Trúin á spurningarmerkið 13. desember 2006 17:30 Fantafín bók sem gefur fyrri verkum hans ekkert eftir. Stjörnur: 4 Ljóðið skín í skammdeginu á Fróni og nú sendir Einar Már frá sér bók sem gefur fyrri bókum hans ekkert eftir, ljóðum jafnt sem prósa. Fantagóð semsé. Djarfur, hvass, fyndinn og ögrandi - jafnt í orði sem erindi. Síbryðjandi vísdómsjaxl með djúpa rót í kvikunni. Róttækur tímalaus riddari efans: orðið er spurn, maðurinn er fangi, tíminn er blekking, fortíðin óland, nútíminn ratvillur, eilífðin eilíf spurning, „á tali hjá guði" (23). Engin merking er fyrir víst, hvorki orðs né æðis, ekkert er auðvitað, „ef kostirnir eru tveir, vel ég þann þriðja" (13). Lífið er þversögn og því óskiljanlegt án hennar, eins konar minningargrein um mann sem aldrei fæddist, „sannleikur sem aldrei segir satt" (49). Ef listin er svar við lífinu, hver var þá spurningin spyr skáldið og leitar svars í draumi sem aðeins rætist í draumi (29), í einsemd hverfulla vona (19) þar sem jafnvel dauðinn bjargar lífi (24) og trúleysið trúnni (63). Ansi haldlaus tilvera, því ef svarið (sannleikurinn) lýgur er sérhver spurning gildra og lygin jafnvel gild. Skáldið hamrar á þessari þverstæðu lífs og listar. Síbreytilegur ljóðmælandinn skiptir um sjónarhorn, fornafn, kennileiti og kyn að vild en jafnvel í líki fjallræðufjalls boðar hann að fullvissan sé staðlaus - og slær því helst ekki botn í ljóð utan opna því vídd út í óræða óvísa spurn. Krúsó í kórónafötum? sparkar í veruleikann (68), snýr honum um? Gott betur. Skáldinu svíður hræsni samfélagsins, sér inn í svarthol neyslunnar, þar glittir í grimm örlög - dauðinn hvarvetna nálægur og svikult að sofa hann af sér. Þá ber skáldi með gegnumlýsandi augu að gefa lesanda sínum leið þótt efi um algildi fylgi: eilífð gegn hraðbraut tímans, almáttur gegn alvísum dauða, ást gegn fánýti, frelsi gegn gaddavír valdsins, lýrík gegn lygi sögunnar, ljóð gegn einsemd og feigð. Ekki slæm skipti. Þá gerir Einar Már að venju gríðarlega kröfu til sjálfs sín að finna boðorði sínu orðfæri sem er því samboðið - enda magnar ljóð ekki seið í öðrum búningi. Til þeirra verka beitir hann ekki síst óvæntum (oft gagnstæðum) líkingum og myndhvörfum sem kollvarpa vanabundinni sýn lesandans og breyta inntaki tungumálsins, hefur hausaskipti á hlutverkum orða, skekkir vísvitandi fyrri vensl orðs og veruleika, eins konar rangfeðrun Orðsins (sbr frelsarann) og beitir því síðan í óbreyttu líki með umbreyttu hlutverki gegn upphaflegri ætlun (sjá t.d. Næturljóð, Rimlar hugans, Óbyggðir hugans, Tónar úr eldhúsi minninganna, Skógarljóð, Í vasa eilífðarinnar - allt frábær ljóð). Ég stytti mér leið framhjá dauðanum er stefnumót við stórskáld sem lesandinn skynjar að hefur fráleitt sagt sitt síðasta - bókin raunar svolítið eins og síspyrjandi undrabarn sem skákar þeim eldri í helgidómi orðsins en á þögnina enn inni þótt píslin sé að baki. Sigurður Hróarsson Einar Már Guðmundsson . Mest lesið Kristófer Helga í veikindaleyfi Lífið Sjóðheitar og einhleypar inn í haustið Lífið Stjörnulífið: Töru Sif meinað að fara í bað Lífið „Það eru komnir þrír mánuðir síðan pabbi minn sá fram á það að geta ekki lifað lengur“ Lífið Ebba Katrín og Oddur keyptu hús í miðbænum Lífið Magnaðar myndir af lengstu á landsins Lífið Frumsýning á Vísi: Helga Braga í kolsvartri kómedíu Bíó og sjónvarp Lítill bróðir mættur: „Fullkominn, stór og sterkur“ Lífið Segir Murphy gera lítið úr kynferðisofbeldi Bíó og sjónvarp Seldu Kolbeini Sigþórs og keyptu í miðbænum Lífið Fleiri fréttir Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Þarf ekkert að þvælast fyrir sjálfri sér „Smá eins og maður sé allsber fyrir framan alþjóð“ Forstöðumaðurinn fannst í Salnum Óður til kvenlíkamans í öllu sínu veldi Óli Egils snýr sér að Ladda eftir Bubba Snæbjörn nýr leikhússtjóri í Tjarnarbíói Sjá meira
Ljóðið skín í skammdeginu á Fróni og nú sendir Einar Már frá sér bók sem gefur fyrri bókum hans ekkert eftir, ljóðum jafnt sem prósa. Fantagóð semsé. Djarfur, hvass, fyndinn og ögrandi - jafnt í orði sem erindi. Síbryðjandi vísdómsjaxl með djúpa rót í kvikunni. Róttækur tímalaus riddari efans: orðið er spurn, maðurinn er fangi, tíminn er blekking, fortíðin óland, nútíminn ratvillur, eilífðin eilíf spurning, „á tali hjá guði" (23). Engin merking er fyrir víst, hvorki orðs né æðis, ekkert er auðvitað, „ef kostirnir eru tveir, vel ég þann þriðja" (13). Lífið er þversögn og því óskiljanlegt án hennar, eins konar minningargrein um mann sem aldrei fæddist, „sannleikur sem aldrei segir satt" (49). Ef listin er svar við lífinu, hver var þá spurningin spyr skáldið og leitar svars í draumi sem aðeins rætist í draumi (29), í einsemd hverfulla vona (19) þar sem jafnvel dauðinn bjargar lífi (24) og trúleysið trúnni (63). Ansi haldlaus tilvera, því ef svarið (sannleikurinn) lýgur er sérhver spurning gildra og lygin jafnvel gild. Skáldið hamrar á þessari þverstæðu lífs og listar. Síbreytilegur ljóðmælandinn skiptir um sjónarhorn, fornafn, kennileiti og kyn að vild en jafnvel í líki fjallræðufjalls boðar hann að fullvissan sé staðlaus - og slær því helst ekki botn í ljóð utan opna því vídd út í óræða óvísa spurn. Krúsó í kórónafötum? sparkar í veruleikann (68), snýr honum um? Gott betur. Skáldinu svíður hræsni samfélagsins, sér inn í svarthol neyslunnar, þar glittir í grimm örlög - dauðinn hvarvetna nálægur og svikult að sofa hann af sér. Þá ber skáldi með gegnumlýsandi augu að gefa lesanda sínum leið þótt efi um algildi fylgi: eilífð gegn hraðbraut tímans, almáttur gegn alvísum dauða, ást gegn fánýti, frelsi gegn gaddavír valdsins, lýrík gegn lygi sögunnar, ljóð gegn einsemd og feigð. Ekki slæm skipti. Þá gerir Einar Már að venju gríðarlega kröfu til sjálfs sín að finna boðorði sínu orðfæri sem er því samboðið - enda magnar ljóð ekki seið í öðrum búningi. Til þeirra verka beitir hann ekki síst óvæntum (oft gagnstæðum) líkingum og myndhvörfum sem kollvarpa vanabundinni sýn lesandans og breyta inntaki tungumálsins, hefur hausaskipti á hlutverkum orða, skekkir vísvitandi fyrri vensl orðs og veruleika, eins konar rangfeðrun Orðsins (sbr frelsarann) og beitir því síðan í óbreyttu líki með umbreyttu hlutverki gegn upphaflegri ætlun (sjá t.d. Næturljóð, Rimlar hugans, Óbyggðir hugans, Tónar úr eldhúsi minninganna, Skógarljóð, Í vasa eilífðarinnar - allt frábær ljóð). Ég stytti mér leið framhjá dauðanum er stefnumót við stórskáld sem lesandinn skynjar að hefur fráleitt sagt sitt síðasta - bókin raunar svolítið eins og síspyrjandi undrabarn sem skákar þeim eldri í helgidómi orðsins en á þögnina enn inni þótt píslin sé að baki. Sigurður Hróarsson Einar Már Guðmundsson .
Mest lesið Kristófer Helga í veikindaleyfi Lífið Sjóðheitar og einhleypar inn í haustið Lífið Stjörnulífið: Töru Sif meinað að fara í bað Lífið „Það eru komnir þrír mánuðir síðan pabbi minn sá fram á það að geta ekki lifað lengur“ Lífið Ebba Katrín og Oddur keyptu hús í miðbænum Lífið Magnaðar myndir af lengstu á landsins Lífið Frumsýning á Vísi: Helga Braga í kolsvartri kómedíu Bíó og sjónvarp Lítill bróðir mættur: „Fullkominn, stór og sterkur“ Lífið Segir Murphy gera lítið úr kynferðisofbeldi Bíó og sjónvarp Seldu Kolbeini Sigþórs og keyptu í miðbænum Lífið Fleiri fréttir Opna fyrstu umboðsstofuna í eigu leikara Baráttan innra með manni eins og ljós og skuggar Bein útsending: Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Bong Joon Ho verður stafrænn heiðursgestur á RIFF Ævar Þór Benediktsson hlýtur verðlaun Guðrúnar Helgadóttur Ráðinn markaðs- og kynningarstjóri Tónlistarmiðstöðvar Verk Arnhildar og félaga valið framlag Íslands á Feneyjatvíæringnum í arkitektúr Lyfjameðferð við meðvirkni: „Æ, ég væri bara til í að taka eina töflu“ „Mann- og listfjandsamleg þvæla“ Salman Rushdie hlýtur verðlaun Halldórs Laxness Þarf ekkert að þvælast fyrir sjálfri sér „Smá eins og maður sé allsber fyrir framan alþjóð“ Forstöðumaðurinn fannst í Salnum Óður til kvenlíkamans í öllu sínu veldi Óli Egils snýr sér að Ladda eftir Bubba Snæbjörn nýr leikhússtjóri í Tjarnarbíói Sjá meira