur reynt að brúa bilið með því að taka út af bankareikningum eða nota séreignarsparnaðinn. Hjá flestum eru þeir sjóðir uppurnir; fólk dregur saman neyzluna og þá hægist líka á hjólum hagkerfisins.

Illa hönnuð lög?

Þessi lög eru ágæt að mörgu leyti en kunna að ganga of langt. Þau eru ekki hönnuð með hagsmuni lífeyrissjóða að leiðarljósi.“ Þessi ummæli Þóreyjar Þórðardóttur, framkvæmdastjóra Landssamtaka lífeyrissjóða

Viðrar vel til loftárása

Fréttir frá Sýrlandi valda okkur öllum áhyggjum. Fréttamiðlar vara við skelfilegum myndum og þó fylgir sögunni að ekki séu verstu myndirnar sýndar. Svo skelfilegar eru þær að ekki telst verjanlegt að senda þær út í sjónvarpi. Munnlegar lýsingar vekja óhug. Það er óþarfi að rekja þær fyrir þeim sem hafa fylgst með fréttum frá Sýrlandi en meðal hinna látnu er mikill fjöldi barna.

Eða þannig

„Við Bjarni [Benediktsson] erum algjörlega að tala í takt varðandi þetta mál“, var haft eftir utanríkisráðherra, Gunnari Braga Sveinssyni, í vikunni í Morgunblaðinu: þeir tala í takt – svona eins og rapparar gera.

Sjáum samninginn

Vér einir getum sótt ruslið

Það þarf ekki annað en að horfa á slátt og umhirðu í görðum borgarbúa og á lóðum einkafyrirtækja annars vegar og svo ástand borgarlandsins hins vegar til að sjá að margt geta einkaaðilar gert betur en Reykjavíkurborg. Það er ekki nokkur einasta ástæða til að ætla að Gámaþjónustan standi sig verr í að hirða lífrænan úrgang en borgin sjálf.

Lending í sátt

Það er ekki góð hugmynd að Reykjavíkurflugvöllur fari til Keflavíkur. Það er heldur ekki góð hugmynd að útiloka Vatnsmýrina sem framtíðarbyggingarland borgarinnar.

Skýrt misrétti og óútskýrt

Bandalag háskólamanna kynnti í vikunni enn eina launakönnunina sem sýnir fram á að grátlega lítill árangur hefur náðst í að draga úr kynbundnu launamisrétti á vinnumarkaði.

Gerum gagn

Fyrir tæpum tuttugu og fimm árum var ég við nám í London og tók neðanjarðarlestina daglega til og frá skóla. Eitt og annað bar fyrir augu eins og gengur

Heimurinn situr hjá

Stjórnvöld í Sýrlandi hafa nú í meira en tvö ár beitt vel búnum her sínum gegn eigin borgurum. Sameinuðu þjóðirnar telja varlega áætlað að um hundrað þúsund manns hafi fallið í átökunum. Allar fyrri viðvaranir og hótanir "alþjóðasamfélagsins“ um að sturlaðir einræðisherrar verði ekki látnir komast upp með að murka lífið úr eigin þjóð hafa reynzt innantómar. Örlög Gaddafís voru ekki það víti til varnaðar sem margir vonuðust til á sínum tíma.

Náttúru-Perlan

Það væri vitnisburður um vitundarvakningu Íslendinga ef þeir hefðu nú eftir öll þessi ár manndóm í sér að koma upp sómasamlegu náttúrugripasafni. Þar hentar Perlan vel.

Betrun barnaníðinga

Á Íslandi eru fimm til tíu barnaníðingar sagðir haldnir mjög alvarlegri barnagirnd. Eftirlit með þeim er ekkert en barnaverndaryfirvöld hafa stungið upp á því að lögreglan fái heimild til að skrá og hafa eftirlit með dæmdum barnaníðingum. Þær tillögur hafa verið ræddar í velferðarnefnd Alþingis en ekkert hefur verið ákveðið í þeim efnum.

Ábyrgð fylgir því að standa næst hjartanu

Upplýst aðhald

Svokölluð lesskimun meðal sjö ára barna í öðrum bekk grunnskóla hefur reynzt prýðilegt tæki til að bæta lestrarkennslu og grípa inn í til að veita þeim sérstakan stuðning sem þess þurfa snemma á skólagöngunni.

Þingmönnunum sjálfum að kenna

Stundum koma niðurstöður vísindalegra rannsókna á óvart. Stundum staðfesta þær hins vegar bara það sem allir vissu. Það þýðir ekki að rannsóknin hafi verið óþörf; það getur verið gott að fá fræðilega staðfestingu á því sem við töldum okkur vita, þannig að fólk geti þá hætt að velta fyrir sér öðrum skýringum á viðkomandi fyrirbæri.

Ekki hugsa bara um annað

Sniðgöngum hatur, ekki íþróttaleika

Nýleg lög í Rússlandi, sem brjóta á réttindum samkynhneigðra, hafa orðið tilefni gagnrýni og mótmæla um allan heim. Þau banna meðal annars að hafa "áróður“ fyrir samböndum samkynhneigðra fyrir börnum. Slíkur "áróður“ getur falizt í því að samkynhneigðir leiðist eða kyssist á almannafæri, að fólk beri tákn mannréttindabaráttu samkynhneigðra, að ekki sé talað um að einhver haldi því fram opinberlega að samkynhneigð sé náttúruleg og eðlileg.

Órætt og órætt

Æ snúnara verður að henda reiður á stefnu ríkisstjórnarinnar í samskiptum við Evrópusambandið, sem virðist býsna óræð. Það fer að verða mikilvægt, bæði fyrir almenning og ekki síður fyrir andann í stjórnarsamstarfinu, að forystumenn stjórnarinnar útskýri Evrópustefnuna á mannamáli (eða því sem næst) og einni röddu.

Börnin okkar og skólinn

Nú eru börnin að hefja skólagöngu sína aftur þetta haustið og sum þeirra að ganga inn fyrir dyr skólans í fyrsta sinn. Þá er ágætt að velta vöngum stuttlega yfir heilsu og líðan þeirra.